AÖF DERS NOTLARINA HOŞ GELDİN!

Ders notlarına erişmek için lütfen ücretsiz kayıt olunuz.

Ücretsiz Kayıt ol!

VİZE-FİNAL Yerel Yönetimler Ders Özeti (Tamamı)

Moderator
Mesajlar
419
Tepkime puanı
28
Puanları
18
YEREL YÖNETİMLER
ÜNİTE -1 YEREL YÖNETİMLER

FEDERAL SİSTEM ( DEVLET TOPLULUĞU ) Kendi işleminde belli bir özerkliği koruyarak 2 ya da daha fazla devletin aynı merkezi iktidara tabi olmak suretiyle oluşturduğu devlet topluluğudur.
ÜNİTER SİSTEM ( TEKÇİ DEVLET ) Sadece tek bir yürütme organı ve yargı sistemine sahip devlet ( Altında ;köyler, belediyeler,büyükşehir belediyeleri ,il idaresi vb )

TOPLU YAŞAM VE YEREL YÖNETİMLER
KOMÜN : toplu halde yaşamak zorunda kalan insanlar kendilerine elverişli gelen belli bir yörede yerleşip ortak çıkarlarını korumak ve ihtiyaçlarını gidermek üzere örgütlenirler. Bu doğal bir özerkliğe sahip olan topluluklara komün denir.
METROPOL : Bir bölgenin veya ülkenin en önemli şehri
MEGAPOL ( MEGOPOLİS ) : Çok büyük bir kentin yanı sıra bir metropolü çevreleyen yoğun NÜFUS alan . Örn.newyork,tokyo,İstanbul,Kalküta

YEREL YÖNETİMİN DENETİMİ
1) İÇ DENETİM( YÖNETSEL DENETİM-HEYARARŞİK DENETİM )
2) DIŞ DENETİM a) Siyasal Denetim b) Yargı Denetimi
c) İdari Denetim ( Vesayet denetimi ) d) Performans Denetimi

1) İÇ DENETİM( YÖNETSEL DENETİM-HEYARARŞİK DENETİM ) : çoğu kez yerel yönetimlerin kendileri nin yaptığı denetim .
2) DIŞ DENETİM : Yerel yönetimlerin kendi örgütleri dışındaki birimlerin yaptığı denetim.
a) Siyasal Denetim : Parlemento tarafından – Yöntemleri : soru-gensoru- meclis araştırması
b) Yargı Denetimi : Yerel yönetimlerin hukuka uyğunluğunu ve bu birimlere verilen yekti ve görevlerin yerine getirilip getirilmediği denetleniyor.
c) İdari Denetim ( Vesayet denetimi ) : İdari araç ve usullere dayanılarak idari kurumlar tarafından yapılan denetim.
Vesayet denetim : bir kamu kurumu üzerinde başka bir kamu kurumunca yapılan denetimdir. Vesayet denetiminin iki türü vardır. Yasalara uygunluk kıstası dikkate alınarak yapılan denetim hukukilik denetimi, yapılan işlerin toplum yararını ve ihtiyaçlarını karşımaya yönelik olup- olmadığı kıstası göz önüne alınarak yapılan denetim ise yerindelik denetimi
niteliğini taşır.
d) Performans Denetimi : Yerindelik- Denetiminin uzantısı olarak hem özel hem de kamu kesiminde verimlilik-etkinlik-tutumluluk (VET ) kavramları belirginleşmiş ve uyulması gerekli kıstaslar olarak anlam kazanmıştır.

* ***Merkezi Yönetim ilkesi ; hiyarerşik denetimi ni, Yerinden Yönetim ilkeside Vesayet dentimini zorunlu kılmaktadır.

YEREL YÖNETİMLERE İLİŞKİN ÖZEL ÇÖZÜMLER
BÜYÜKŞEHİR ( ANAKENT ) BELEDİYELERİ : Büyükşehir esas itibariyle nüfus yoğunluğu çok fazla olan yerleşim alanlarıdır.
Özellikleri ;
1) Geniş Yerleşim alanını ( havzayı ) kapsamalıdır.
2) Geniş bir sosyal, ekonomik ve kültürel etki alanı bulunmalıdır.
3) Söz konusu kentlere diğer yerleşim alanlarından hızlı bir göç almakta ve gelişme sürecine bağlı olarak bu olay devamlılık kazanmaktadır.
Büyükşehir Yönetimindeki Uygulamalar;
• Tek Kademenin var olduğu büyükşehir yöntemleri
• İki kademenin olduğu büyükşehir yöntemleri ( Ülkemizdeki uygulama budur)
• Özel yönetim bölgeleri
• Yönetimlerarası işbirliğinden oluşan büyükşehir yönetimleri

YEREL YÖNETİM BANKALARI
Her ülkede yerel yönetimler merkezi yönetime göre sınırlı gelir kaynaklarına sahiptir. Kaynak sorunlarını çözmek amacıyla yerel yönetim bankaları kurulmuştur.
( 15. yy. başlarına kadar belediye bankaları deniliyordu. )
1945 Yılında İller Bankası adıyla yeniden yapılandırıldı.
Yerel Yönetim Bankalarının Çıkış sebepleri ;
• Yerel Özerkliğin arttırılması
• Kaynak oluşturma becerisi
• Mali piyasalar ulaşmada kolaylık sağlanması
• Daha uygun Koşullarla borçlanma şansının elde edilmesi
• Proje finansmanında sürekliliğin gerçekleştirilmesi vb.


ÜNİTE 2- YEREL YÖNETİMLER NEDEN VARDIR ?
YEREL YÖNETİMLERİN VARLIĞININ GEREKLİLİĞİ: Devlet ulusal sınırlar içinde yaşayan toplumun ortak nitelikteki ihtiyaç ve menfaatlerini merkezi yönetim adı verilen bir örgüt aracılığı ile yerine getirir.
Yerel Yönetimlerin Nitelikleri :
• Merkezi yönetimden ayrı bir tüzel kişiliğe sahiptir.
• Yerel nitelikteki mal ve hizmetlerin üretilmesi ve düzenlenmesi için ayrı bir malvarlığına sahiptir.
• Kendi bütçelerini yapma yetkileri vardır.
• Seçimle işbaşına gelenlerden oluşan karar organlarına sahiptirler.
• Mal ve hizmet üretiminin gerektirdiği harcamaları karşılayabilmek için kendilerine özgü gelirleri vardır.
• Sınırlandırılmış da olsa belli bir özerkliğe sahip bulunmaları söz konusudur.

YEREL YÖNETİMLERİN VARLIK NEDENLERİNE İLİŞKİN YAKLAŞIMLAR
1) TARİHSEL VE SOSYALAJİK YAKLAŞIM
2) HUKUKSAL YAKLAŞIM
3) SİYASAL YAKLAŞIM
4) EKONOMİK YAKLAŞIM
1) TARİHSEL VE SOSYALAJİK YAKLAŞIM : Devletin amacı ; belli bir toprak parçası üzerinde yaşayan insanların toplu olarak nitelikteki ihtiyaçlarını karşılamaktır. Devletler bu tür hizmet ve görevleri yerine getirebilmek için faaliyet alanları tüm ülkeyi kapsayan bir merkezi yönetim örgütü kurmuşlardır. Bu merkezi yönetime bagıl iller, ilçeler,bucaklar ( nahiyeler ) , onun taşra örgütünü oluşturur.

