ÜNİTE 1

Yoksulluk insanlık tarihi kadar eski ve pek çok sosyal sorunla iç içe geçmiştir.

• İnsanlık tarihinin her döneminde farklı nitelik ve farklı nüfus grupları üzerinde etkisini gösteren yoksulluk göz ardı edilmemesi ve incelenmesi gereken önemli bir konudur. Yoksulluk kavramına ilişkin birçok tanımlama mevcut olmakla birlikte en yalın yoksulluk tanımı "ortalama gelire sahip kişiye göre daha az gıda, ısınma ve giyim harcaması yapmak" şeklindedir.
•Genel olarak yoksulluk, insanların temel gereksinimlerini karşılayamama durumudur. Bu tanım bizi temel yoksulluk sınıflandırmasına götürmektedir. Bu sınıflandırmalar ise; mutlak ve göreli yoksulluktur.
•Mutlak yoksulluk genellikle beslenme, barınma, giyinme gibi insan yaşamı için gerekli temel gereksinimleri karşılamak için yeterli kaynağa sahip olamama durumudur. Göreli yoksulluk olgusu ise, toplumun ortalama refah düzeyinin belli bir oranının altında olma durumudur.
•Bir diğer yoksulluk sınıflandırması da; objektif ve subjektif yoksulluktur. Objektif yoksullukta; yoksulluğu tanımlarken yoksul insanların kendilerini yoksul olup-olmama konusundaki değerlendirmelerini esas almayıp, önceden belirlenmiş normatif değerlendirmelere dayalı yoksulluğun ortaya konulması söz konusudur. Subjektif yoksulluk ise kişilerin kendilerini yoksul olarak görüp görmedikleri ile ilgili bir kavram olup yoksulluğun zamanla ve toplumdan topluma değişiklik gösteren ölçütleri bu yaklaşımın odağındadır.
•Birleşmiş Milletler Kalkınma Programının son yıllarda kullandığı yoksulluk ölçütü İnsani Yoksulluk Endeksidir. İnsani yoksulluk ölçütleri: 40 yaşından önce ölme riski taşıyan insan oranı, okuma-yazma bilmeyen yetişkin oranı, içme suyundan ve sağlık hizmetlerinden mahrum insan oranı ve yeterli gelişme eksikliği gösteren beş yaşında küçük çocuk oranının tartılı göstergesi şeklindedir.
•İnsani gelişmeyi ölçecek bir endeksin kamuoyunu, akademik çevreleri ve politika yapıcıları kalkınmayı ekonomik performansla değil, insani gelişme ile değerlendirmelerinisağlayacağını düşünen Haq, İnsani Gelişme Endeksini yapmıştır.
•İnsani Gelişme Endeksinde kullanılan kapasiteler sağlıklı ve uzun yaşama kapasitesi, bilgili olma kapasitesi ve iyi bir yaşam standardına sahip olma kapasitesidir.
•Bir diğer yoksulluk sınıflandırması da gelir yoksulluğu (income poverty) dur. Bu tanıma göre belli gereksinimleri karşılayacak tüketim düzeyine karşılık gelen parasal gelire ulaşılamamak gelir yoksulluğu olarak tanımlanmaktadır. Günümüzde kullanılan ve yoksulluk olgusunu anlamamıza yardımcı olan bir diğer kavram da "çok boyutlu yoksulluk endeksi" yoksulluğun etkisini ve yoğunluğunu yansıtmaktadır.
•Yoksulluğu anlamamıza yardımcı olan bir diğer kavram da çalışan yoksullardır. Genel olarak bakıldığında bir işte çalışıyor olmak yoksulluk riskini büyük ölçüde azaltmaktadır, fakat çalışmak bütün sorunları çözmemektedir.













DEĞERLENDİRME SORULARI

1. “İnsanların temel gereksinimlerini karşılamakta yeterli kaynağa sahip

olamama durumu” nu ifade eden yoksulluk sınıflandırması

aşağıdakilerden hangisidir?

a) Subjektif Yoksulluk

b) Göreli Yoksulluk

c) Objektif Yoksulluk

d) Mutlak Yoksulluk

e) Gelir Yoksulluğu



2. Aşağıdakilerden hangisi “göreli yoksulluk” olgusuna ait tanımlardan biri

değildir?

a) Toplumun ortalama refah düzeyinin belli bir oranının altında olma

durumudur.

b) Temel ihtiyaçların mutlak olarak karşılanması ancak kişisel kaynakların

yetersizliği yüzünden toplumun genel refah düzeyinin altında kalınması

ve topluma sosyal açıdan katılımların engellenmesi durumudur.

c) Beslenme, barınma, giyinme gibi insan yaşamı için gerekli temel

gereksinimleri karşılamak için yeterli kaynağa sahip olamama

durumudur.

d) Yeme, içme, giyinme, barınma olanakları kişinin yaşamını sürdürmesine

yettiği hâlde, içinde bulunduğu toplumun alışılagelen genel yaşam

düzeyine erişememesi durumudur.

e) Maddi kaynakların toplumda adet hâline gelmiş veya en azından

özendirilen ve onaylanan normal etkinliklere katılımın, konfora ve

yaşam koşullarına sahip olmanın olanaksız veya son derece kısıtlı hâle

gelecek kadar yetersiz kalması durumudur.