KAPİTALİZM : Üretim araçlarının özel girişimcilerin elinde olduğu ve kar amaçlı kullanıldığı, malların üretim,dağıtım ve fiyatının arz-talep mekanizması ile serbest piyasada özgürce belirlendiği bir ekonomik sistemdir.
SOSYALİZM : İktidar ve üretim araçlarının halk tarafından kontrol edildiği bir toplum fikrine dayanan düşünce sistemi

2) HUKUKSAL YAKLAŞIM: Kamusal düzenin sağlanması ve kamusal mal ( toplumsal mal-pür kamu malı- sosyal mallar ) ve hizmetlerin üretilmesi için devletin örgütlenmesinde birbirinin karşıtı olan iki eğilim vardır.
A ) Merkezden Yönetim
1- Siyasal Yerinden yönetim [ a-hizmet yerinden yenitimi, b- mahalli yerinden yönetim ]
2- İdari ( yönetsel) yerinden yönetim,
B) Adem-i merkeziyet ( yerinden yönetim )

A ) Merkezden Yönetim: Hizmetlerin merkezden yönetilmesidir. Merkeziyetçilik; siyasal, hukuksal ve yönetsel bakımdan ülkenin merkezden yönetilmesi anlayışına dayanır. Bu anlayışa göre; yasama ve yargı erk ve yetkilerinin merkezi idareler bulunmasına siyasal merkeziyet ve yürütme erkine ilişkin idari konulardaki yetki ve fonksiyonların merkeze sıkı bir şekilde bağlı olmasına idari ( yönetsel ) merkeziyet denilmektedir.
– Siyasal Yerinden yönetim : siyasal yerinden yönetim örneğini oluşturan sistem için abd de state’ler, avusturya’da eyaletler, almanya’da land ‘lar
– İdari ( yönetsel) yerinden yönetim : Bu yöntem anlayışına göre yasama ve yargı merkezlei yönetime aittir. Uygulama alanı itibariyle idari yerinden yönetim iki kısmında konu edilmektedir. a) hizmet yerinden yenitimi dir. ( tabipler odası, ticaret odası, baro v.b )
b) mahalli yerinden yönetim ( beldeye tanınan bir yönetsel özerklik )

Merkezi yönetim yetkilerini doğrudan kullanabileceği ve hizmet üretebileceği gibi merkezi yönetim yetkililerine önemli sayılabilecek konularda karar alma ve uygulama yetkisi verilebilir bu kavram yetki genişliğidir.

Yetki Genişliği ile yerinden yönetim arasındaki fark :
Yerinden yönetimde, yürütme erkine ilişkin bazı yetkilerartık merkezi yönetime değil,seçimle işbaşına gelen yere organlara aittir. Yetki genişliği ise,merkezden yönetimin bazı yetkilerinin taşradaki kendi memurlarına devredilmesidir.

  1. B) adem-i merkeziyet ( yerinden yönetim ) hizmetlerin büyük bir kısmının merkezden ayrı yerlerde ve bazen de yarı kurumlara gördürülmesidir
3) SİYASAL YAKLAŞIM: Toplumu ilgilendiren kararların temsili demokrasi ilkelerine uyarak toplum üyelerinin seçimle belirlenen temsilcileri tarafından alınmasıdır.
Bazen oylama sonuçları hiçbir tercihin , adayın veya partinin salt çoğunluğu sağlayamaması durumunda partilerin koalisyon yapmaları zorunludur. ( arrow teoremi )
4) EKONOMİK YAKLAŞIM :
– İktisadi Refah ve Yerel Yönetimlerin Rolü: İktisadi refahı gerçekleştirmek yönünden kamu ekonomisinin görevleri; kaynakların tahsisinde ve kullanılmasında etkinliğin sağlanması, adil gelir dağılımının gerçekleştirilmesi, iktisadi istikararın ve dengeninoluşturulması ve iktisadi kalkınma ve büyümenin sağlanmasıdır.
– Yerel Hizmet Sunum Maliyetleri ve Faydaları: Yerel nitelikteki kamusal hizmetlerin yerel yönetimler tarafından sunulmasının iktisadi gerekçesi, kaynakların optimum etkinlikle kullanılmasını gerçekleştimek, yani kaynaklardan mümkün olan en çok faydayı sağlamaktır. Bu amaca ulaşabilmek için gerçekleştirebilecek olan idari örgütlenmeyi saptarken göz önünde tutulacak ekonomik etkenler vardır: birincisi Hizmetin faydasının yayıldığı alan ,ikincisi tercihlerini yansıtabilme olanakları
– Yerel Yönetimlerde Optimum Hizmet Alanı : Faktör kullanımında arz açısından etkinliğin sağlanması hizmet alanının yanı sıra , hizmet kalitesi, hizmete olan talep ve bu talebin belirtilmesi ve nihayet nüfus yoğunluğuna da bağlıdır.
Anlaşılacağı üzere optimumum hizmet alanı belirli kamu hizmetlerinin en etkin olarak sunuldabileceği alan,miktar veya nüfus ifade etmektedir.
– Arz Etkinliği ve Optimum Hizmet Alanı : Yerel düzeydeki kamusal malların üretiminde daha fazla ve daha iyi hizmetlerin elde edilebilmesi üç faktöre bağlıdır. : hizmetin kalitesi,hizmetin yayıldığı alan,nüfus.
– Hizmet Maliyetleri ve Kişi başana Gelir : Yerleşik nüfusun artması yani kalabalıklaşma ile, o yerel birim tarafından sunulan hizmetlerin maliyetlerinin ve o yöredeki ortalama gelirlerin seyri optimumum hizmet alanını belirleyen faktörler dir. Optimum Hizmet alanı, diğer deyimle optimum yerel yönetim birimi büyüklüğü, kişi başına hizmet maliyetleri ile kişi başkına ortalama gelir arasındaki farkın maksimum olduğu yerdir.
– Hizmet Maliyetleri ve Nüfus yoğunlaşması ; Nufus yoğunlaşması artıkça ortaya kalabalıklaşma maliyetleri çıkacaktır.
– Dışsallıklar ; dışsallık üçüncü kişi veya kurumların bir mal ve hizmeti üretmesi veya tüketmesi sonucu, diğer kişiler açısından ortaya çıkan fayda ve maliyetler olarak tanımlanır.
-Üretim Tekniği : alt yapı tesisleri ve sabit sermaye yatırımları gibi alanlarda sabit maliyetlerin toplam maliyetler içindeki payının yüksek olduğu bazı üretim birimleri veya hizmetler vardır.
Doğal tekel olarak tanımlanan bu tür kuruluşlar için optimum üretim miktarı ( belirli varsayımlar altında) , marjenal maliyetin fiyata eşit olduğu noktada oluşur. İlgili mal ve hizmetin üretiminin piyasaya bırakılması halinde ise, özel tekel firması üretimi kısarak karını maksimize etmeye çalışır. Bunu önlemek ve optimum üretim miktarını sağlamak amacıyla, kamu kesimi fiyatlara müdahale edebilir veya doğrudan üretimi üzerine alabilir.
Yerel Halkın Olanak ve isteklerinin Benzerliği
Talep Etkinliği ve Optimum Hizmet Alanı ; Yerel Yönetimlerde iktisadi optimumun sağlanabilmesi için gerçekleşmesi gereken koşullardan birisi, üretimin tüketici tercihlerine göre düzenlenmesi ve bu yolla fayda maksimizasyonuna olanak sağlanmasıdır.

ÜNİTE 3- YÖNETİMLERARASI MALİ İLİŞKİLER

YÖNETİMLERARASI MALİ İLİŞKİLER ( MALİ TEVZİN, MALİ UYUŞUM,MALİ DENKLEŞTİRME,MALİ FEDERALİZM ): Dar anlamda yönetimler arası mali ilişkiler; bir ülkede çeşitli yönetim düzeyleri ( üniter devletlerde merkezi ve yerel yönetimler, federal devletlerde ve federe devlet ile yerel yönetimler ) arasında gelir kaynaklarının bölüşülmesini ifade etmektedir. Geniş anlamda ise, yine çeişti yönetim düzeyleri arasında geliri kaynaklarının yanı sarı, kamu hizmetlerinin de bölüşülmesini ifade eder. Dolayısıyla görev bölüşümü ve gelir bölüşümü olmak üzere iki boyutu ardır.