3. “Yoksulluğu tanımlarken yoksul insanların kendilerini yoksul olupolmama

konusundaki değerlendirmelerini esas almayıp, önceden

belirlenmiş normatif değerlendirmelere dayalı yoksulluğun ortaya

konulması” tanımı aşağıdaki yoksulluk sınıflamalarından hangisine aittir?

a) Objektif Yoksulluk

b) Mutlak Yoksulluk

c) Göreli Yoksulluk

d) Gelir Yoksulluğu

e) Subjektif Yoksulluk



4. “Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı son yıllarda yoksulluğun ölçütü

olarak İnsani Yoksulluk Endeksini kullanmaktadır”.

Aşağıdakilerden hangisi İnsani Yoksulluk Ölçütlerinden biri değildir?

a) Yeterli gelişme eksikliği gösteren beş yaşında küçük çocuk oranının

tartılı göstergesi

b) 40 yaşından önce ölme riski taşıyan insan oranı

c) Okuma-yazma bilmeyen yetişkin oranı

d) 60 yaşından sonra ölme riski taşıyan insan oranı

e) İçme suyundan ve sağlık hizmetlerinden mahrum insan oranı



5. I. Sağlıklı ve uzun yaşama kapasitesi

II. Bilgili olma kapasitesi

III. İyi bir yaşam standardına sahip olma kapasitesi

Yukarıda verilenlerden hangisi ya da hangileri “İnsani Gelişme Endeksi”

nde kullanılan kapasiteler arasındadır?

a) Yalnız I

b) I ve II

c) I ve III

d) II ve III

e) I ve II ve III



6. “Belli gereksinimleri karşılayacak tüketim düzeyine karşılık gelen parasal

gelire ulaşamamak” tanımı aşağıda verilen yoksulluk sınıflamalarından

hangisine aittir?

a) Mutlak Yoksulluk

b) Objektif Yoksulluk

c) Subjektif Yoksulluk

d) Gelir Yoksulluğu

e) Göreli Yoksulluk



7. I. Yoksulluk hakkında detaylı bir resim çizmektedir.

II. Yoksunluğun hem etkisini hem de yoğunluğunu yansıtmaktadır.

III. İnsani Yoksulluk Endeksi’nin yerini almıştır.

Yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri “Çok Boyutlu Yoksulluk Endeksi

(ÇBYE)” ne ait özelliklerden biridir?

a) Yalnız II

b) I ve II

c) I ve III

d) II ve III

e) I ve II ve III

8. “Birleşmiş Millletler yoksulluğu tanımlarken temel gereksinimler

kavramına vurgu yapmaktadır. 1976 yılında Uluslararası Çalışma

Örgütünün (ILO) Küresel Konferansında ayrıntılı olarak tanımlanan temel

gereksinmeler kavramı daha sonra Dünya Bankası’nca da benimsenmiştir.”

Aşağıdakilerden hangisi bu konferansta ele alınan temel

gereksinimlerden değildir?

a) Toplu tüketim konusu olan güvenli içme suyu, kanalizasyon, elektrik,

kamu ulaşımı, sağlık ve eğitim gibi hizmetler

b) ) Bir ailenin beslenme, barınma, giyim gibi özel tüketimi için gerekli

minimumlar

c) Mutlak düzeydeki temel gereksinmelerin, temel insan haklarının daha

geniş bir çerçevesi içinde karşılanması

d) İstihdama temel gereksinme stratejisinin hem amaç hem de araç olarak

yaklaşılması

e) Kendilerini etkileyen kararların başkaları tarafından alınması



9. I. Bir işte çalıştığı hâlde ücreti/geliri yoksulluk çizgisinin altında olanlar

II. Hayatını sürdürmede asgari ekonomik faydadan yararlanabilenler

III. Hayatını sürdürmede asgari sosyal faydadan yararlanamayanlar

Yukarıda verilenlerden hangisi ya da hangileri “çalışan yoksul” olarak

tanımlanabilir?