YÖNETİMLER ARASI MALİ İLİŞKİLERİN DÜZENLENMESİ NEDENLERİ
1- EKONOMİK VE MALİ NEDENLER
2- SİYASAL VE TOPLUMSAL NEDENLER
3- YÖNETSEL NEDENLER

1- EKONOMİK VE MALİ NEDENLER; Merkezi yönetim ve yerel yönetimler üstlenmiş oldukları kamu hizmetleri için gerekli olan gelirleri aynı kaynaktan, yani milli gelirden sağlamak zorundadır.
Yerel yönetimlerin yeni kaynak yaratma yetkisi ancak merkezi yönetim tarafından yasa ile belirlenen sınırlar çerçevesinde mümkün olmaktadır. Yerel yönetimlerin hizmetleri yerine getirebilmesi için milli gelirden yeterli düzeyde pay alması gerekmektedir. Temelde merkezi yönetime başlıca vergi alacaklıdır. Fakat alt yönetim birimleri olarak yerel yönetimler de merkezi yönetimin vermiş olduğu yetkiler çerçevesinde bazen aynı bireylerin veya kurumların karşısına vergi alacaklısı olarak çıkabilmektedir. Bu nedenle vergi yükümlüleri üniter devletlerde en az iki ( merkez ve yere ) federal devletlerde üç ( federal, federe ve yere ) vergi alacaklısı karşısında kalmaktadır. Bu durumda vergi yükümlülerinin aşırı ve mükerrer vergiler altında kalmamaları için bu vergi alacaklılarının vergi tarh ve tahsiline ilişkin yetkilerinin belli kurallara bağlanması zorunluluğu duyulmaktadır.
2- SİYASAL VE TOPLUMSAL NEDENLER: Mali ilişkilerinin düzenlenmesinin nedenlerinden biride ülkenin çeşitli bölgeleri arasında var olan eşitsizlikler. Yerel yönetimlerin nüfusu, doğal kaynakları, beşeri sermayesi ve vergi potansiyeli gibi çeşitli nitelik açısından farklılıkları vardır.
Zengin bölgeler, fakir bölgelere kıyasla daha fazla mali kaynağa sahip olmaktadır.
Birimler ve bölgeler arasında ortaya çıkan bu farklılaşmalar ise net mali fayda farklılaşması olarak adlandırılır. Bu farklılaşmada bölgelerarası göçlere neden olmaktadır.
Klasik kamu maliyesi eşitlere eşit muamele ilkesini esas alır.
Merkezi yönetim kendisi açısından eşitlere eşit muamele ilkesini gerçekleştirmiş olsa bile, yerel yönetimlerden birinin diğerlerinden bağımsız olarak daha fazla az mali yükümlülükler getirmesi halinde söz konusu ilkeden ve dengeden uzaklaştırılmış olur. Buna Tiebout etkisi ve ayaklarıyla oylama denir.
3- YÖNETSEL NEDENLER : Merkezi yönetim hemen her ülkede görev, yetki ve örgütlenme açılarından yerel yönetimlerin üzerindedir. Bunun uzantısı olarak merkezi yönetimin yerel yönetimler üzerinde İdari ve mali vesayet ve denetim yetkisi vardır.

YÖNETİMLER ARASI MALİ İLİŞKİLER TÜRLERİ
1) DİKEY MALİ İLİŞKİLER
2) YATAY MALİ İLİŞKİLER

1) DİKEY MALİ İLİŞKİLER: Dikey mali ilişkiler ; federal sistemli devletlerde, federal devlet-federe devlet- yerel yönetimler arasındaki ilişkileri üniter sistemli devletlerde ise merkezi yönetim ve yerel yönetimler arasındaki yukarıdan aşağıya veya aşağıdan yukarıya doğru olan ilişkileri ifade eder .
Bu yöndeki ilişkilerin ortaya çıkmasındaki en önemli neden, temel gelir kaynaklarının merkezi yönetim tarafından daha etkin yönetilmesine karşın, hizmet arzında yerel yönetimlerin daha üstün olmasıdır.
2) YATAY MALİ İLİŞKİLER : Yatay mali ilişkiler ; aynı düzeydeki yönetim birim veya kademeleri arasındaki ilişkileri ifade eder.Yüksek gelirli birimlerde yaşayanlar daha yüksek kalitede birçok hizmetlerden yararlanırken, düşük gelirli birimlerde yaşayanlar ise daha düşük hizmet kalitesiyle veya üretilemeyen hizmetlerle yetinmek zorunda kalmaktadır.Ortaya çıkan bu dengesizlikleri aşmak veya kısmen gidermek için de düşük gelirli yönetim birimlerine aktarılacak kaynaklarla,birimler arasında kamu hizmeti dengesizlikleri kısmen giderilebilir.

ÜNİTE 4- YÖNETİMLERARASI HİZMET BÖLÜŞÜMÜ

YÖNETİMLER ARASI HİZMET BÖLÜŞÜMÜ VE KISTASLARI
Hizmet paylaşımı kıstasları
1) İKTİSADİ KISTASLAR
– Yerindenlik (subsidiarity)
– Hizmetin Fayda ve maliyet Alanı
-Dışsallıklar
– Ölçek Ekonomileri
2) TARİHSEL-SİYASAL-SOSYAL KISTALAR

1) İKTİSADİ KISTASLAR
YERİNDENLİK ( SUBSİDİARİTY ) : Avrupa yerel yönetimler Özerklik şartı nın 4. Md.de kamusal mal ve hizmetlerin genel olarak ve tercihen halka en yakın yönetim birimleri tarafından yerine getirilmesi öngörülmektedir.
– HİZMETİN FAYDA VE MALİYET ALANI : Mal ve hizmetin üretilmesinin/ üretilmemesinin yaratacağı faydaların ve maliyetlerin yayılma alanıdır. Fayda ve maliyetlerin yayıldığı alan tüm ülke ise merkezi yönetimin, yerel sorumluluk alanı ise yerel yönetim biriminin ilgili mal ve hizmeti üretmesi söz konusudur.
-DIŞSALLIKLAR : Dışsallıklar; bir mal veya hizmetin üretim veya tüketiminin üçüncü kişi, kurum veya bölgeler üzerinde olumlu veya olumsuz etkiler yaratması halidir.
– ÖLÇEK EKONOMİLERİ : Hizmet üretiminin azalan maliyetler koşuluna göre yapıldığı durumda yani toplam üretim ve toplam maliyetler artarken, ilave birim maliyet ve kişi başına hizmet maliyetleri düşmelidir. Burada eğer büyük ölçekli üretime uygun bir mal veya hizmet var ise, doğal tekel ortaya çıkar.
İlke; ölçek büyüdükçe idari yetki ve sorumluluk alanının veya üretim yetki düzeyinin de giderek büyümesi ve yükselmesidir.

Y: YEREL KISTASLARA GÖRE BAZI KAMUSAL HİZMETLERİN ÜRETİLDİKLERİ YÖNETİM DÜZEYLERİ
B: BÖLGESEL
M: MERKEZİ
KISTASLAR
HİZMETLER ÖLÇEK EKONOMİLERİ FAYDA MALİYET DIŞSALLIK TÜKETİCİYE YAKINLIK ( YERİNDENLİK )
itfaiye Y Y Y
çöp toplama Y Y Y
kanalizasyon Y Y Y
park Y Y Y
ilköğretim Y Y B
şehiriçi ulaşım Y B Y
şehirlerarası ulaşım M M B
çevre kirililiği B/M B/M Y/B/M
sağlık B B B
savunma M M M
dışişleri M M M
Buna göre; ölçek ekonomilerinin ve fayda maliyet dışsallıklarının ağır bastığı hizmetler merkezi yönetimce,buna karşılık tüketiciye yakınlık boyutunun egemen olduğu hizmetler ise yerel yönetimlerce üretilmek durumundadır.

2) TARİHSEL-SİYASAL-SOSYAL KISTALAR; Özellikle 20. Yüzyılın ikinci yarısından itibaren hemen her yerde bazı hizmetlerin giderek merkezileştiği görülmüştür. Bunun nedenleri;
– gelirlerin merkezileşmesi,
– teknoloji ve ulaştırmadaki gelişmeler
– göçler
– hizmetlerin alışılmış boyutlara erişmesi
– yerel yönetimlerin eleman ve mali yetersizlik içinde olması

HİZMETLERİN BÖLÜŞÜMÜNDEKİ İLKELER
1- Hizmetin En uygun yönetime verilmesi
2- Hizmetlerin Hudutlarının Belirlenmesi
3- Hizmetlerde Tekrarın olmaması

YEREL YÖNETİMLERİN BAŞLICA HİZMETLERİ VE İKTİSADİ BOYUTLARI
1- YEREL YÖNETİMLERİN MERKEZİ YÖNETİM İLE BİRLİKTE ÜRETTİKLERİ HİZMETLER
A- SAĞLIK HİZMETLERİ
B- ÇEVRENİN KORUNMASI HİZMETLERİ
C- SOSYAL YARDIM HİZMETLERİ
D- İMAR VE BAYINDIRLIK HİZMETLERİ
E- EĞİTİM HİZMETLERİ
2- DOĞRUDAN VE SADECE YEREL YÖNETİMLERİN GÖRDÜKLERİ HİZMETLER
A- BÖLÜNMEZLİĞİ YEREL DERECEDEKİ KAMUSAL HİZMETLER
B- YARI KAMUSAL VE ÖZEL HİZMETLER

1- YEREL YÖNETİMLERİN MERKEZİ YÖNETİM İLE BİRLİKTE ÜRETTİKLERİ HİZMETLER
A- SAĞLIK HİZMETLERİ : Yarı kamusal nitelikte toplumsal ve bölünmez faydalar ortay çıkardığı esas görev olarak merkezi idareye düşmekteri.
B- ÇEVRENİN KORUNMASI HİZMETLERİ : Çevre kirlenmesine yol açan üretici birimlere, bunları önleyecek yasal yükümlülükleri ve yaptırımlar getirme, bunların uygulanmasını denetlemek görevi de yerel yönetimlere düşmektedir.
C- SOSYAL YARDIM HİZMETLERİ : Özellikle merkezi yönetimin bölgeye veya yerel birime sunacağı yardımlarda aracılık etmek
D- İMAR VE BAYINDIRLIK HİZMETLERİ : İmar ve bayındırlık faaliyetleri, merkezi yönetimin görevleri içindedir. Örneğin; şehirlerarası yol yapımı, liman yapımı vb.
Belirli bir yere birimin vyea yönetimin görev ve yetki alanı sınırları içindedir. Örneğin; yerel yönetim içinde bulunan yollar, köprüler ve meydanların yapım faaliyetleri
Ayrıca nüfus yoğunluğu , şehir içi planlamada yerel yönetimlere önemli gerekçe doğrulabilir.
E- EĞİTİM HİZMETLERİ: Eğitim hizmetleri, sağlık hizmetleri gibi yarı kamusal niteliktedir. Genellikle ilköğretim pek çok ülkede yerel yönetimlerin görev ve hizmet alanın içindedir.
2- DOĞRUDAN VE SADECE YEREL YÖNETİMLERİN GÖRDÜKLERİ HİZMETLER
A- BÖLÜNMEZLİĞİ YEREL DERECEDEKİ KAMUSAL HİZMETLER: yangın , koruma, zabıta , saglık kontrolleri ve imar planlarının düzenlenmesi gibi
B- YARI KAMUSAL VE ÖZEL HİZMETLER : temizlik ve kanalizasyon , su, mezbaha, fırın, şehiriçi ulaşım, süthane hizmetleri gibi

ÜNİTE 5 – YÖNETİMLERARASI GELİR BÖLÜŞÜMÜ
Gelir bölüşümü yönetimler arasında hizmetlerin gerektirdiği gelirlerin belli kurallar göre dağıtılması ve bölüşülmesidir. Yerel giderler ile gelirler arasında fonksiyonel bir ilişki vardır.
Dar anlamda gelir bölüşümü; gördükleri hizmetlere göre yönetimler arasındaki gelir eşitsizliğini gidermek, yani kaynaklar açısından yetersiz olanlar ile mali olanakları yeterli bulunan yönetimler arasında dengeyi sağlamak için yapılan dengeleyici ödemelerdir. Geniş anlamda gelir bölüşümü ; ise denge sağlayıcı işlemlerin yanında, vergi ve benzeri kaynak ve gelirlerin bu amaca uygun olarak bölüşülmesidir.

YÖNETİMLERARASI GELİR BÖLÜŞÜMÜ VE KISTASLARI
1- İKTİSADİ KISTASLAR VE FAKTÖRLER
– MİLLİ GELİR VE VERGİ KAPASİTESİ FARKLILIKLARI
– YÖNETİMLERİN GÖRDÜĞÜ HİZMETLERİN ÖZELLİKLERİ
2-YÖNETSEL KISTASLAR VE FAKTÖRLER
– DEVLET YAPISINDAKİ FARKLILIKLAR
– VERGİ YAPISININ TOPLUM TERCİHLERİNE UYDURULABİLMESİ
– İDARİ ETKİNLİĞİN SAĞLANMASI
3- TARİHSEL / SİYASAL/ SOSYAL KISTASLAR VE FAKTÖRLER

1- İKTİSADİ KISTASLAR VE FAKTÖRLER :
– MİLLİ GELİR VE VERGİ KAPASİTESİ FARKLILIKLARI
– YÖNETİMLERİN GÖRDÜĞÜ HİZMETLERİN ÖZELLİKLERİ : Merkezi yönetimin arz ettiği mal ve hizmetlerin önemli bir kısmı zorunlu finansman tekniklerinden olan vergilerle karşılanacaktır. Buna karşın yerel yönetim gelirleri arasında , yararlanma vergileri niteliğindeki yükümlülüklerin önemi daha fazladır.
HARÇ : Kamu yönetimlerince belirli kamu hizmetlerini karşılamak amacıyla , bu hizmetlerden yararlananlardan yasaya dayalı olarak zorla tahsil edilen paralardır.

2-YÖNETSEL KISTASLAR VE FAKTÖRLER
– DEVLET YAPISINDAKİ FARKLILIKLAR : Gelir bölüşümü, üniter ve federal olmak üzere devletin yapısına göre farklılık gösterir.
– VERGİ YAPISININ TOPLUM TERCİHLERİNE UYDURULABİLMESİ : Bunun için yerel yönetim birimi ile vergi yükümlüsü arasında karşılıklı güvene dayanan bir işbirliğinin sağlanması gerekir.
– İDARİ ETKİNLİĞİN SAĞLANMASI : Vergilemede idari etkinlik, herhang bir verginin tarh ve tahsili için zorunlu olan reel kaynakların en aza indirilmesi demektir.
3- TARİHSEL / SİYASAL/ SOSYAL KISTASLAR VE FAKTÖRLER : Örneğin İngiltere’de yerel birimlerde biri olan township lerin ortaya çıkışı 7. Yüzyıla kadar geriye gitmektedir. Anlaşılmalıdır ki yerel yönetimler çok eskiden beri topladıkları vergileri, geleneklerin ve tarihsel faktörlerin etkisi ile günümüzde de yürütülmektedir.

GELİR BÖLÜŞÜMÜNÜ UYGULAMA YÖNTEMLERİ
1- VERGİLER YOLUYLA BÖLÜŞÜM YÖNTEMLERİ
– SINIRSIZ VERGİLEME YETKİSİ VERİLMESİ
-VERGİ KAYNAKLARININ PAYLAŞTIRILMASI
– KARMA YÖNTEMLER
* HİSSE ESASI ( PAY VERME YÖNTEMİ )
* EK ORAN YÖNTEMİ ( MUNZAM KESİR )
* TOPLAYIP PAYLAŞTIRMA YÖNTEMİ
2- MALİ YARDIM VE BAĞIŞLAR ( TRANSFERLER) İLE BÖLÜŞÜM
TÜRLERİ
– KOŞULLU BAĞIŞLAR
– KOŞULSUZ BAĞIŞLAR

1- VERGİLER YOLUYLA BÖLÜŞÜM YÖNTEMLERİ
– SINIRSIZ VERGİLEME YETKİSİ VERİLMESİ ; yönetimlerin sonsuz vergileme yetkisi vardır.
-VERGİ KAYNAKLARININ PAYLAŞTIRILMASI ; bu yöntem belli vergi kaynaklarının yönetim birimleri arasında paylaştırılmasını öngörür. Böylece artık başka bir yönetsel birimin aynı vergi kaynağına başvurma ihtimali yoktur.
– KARMA YÖNTEMLER
* HİSSE ESASI ( PAY VERME YÖNTEMİ ); vergiler elde ettiği gelir diğer yönetimlerle paylaşan tek bir yönetim tarafından yönetilir.
* EK ORAN YÖNTEMİ ( MUNZAM KESİR ) ; Merkezi yönetimin genellikle kendi saptadığı vergi oranlarına, yerel yönetimler için ilave bir vergi oranı eklenmesiyle, onlar lehine vergi tahsil etme yöntemidir, ki bu yönteme munzam kesir denir.
* TOPLAYIP PAYLAŞTIRMA YÖNTEMİ; Bu yöntemde vergiler tek bir yönetim tarafından tahsil edilmekte, sonrada bazı vergilerin toplam geliri üzerinden yerel yönetimlere belli ölçütlere göre pay verilmektedir. Ülkemizde temel olunun kriter “nüfus “ tur
Bu yönetimin en önemli sakıncası, pay alan yerel yönetimleri pay veren merkezi yönetime mali bağımlısı haline getirmesidir.

2- MALİ YARDIM VE BAĞIŞLAR ( TRANSFERLER) İLE BÖLÜŞÜM; Dünyanın hemen her ülkesinde yerel yönetimlere yüklenen hizmet sorumlulukları, sadece yerel kaynaklarla karşılanamayacak kadar fazladır. Buna mali kapasitesinin yetersizliği denebilir.
Mali Yardım ve Bağışların Amacı ; Yönetimlerarası mali sistemin, harcamalar, gelirler yönetimlerarası transferler ve borçlanma gibi dört ana unsuru vardır. Yönetimlerarası mali yardım ve bağış ( transfer ) sisteminin oluşturulmasında başlıca üç amaç güdülür.
– Dikey eşitlik – yatay eşitlik- dışsallığın azaltılması
Dikey eşitliğin sağlanması ; Gelir kaynakları ile harcama ihtiyaçları arasında bir eşitsizliğin oluşmasından kaynakların.
Yatay eşitsizliğin sağlanması ; aynı fonsiyonların yerine getirilmesi için gerekli mali kapasitelerin yerel yönetimler arasında farklılık göstermesi ile ortaya çıkmaktadır.
Yönetim Birimleri Arasındaki Dışsallıkların Azaltılması ; Bazı yerel yönetim birimlerinin sunduğu hizmetlerin fayda ve maliyetleri bu birimlerin sorumluluk alanını veya sınırın aşabilir.
İyi işleyen bir yönetimlerarası sistem, kamu hizmetlerini herkese eşit ve benzer bir vergi yükü karşılığında sağlayabilecek unsurlara sahip olabilmelidir.

MALİ YARDIM VE BAĞIŞ TÜRLERİ
– KOŞULLU BAĞIŞLAR ; Bu bağışlara özel amaçlı bağışlar da denilir ve bununla merkezi yönetim yardımın nereye kullanılacağı baştan belirlenmiş olur.
* karşılıklı bağışlar ; bağışı yapan birimin verdiği bir birim miktara karşılık bağışı alan biriminde belirli oranda katkı yapması gerekir.
* karşılıksız bağışlar ; söz konusu olursa , yerel yönetimin herhangi bir mali katkısı yapması istenilmez.
– KOŞULSUZ BAĞIŞLAR ; Bu bağış türünde merkezi yönetim, yerel yönetime aktarılan tutarın kullanımında bir koşul öne sürmez.

ÜNİTE 6- YEREL YÖNETİMLERİN FİNANSMAN KAYNAKLARI
YEREL YÖNETİMLERİN FİNANSMAN KAYNAKLARI
1- VERGİ GELİRLERİ
-GELİRLER ÜZERİNDEN ALINAN VERGİLER
– TÜKETİM VERGİLERİ
• GENEL TÜKETİM VERGİLERİ
• ÖZEL TÜKETİM ( SATIŞ ) VERGİLERİ
– EMLAK VERGİSİ
– MOTORLU TAŞILAR VERGİSİ
– MESLEK VERGİSİ
– VERGİ PAYLARI
– YARARLANMA VERGİLERİ
• HARÇ, RESİM VB.YÜKÜMLÜLÜKLER
• DEĞERLENDİRME VERGİLERİ
• HARCAMALARA KATILMA PAYLARI
2- İKTİSADİ TEŞEBBÜS GELİRLERİ
3- KAMU EMLAKLARINDAN ELDE EDİLEN GELİRLER
4- PARA CEZALARI
5- BORÇLANMA
6- YARDIM VE BAĞIŞLAR ( TRANSFERLER )

1- VERGİ GELİRLERİ ;
-GELİRLER ÜZERİNDEN ALINAN VERGİLER ; Örneğin İsveç’te bazı büyük şehirlerin gelir vergilerini kısmen uyguladıkları görülmektedir. Sınırlı uygulamalara rağmen gelir vergileri yerel yönetimler açısından uygun birer gelir kaynağıdır.
– TÜKETİM VERGİLERİ ;
• GENEL TÜKETİM VERGİLERİ; Bazı ülkelerde yerel yönetimler kendi sınırları içinde gıda maddelerini ve bir kasım dayanıklı tüketim mallarını kapsayan bir tür genel satış vergisi uygulamıştır. Oktruva vergisi gibi. OKTRUVA; Tüketim maddelerinin bölge sınırları içinde üretimi veya başka yönetim bölgelerinden getirilmesi sırasında alınan vergi, şehre giren şeylerden alınan vergi.

  • ÖZEL TÜKETİM ( SATIŞ ) VERGİLERİ ; Sadece bazı mal ve hizmetlerden alınır. Son yıllarda da özel tüketim vergisi yani gerekçelerle tekrar gündeme gelmiştir ve uygulaması yaygınlaşmıştır.
– EMLAK VERGİSİ ; Bina, arazi ve arsalar gibi taşınmazlar üzerinden çeşitli oranlarda alınan emlak vergisi en yaygın olarak kullanılan yerel yönetim vergisidir. Tam yerel özelliği taşımaktadır.
Emlakın değeri ile yerel altyapı hizmetleri arasında bir bağ kurulabildiğinden, fayda vergilemesi söz konusudur.
OECD ( Organization for Economici co-operation and Development ) : Ekonomik işbirliği ve ekonomik gelişim için ülkeler arasında fikir paylaşımı ortamı oluşturmak amacıyla kurulmuş ve merkezi Fransada olan kuruluştur.

– MOTORLU TAŞILAR VERGİSİ ; Bazı ülkelerde idari etkinlik gözününe alınarak bu vergileri bizzat yerel yönetimler tahsil etmekte, elde edilen geliri merkezi yönetim ile paylaşmakta, bazı ülkelerde ise merkezi yönetim vergisine ek vergi olarak tahsil edilmektedir. Bazı ülkelerde ise motorlu taşıtlar üzerinden alınan yıllık vergiler doğrudan yerel yönetimlere bırakılmaktadır.
– MESLEK VERGİSİ ; Yerel işletme veya işyeri vergisi adı altında da ve çoğunlukla gelişmiş ülkelerde görülen bu verginin yükümlüsü , ticaret ve serbest meslek sahipleridir. Türkiye’de 1981 de belediye gelirleri arasına girmiş. 1987 de çıkarılmıştır.
– VERGİ PAYLARI; Merkezi yönetimin tahsit ettiği temel vergilerden yerel yönetimlere pay verilmesidir. Vergi paylarının dağıtımında yerel bölge alanı, okula giden çocuk sayısı ve en çok da nüfus gibi ölçütler esas alınmaktadır.
– YARARLANMA VERGİLERİ
• HARÇ, RESİM VB.YÜKÜMLÜLÜKLER ; Bu yükümlülük ve bedellerin gerçekleşmesi koşullar dıa üç temel nedene dayarın. 1) bu tür ödemelerin yerel yönetimler için gelir yaratma potansiyelinin olmasıdır.2) bu gelirlerin adil oludğu görüşüne dayanmasıdır. Çünü bir hizmet karşılığı alınırlar ve böylece kullanan öder ilkesi geçerliolur. 3)kaynakların en etkin kullanımı ile bağlantılıdır. Çünkü bu mal ve hizmetlerin israf edilmeyen kullanılmasını sağladığına inanılır.

  • DEĞERLENDİRME VERGİLERİ ; Şerefiye ve değer artış vergi şeklinde değerlendirme vergileri, yerel yönetimlerce yapılmış olan bayındırlık faaliyetleri ile kamulaştırma sonucunda taşınmazlarında değer artışı meydana gelmiş olan kişi ve kurumlarından alınan bir tür vergidir.
    Zorunlu oluşu ve miktarının ortaya çıkan değer artışına göre belirlenmesi nedeniyle şerefiye bir tür değer artışı vergisi olarak kabul edilmektedir. bununla birlikte şerefiyeyi vergiden ayıran temel özellik bir karşılığının olmasıdır.
  • HARCAMALARA KATILMA PAYLARI ; Su, yol, kanalizasyon gibi alt yapı tesislerinin gerçekleştirilmesi sırasında bu tesislerden yararlanacak olanlardan alınan harcama payı karşılığını ifade eder.şerefiyeye çok benzer. Fakat ondan farklıdır. Şerefiye sosyal amaçlı ,harcamalara katılma payı ise mail amaçlıdır.
2- İKTİSADİ TEŞEBBÜS GELİRLERİ ; Yerel yönetimler iktisadi teşebbüslerin faaliyetleri aracılığıyla ticari ve sinai girişimlerde bulunabilmektedir. Ticari esaslara göre faaliyet göstererek maliyetlerin üstünde hizmet vererek önemli bir gelir kaynağı yaratabilmektedir. Yani yerel yönetimlerin iktisadi girişimlerinin temel amacı ek gelir sağlamaktır.

3- KAMU EMLAKLARINDAN ELDE EDİLEN GELİRLER; Emlak gelirleri, yerel yönetimlerin sahip oldukları emlakın satışından veya kiralamasından elde edilen gelirler olup, yerel yönetimlerin ev, bina, dükkan, bağ, bahçe, tarla, arsa ve arazi türünden varlıklarından doğar.

4- PARA CEZALARI; 1) yerel yönetimlerin sağlık ve asayiş konularında getirdiği düzene ve yasaklara karşı gelinmesi nedeniyle kişilere ve kurumlara, verilen diğer cezalar yanında, verdiği para cezalarından elde edilen paralardır. 2) yerel vergilerin veya diğer yükümlülüklerin usulüne uygun veya zamanında ödenmemesi nedeniyle konulan bir tür vergi cezası niteliğindeki ödemelerdir.

5- BORÇLANMA ; Yerel yönetimler , bütçe açıklarını karşılamak üzere borçlanma yoluna gitmektedirler. Yerel yönetimler borçlanmalar konusunda sınırsız yetkiye sahip değildirler. İktisadi sınırlamalar yanında siyasal nedenlerle de sınırlanabilirler veya tümüyle engellenebilirler.

6- YARDIM VE BAĞIŞLAR ( TRANSFERLER ) ; Yardım ve bağışlar, merkezi yönetim tarafından yerel yönetim birimlerine yapılan mali transferlerdir. 1) Koşullu bağışlar; belirli bir projenin veya merkezi yerel yönetimlerin yöneldiği belirli bir amacın gerçekleştirilmesi için verilir. 2 ) koşulsuz bağışlar; kullanımı hakkında her hangi bir ön belirleme yapılmadan yapılır.

ÜNİTE 7- ÜNİTER DEVLETLERDE YEREL YÖNETİMLER
Üniter ( tektip ) devlet modeli, devletin iktidar yapısını güçlendirmek için büyük oranda tek merkezden yönetilmesi biçimidir. Üniter devletlerde yerel yönetimlerin etkin biçimde varolabilmeleri , aslında bu ülkelerin anayasalarında idari yerinden yönetim ilkesini öngörmelerinin bir sonucudur. Üniter devletlerde merkezi yönetim halk tarafından seçilir. Yerel ve bölgesel yönetimler ise yine halk tarafından seçilir.

FRANSA DA YEREL YÖNETİMLER
179 d .N. BONAPARTE tarafından başlatılan yönetim reformları 19. Yy. da komün olarak adlandırılan bugünkü belediyelerin kökenini oluşturan anlayışla devam etmiştir. Anayasada yapılmış olan değişikliklerin gerektirdiği yasalar ( organik yasalar ) çıkarılmıştır. Bunlardan ikisi yerel referandum ve ülkesel yönetim denilebilecek olan bölgesel topluluklar ile ilgilidir.

fransada yerel yönetim türleri ;
1) Belediyeler ( komünler -36782); fransada belediyeler en küçük yerel öğelerdir.
2) İller ( toplam 100 ) ; Fransada en eski yerel yönetim birimidir.
3- Bölgeler ( toplam 26 ) ; kuruluşu tümüyle iktisadi nedenlere dayanmaktadır. Bölge yönetim birimlerinin yapısı, idari il yönetiminin yapısına benzer. Bölge valisi merkez yönetim tarafından adanır.

İlave olarak özel konumdaki yönetimler, ilçeler ve bucaklar gibi birimler de vardır. Bunlardan bölgeler , iller ve ilçeler merkezi yönetimin taşra teşkilatını oluştururlar.

Görev ve Yetkilerin bölüşümü; Yerel yönetimlerin yetkileri belli başlıklar altında sınıflandırılabilir.
– Eğitimde; belediyeler okul öncesi eğitim ve ilköğretimde alt yapı hizmetleri, bölgeler ise, ortoöğretim, mesleki teknik eğitim ve yetişkin eğitimi hizmetleri,
– Kamu Sağlığında ; iller ve belediyeler koruyucu sağlık hizmetleri ve huzurevleri , iller ise bölgesel büyük ölçekli planlama hizmetleri
– Konut ve şehir planlamasındı ; Belediyeler şehir planlama, iller ise bölgesel büyük ölçekli planlama hizmetleri
– Çevre ve kamu sağlığında ; belediyeler su ve kanalizasyon, atık toplama ve arıtma, mezarlıklar ve krematoryumlar ( ölü yakma yerleri ) ve çevre koruma hizmetleri
– kültür ve Eğlencede; belediyeler tiyatro ve konser, müze ve kütüphane, parklar ve açık alanlar, spor ve eğlence hizmetleri, iller ise yine tiyatro konser, müze ve kütüphane hizmetleri
– Trafik ve ulaşımda; belediyeler yollar, ulaşım, şehir içi ulaşım ve limanlar; iller yine ulaşım, limanlar ve bölgeler şehir içi demiryolu ulaşımı hizmetleri,
– Ekonomik hizmetlerde; belediyeler gaz, merkezi ısıtma , su tedariki, ekonomik teşvik ve turizm hizmetleri ile görevli ve yetkilidir.

Yerel yönetimlerin mali yapısı, bütçe ve harcamalar ;
Gerek belediyelerin gerekse illerin bütçeleri , olağan ve olağanüstü olmak üzere iki bölümden oluşmaktadır. Olağan bölümünde belediye hizmetleri idare giderleri, taşınır ve taşınmazların bakım masrafları, ulaşım hizmetleri harcamaları ve sübvansiyon harcamalır yer alır.

Vergi benzeri ve Gelirleri ; dolaysız ve dolaylı olmak üzere ikiye ayrılır. Dolaysız vergiler içerisinde ilk dört sırayı bina, arsa , oturma( ikamet ) ve meslek vergisi işgal eder. Dolayı vergiler ise tescil ücretleri, elektrik vergisi gibi vergilerdir. Yerel vergiler içinde emlak vergisi her zaman ilk sırayı almıştır.

Mali yardım ve bağışlar ;
– genel hizmet yardımı
– bölgelerarası farklılığı giderme fonu
– kırsal kalkınma yardımı
– belediyeler için özel yardımlar
– ile-de France bölgesi nin özellikli belediyelerine yardım.
– yerel olanaklar yardımı
– katma değer telafi fonu ; yerel yönetim birlikleri , okul fonları, belediyelere yapılan genel teçhizat yardımı.
– illere, il birlikleri, itfaiye, acil servis vs. için ödenen il genel teçhizat yardımıdır.

Mali Denkleştirme
Bölgelerearası farklılığı giderme fonunun bir kısmı bağımsız vergilerin az toplanabildiği belediyeler arasında yeniden dağıtılır.

Borçlanma ;
Faransada yerel yönetimler herhangi bir üst kurumun onayına bağlı olmadan borç alabilirler. Yerel yönetimlerin mali piyasada kullanılmak üzere tahvil çıkarabilme olanakları vardır.

İTALYADA YEREL YÖNETİMLER
İtalyan anayasası yerel yönetimlerin hepsine eşit statü tanımıştır. Yerel yönetimlerin hepsi de vali adı verilen ve merkezi yönetimin taşra teşkilatındaki temsilcisi olan kişinin denetimi ve vesayeti altındadır.

Yerel yönetim türleri ; Belediyeler, iller ve bölgeleredir.

Görev ve Yetkilerin Bölüşümü
Bölgeler ; yasama yetkisi verilmiştir. Özel statüye sahip 5 bölgeye farlı başka yetkiler verilmiştir.
İller ; görevleri toprağın korunması, çevre korunması, afetlerden koruma,su ve enerji kaynaklarının korunması, kültürel varlıkların değerlendirilmesi vb.
Belediyeler ; görevleri askerlik hizmetini, istatistik, nüfus kayıtları ve seçim hizmetlerini düzenlemeyle

Yerel Yönetimlerin Mali yapısı
Bütçe ve Harcamalar ; İtalya da yerel yönetimler vergiler, mali yardım ve bağışlar , borçlanma diğer kaynaklardan gelir elde etmektedir.

Vergi ve Benzeri Gelirler; Bölgesel katma değer vergisi konulmuştur. Paylaşılan vergi gelirleridir.
Kamu alanlarını işgaliye vergisi, motorlu araç tescil vergisi, inşaatlardan ve yol üzerinden ki galeri ve tünellerin işgalinden alınan vergi ve özel imar vergilerinden oluşmaktadır. Diğer gelirlerinden biri ek gelirlerdir.
Ulusal gelir vergisinden, atık vergisinden ve ekonomik faaliyetler üzerinden alınan vergi payları.
Vergi gelirleri belediyelerin en önemli gelirleridir. Diğer gelir kaynağı harçlar olup , belediyeler harçların oranını belirlemede daha serbettir.

Mali Yardım ve Bağışlar ; Özel statülü veya olağanüstü bölge yönetimine yapılan
koşulsuz transferler 1- Ortak fon 2) Bölgesel gelişme projeleri fonu
Ortak fon yardımı göç oranı, işsizlik oranı kişi başına kişisel gelir vergisine göre yapılmaktadır.
Koşula bağlı transferler 1) sağlık fonu 2) ulaşım fonudur.
Mail yardımlar belediyeler için de vergi gelirlerinden sonraki en önemli gelir kaynağıdır .

Borçlanma ; borçlanmanın yasal sınırlamaları vardır.

JAPONYA DA YEREL YÖNETİMLER
Tarihsel gelişimi ; üniter bir yapıya sahip olan Japonya önce
– han denilen feodal beylikler
– Tokyo Metropolitan şehri ndoğuşu
– Yerel Özerklik Kanunu nu sonucu Çekirdek Kent Sistemi
– bölgesel yerinden yönetim kanunu kabul edilmiştir.

Yerel Yönetim Türleri ; 1) Valilikler 2) Belediyeler
Belediyeler nüfuslarına, sinai yapılarına ve kentsel olanaklarına göre kent, kasaba ve köy olarak sınıflandırılır. Hükümetin düzenlediği kentler ile çekirdek kentler normal olarak valiliklerin üstlendiği bazı görevlrei yerine getirdikleri için diğer belediyelerden daha farklıdır.
Valilik ve belediyeler dışında birde özel belde olarak sınıflandırılan özel nitelikli yerel yönetim birimleri de vardır.
Bazen birkaç belediye bir araya gelerek özel bir hizmet yerine getirmek için birlik oluştururlar. Bu birlikler Bölgesel hizmet birlikleri olarak isimlendirilir.

Görev ve yetkilerin Bölüşümü; Yerel yönetimler altyapıyı hazırlama görevini telem almışlardı. Sağlık, hijyen, çevre korunması, sosyal refah ve sosyal güvenlik alanlarında da etkindirler.

Yerel yönetimlerin Mali Yapısı
Bütçe ve Harcamalar ; merkezi yönetimini sadece savunma ve dışişleri alanında sorumluluk yüklenip , kamu sağlığı, temizlik,eğitim,polis,itfaiye gibi hizmetleri yerel yönetimlere devretmesi sonucu yerel harcamaların toplam harcamalardaki ağırlılığı giderek artmıştır.

Vergi ve benzeri Gelirler
Yerel Vergiler; valilik vergisi , belediye vergisi
Tahsis Vergiler; devletin kendisinin toplaması gereken ancak düzenli bir gelir sağlamaları açısından yerel yönetimlere tahsis edilen vergilerdir.

Mali Yardım ve Bağışlar; Merkezi yönetimden mali kaynak aktarımları yerel yönetimlerin özel programlarının maliyetlerinin karşılanması amacıyla yapılmaktadır.

Borçlanma
; Tahvil çıkartarak borçlanabilmek için valilikler içişleri Bakanlığının belediyeler ise valiliklerin onayını almak zorundadır.

YEREL YÖNETİMLER FİNAL ÇALIŞMASI

ÜNİTE 8:FEDERAL DEVLETLERDE YEREL YÖNETIM UYGULAMALARI.

-ABD DE YEREL YÖNETİMLER-
Federal devletler yerel yönetimlerinin ortak özelliğibu ülkelerdeki yerel bırımlerın 3 lü bır ıdarı kademe duzenı ıcınde olması ve hıyerarsıde en alt kademede olmasıdır.malı ototnomıye sahıptırlwer secımle ıs basına gelrıler.
Abd de yerel yonetımler turlerı ve ozellıklerı
1-countıes 2-munıcıpalıtıes 3-school dıstrıcts 4-townshıps 5-specıal dıstrıcts
ortaya cıktı. 19.yy sonu 20 yy baslarında yangından koruma su getırme kanalızasyoın gıbı hızmetlerı saglamak ıcın kendısın vergı alma yetkısının oldugu ozel yonetımler ortaya cıktı.

COUNTIES :Il ılce ve koylerden olusurlar.ıngılterede adı shıres tır.abd dedkı en onemlı bırımdır.bır yargı mercıı olarak uye devletın ceza kanununu uygular.uye devletın vergıısı ıle yerel vergılerı tarh ve tahsıl eder,secım yerlerını ,gorevlılıerını tayın eder ,secımı uygular, okulları kutuphanelerı yonetır, yolları koprulerı onarır .Denetcıler ya da county komıtesının kurulunca ve genenllıkle secımle gelen memurlarca yonetılıR.

MUNİCİPALİTİES:Turkıyede kı beledıyeler anlamındadır.abd de cıty ,town,borough ve vıllage adlarını alır.uye devletler tarafındna kurulur.otonomm kuurlus olamalrına ragmen esas olarak uye devletlerın ajanlarıdır.federe devletın dokunulmazlık hakkına sahıptırler.uye devlet ızın vermedıkce haklarında dava acılamaz.vergı ve borc alırlar

TOWNSHIPS :County nın alt bırımıdır ılce goruntusundedır.nufus artınca ıl gorunumunu alır.

SCHOOL DISTRICTS:Abd de ılk orta ve yuksek derecelı okulların toplandııgı okul bolgesıdır.okul bakımı ıcın vergıleme ve yonetme gucune sahptır.

SPECIAL DISTRICTS:Uye devletın sınırlı bır bolgede sulama ,su temını ,taksın kontrolu,saglık vb belırlı tek bır kamu hızmetını saglamak uzere kuurlmus sıyasal alt bolumdur .ozel bolge.
ABD DE YEREL YONETIMLERIN GOREVLERI:Egıtım hızmetını genellıkle school dıstrıcts ler,saglık hızmetlerını munıcıpalıtıes ler,tasıma hızletlerını specıal dıstrıcts ler,su temını ve kırlı suların bosaltılmasını munıcıpalıtıes ya da specıla dıstrıctsler ustlenır.
ABD DE YEREL YONETIMLERIN MALI YAPILARI:
Yerel vergıler ,bagıslar ve borclar dır.en onemlı yerel vergılerı:emlak,satıs ve gelır vergısıdır.
Abd de gelır vergısı yonunden en onemlı vergılendırme otorıtesı federal devlettır.
Abd dekı yerel yonetmler federal devletten sınırları ıcınde bulundukları uye devletlerden onemlı mıktarda BAGIS alır.

-İSVİÇRE ‘DE YEREL YÖNETIMLER-
TÜRLERI VE ÖZELLIKLERI
Bugunku ısvıcre konfederasyondan dogmus federal bır devlettır.26 kantondan olusur.
Isvıcredekı yerel yonetım bırımlerı kantonlar ıcınde yeralan komunlerdır.

YEREL YONETIMLERIN GOREVLERI:
Komunler halkın refah ve huzuruna yardımcı olamk ıcınn kurulmuslardır.faalıyetlerını ıcınde oldukalrı kantonunun anayasa ve yasalarında ongurulen hukumler cercevesınde yuruturleer.
ISVICREDEKI KOMUNLERIN DUNYANIN BASKA HICBIR ULKESINDE GORULMEYEN BIR OZELLIGI VARDIR..Bazı komunlerde komun un karar organını komun sınırları ıcınde yasayan halkın tumu olusturmaktadır.
Uyuk komunlerın karar organı ıse secımle ısbasına gelen komun parllementosudur.
Dıs ılıskıler ,mıllı savunma ve ozel hukuka ılıksın hızmetler konfederasyonun gorevıdır.kantonlar hızmet bolusumunde en agır yuku almıstır.
Komunler ıse yerel nıtelıktekı polıs,sosyal yardımlar,egıtım,dın,kentıcı su,gaz ,elektırk hızmetlerını yerıne getırırır

İSVİÇREDE YEREL YÖNETIMLERIN MALİ YAPILARI:
Vergılemede yetkıler konfederasyon ve kantonlara aıttır.kantonlar ısterse komunlere vergıleme yetkısı verebılır.konfederasyonun en onemlı vergılerı:gumruk,askerlıkten muafıyet ,damga resmı,tutun resmı,damıtılmıs ıckıler uzerındekı malı tekeller vb..
Komunlerde kantonlardan aldıkları yetkıler sınırında gelır ve servet vergısı tahsıl eder..

-HİNDİSTAN ‘DA YEREL YÖNETIMLER-
TURLERI VE OZELLIKLERI
15 eyaletten olusan federal bır devlettır.federal oalrak yonetılen 8 bolge vardır.her eyalatte cumhurbaskanı tarafındna atanmıs bır valı bulunur.her eyalaet ıllere bolunmustur.ıller kendı ıcınde ılcelere ,ılceler ıse tahsıllere ve bloklara bolunmustur.blok yenı kurulmustur.toplum kalkınmasını hızlandrmak ıcındır.yerel yonetımlerı duzenleme yetkısı eyalaet yasama organına aıttır.hondostanada yerel yonetımler koy,blok ve ıl sevıyelerınde kurulmustur.en kucuk yerel yonetım bırımı köy ponchayat tır.
Orta kademedekı yerel yonetım bırımı bloklardakı blok meclısıdır.
Yerel yonetım unıtelerının en ust duzeyınde ıl meclısı vardır.,

HINDISTANDAKI YEREL YONETIMLERIN GOREVLERI:
Yerel yonetım bırımlerı kendı gorev bolgelerı ıcınde kalkınma programların planlama ve uygulama organları olarak kabule dılmıstır.

HINDISTANDA YERLE YONETIMLERIN MALI YAPILARI:
Hındıstanda yerel yonetımın en onemlı gelır kaynagından bırı emlak vergısı dıgerı oktrua remı dır.
OKTRUA REMI:bazılarınca dahılı gumruk vergısı olarak ısımlendırıılmıs dolaylı vetgıler katogorısıne dahıl bır yukumluluktur.ulke ıcındekı komunler tarfından komun hudutlarını gecen mallar uzerınden alınır.turkcede buna duhulıye resmı denır.
Termınal vergısı:buda komun hudutlarından gecen malardan alınan dolaylı bır vergıdır.

BAGISLAR:3 e ayrılır..
1-GENEL AMACLI BAGISLAR zel amac ıcın degıldır genel bagıstır dıger adı dotasyondur.
2-ÖZEL AMACLI BAGISLAR:Bellı bır kamu hızmetının gerceklestırılmesı amacı ıle verılen subvansıyondur.
3- TELAFI EDICI BAGISLAR:Alınan para cezalalrının telafı edıcı bagıs adı ıle kentsel yerel unıtelere yatırılmasıdır.

ÜNITE 9:TURKIYE DE YEREL YONETIMLER:

YEREL YONETIMLERIN TARIHCESI
-Turkıyede yerel yonetımler 1839 tanzımat fermanı nı ızleyen donemde ve 1854 kırım savası sonrasında kurulmustur.osmanlı donemınde kendıne ozgu ıdare yapısı ,toprak rejımı,malıyesı,vakıf duzenı ve kadılıgı oldugu ıcın yerel yonetım bırımlerıne gerek yoktu.

BELEDIYELERIN TARIHCESI
-16 agustos 1854 te resmı teblıg ıle Fransızların komun ıdaresı model alınmak suretıyle ılk beledıye kurulusu olan İSTANBUL SEHREMANETI kurulmustur.bu yonetımın bsında padısah tarafındna atanan ŞEHREMİNİ vardı.ayrıca 12 uyelık sehır meclısı bulunurdu.
ISTANBUL SEHREMATININ GOREVLERI:

-zorunlıu ıhtıyac maddlerının kolaylıkla bulunmasını saglamak ve gozetmek
-narh tespıtı ve denetımı -yol,kaldırım onarımı ve yapımı
-sehrın temızlık ıslerı -carsı Pazar denetımı fıyat kalıte olcu tartı denetımı
-devlete aıt vergııyı ve resımlerı toplayıp malıye teslım etmek ,

İstanbul sehrıemanetı basarılı olamadı bunun uzerıne 1855 te padısaın yazılı ızını ıle ıntızamı sehır komısyonu kuurldu.1857 de bu komısyonda dagıltıldı.
Bundna sonra fıılen ılk beledıye beyoglu ve galata semtınde kuruldu.1868 de cıkarılan nızamname ıle tum İstanbulda beledıyeler yayaıldı dıger sehırlere de yayıldı.1877 de İstanbul ıcın cıkarılan DERSAADET BELEDIYE KANUNU beledıyelerı aynen korumus ama 14 olan beledıye sayısını 20 ye cıkarmıstır.
1912 de cıkarılan DERSAADET BELEDIYESI HAKKINDA GECICI KANUN ıle İstanbuldakı beledıye daıresı kaldırılmaıs yerıne 9 adet beledıye subesı acılmıstır.1924 te cıkarılan ANKARA SEHRAMENETI ILE ankaraya ozel bır yonetım bıcımı gelmıstır.

IL OZEL IDARELERININ TARIHCESI
Bugunku ıl ozel ıdarelerının yasal temeelı tanzımat fermanı uzerınden 25 yıl gectıkten sonra 1864 tarıhlı TESKILI VILAYET NIZAMNAMESI ıle atılmıstır.
MUHASSILLIK MECLISLERI vılayet donemındekı ılk yerel kurul uygulamasıdır.
Daha sonra teskılı vılayet nızamnamesının yerını 1870 de IDARE I UMUMIYE-İ VILAYET NIZAMNAMESI almıstır.
*****Vılayetlerın ozerk bır yerınden yonetım halıne gelmelerı yasal yonden ılk olarak 1876 tarıhlı anayasada yer almsıtır.******KÖYLERIN TARIHÇESİ

Koylere aıt ayrıntılı hukumler ılkkez 1864 tarıhlı teskılatı vılayet nızamnazmesı nde yer almıstır.her koyde orada yasayanlar tarfından sevcılmıs muhtar ve ıhtıyar heyetının olusması ongorulmustur.1876 da fransadakı orgute benzer orgut olsuturmak ıcın ıdareı nevahı adlı nızamname duzenlenmıstır.
****1924 tarıhlı koy kanunu ıle koylere ılkkez tuzel kısılık kazandırılmıs ve halen yuruluktedır.****

YEREL YONETIMLER ILE ILGILI ANAYASALARDA ONGORULEN ILKELER
Mahallı ıdarelerın kurulus gorev ve yetkılerı yerınden yonetım ılkesıne uygun olarask kanunla duzenlenır.secımlerı 5 yılda bır yapılır.
-turkıyede yerel yonetımler deyımıne gıren kuruluslar ıl ozel ıdarelerı,beledıye ve koylerdır.
-kamu tuzel kısılıgıne sahıp anayasal kuruluslardır.
-karar organları secımle olusuturlur.
-yerel yonetım organlarının secılmı sorganlarının organlık sıfatını kazanama ve kaybetmelrı konusundakı denetım yargı yolu ıle yapılır.
-secılmıs yerel yonetım organlarını veya bu organ uyelerını gecıcı bır onlem olarak ıcıslerı bakanı gorevden alabılır.
-merkezı yonetım nayasada belırtılen amaclar dogrultusunda yerel yoentımler uzerınden ıdarı vesayet yetkısıne sahıptır.

YEREL YONETIMLERIN ILLER BANKASI ILE OLAN ILISKILERI:
Iller bankası 1933 yılında cıkarılan bır kanunla kuurlan beledıyeler bankasının bır devamı olarak 1945 yılında kurulmustur.

ILLER BANKASININ SERMAYESI:
Il ozel ıdarelerı ıle beledıyelerın yıllık gelrı hasulatının %5 i
Il ozel ıdarelerıyle beledıyelre baglı tuzel kısılıgı olan veya olmayan katma butcelı ıdare ve kurumların ve bırlıklerın baglı bulundukları ıdare butcesıne ıntıkal etmeyen gelırlerınden vergısı cıktıktan sonra kalan safı kazancın % 5 i
Bankanın yıllık safı kazancından koy ıdarelerı sermaye payı oalrak ayrılacak % 30 u
Butceden veya herhangı bırı yapılacak hertulru yardım
Bellı bır tahsıs yerı gosterılmeksızın veya sermayeye katılamk uzere yapılacak bagıslar
Ozel kanunlarla banka sermayesıne eklenmek uzere saglanacak yardımalr..

ILLER BANKKASININ ISLEVLERI
1- KREDI SAGLAMA
2-TEKNIK YARDIM
3-PAYLARIN DAGITILAMSINDA ARACILIK
 
Üst