a) Yalnız I

b) I ve II

c) I ve III

d) II ve III

e) I ve II ve III



10. “Malik olunan veya ulaşılan mal ve hizmetleri kullanabilme, bireyselsosyal

haklardan yararlanabilme, bunlara ulaşabilme kapasitesi”

aşağıdaki kavramlardan hangisiyle açıklanabilir?

a) Yoksulluk

b) Yapabilirlik

c) Bağımlılık

d) Yoksunluk

e) Subjektiflik







1-d 2- c 3- a 4- d 5- e 6-d 7-e 8- e 9-c 10-b











ÜNİTE 2

• Yoksulluğu içinde yaşanılan şartların etkilediği davranışlar ve tutumlar dizisi olarak tanımlayan "yoksulluk kültürü" ilk kez Amerikalı antropolog Oscar Lewis tarafından kullanılmıştır. Bu kavram genel olarak belirli bir yaşama biçimini tanımlamaktadır ve Lewis tarafından daha çok antropolojik atıflarla kuşaktan kuşağa geçme boyutu ön plana çıkarılmıştır. Sanki bir miras gibi yoksulluğun nesiller ararsı geçişini anlatan bu kavram böylelikle yoksulluğun önemli bir nedenini de anlatmaktadır. Ülkemizde yoksulluk kültürü yaklaşımı temel alınarak yapılan ilk çalışmaya Türkdoğan tarafından 1973 yılında Erzurum’daki gecekondu mahallelerinde rastlamaktayız.
•Yoksulluğun nedenlerini ele alan bir diğer yaklaşım ise yoksulluğu yoksulların dışında, ekonomik politikalar başta olmak üzere, düşük ücretler, yetersiz eğitim ve istihdam olanakları ve ayrımcılık gibi yoksulların kendi denetimleri dışındaki “yapısal” etmenlerle ve tamamıyla sosyo-ekonomik sistemle ilişkilendirmektedir.
•1980’li yıllarda gündeme gelen neo-liberal küreselleşme politikaları gelir dağılımının adaletsiz bölüşülmesinde başrolü oynamıştır. Küreselleşme süreci ile sermaye küçük bir kesimde toplanmış, işsizlik ve yoksulluk artmıştır.
•1980'ler Türkiye için de yapısal dönüşüm dönemi oldu. 24 Ocak 1980'de uygulamaya konan yeni ekonomi program ile ekonomik, toplumsal yapı da köklü bir değişim gerçekleşirken 1990'lı yıllarda peşpeşe yaşanan krizler sonrasında ekonomi küçüldü, işsizlik arttı. Küreselleşme süreci, neo-liberal politikalar ve ekonomik krizlerin birleşik etkileri ülkede gelir dağılımının bozulmasına, toplumsal kesimler arasındaki uçurumun derinleşmesine ve yoksulluğun artmasına yol açtı.
•Genel olarak yoksulluğun nedenleri; yüksek işsizlik oranı, olumsuz fiziksel sağlık, özürlülük, duygusal sorunlar, tıbbi harcamaların çok olması, alkol sorunu, uyuşturucu madde bağımlılığı, geniş aile, otomasyondan dolayı işten çıkarılma, iş yapabilme becerisinden yoksun olma, düşük eğitim düzeyi, kadının bakmakla yükümlü olduğu küçük çocuklu aile yapısı, aile gelirinin yetersiz olması, suç işleme, kumar oynama, boşanma, terk, ayrı yaşama, düşük ücretli işlerde çalışma şeklinde sıralanmaktadır.



DEĞERLENDİRME SORULARI

1. “Toplumdan ayrı tutulma duygusu, çaresizlik, aşağılık duygusu, zayıf

benlik yapısı, içgüdülerin kontrol edilmemesi, bugünü yaşama, yarını pek

düşünmeme, kendini bırakma ve tevekkül” gibi özellikler “yoksulluk

kültürü”nün hangi temel özelliğini ifade etmektedir?

a) Ailevi

b) Bireysel

c) Siyasi

d) Mekânsal

e) Kurumsal



2. “Genel olarak belirli bir yaşama biçimini tanımlayan yoksulluk kültürü, ilk

kez Amerikalı antropolog Oscar Lewis tarafından kullanılmıştır.”

Aşağıdakilerden hangisi “Lewis’e göre yoksulluk kültürü içindeki

bireylerin genel özellikleri”nden biri değildir?

a) İnsanları yarı aç, yarı tok yaşatan sosyal yardım sistemleri insanların

yoksulluk içinde yaşamasına olanak tanımaktadır.

b) Analık duyguları yoktur, zayıf benlik yapılarına sahip olup içgüdülerini

kontrol edemezler.

c) Yoksulların arasında birlik vardır.

d) İnsanlar tefecinden para alma, eski giysi ve eşyaları kullanma gibi

olumsuzluklarla yaşar.

e) Eğitim düzeyleri düşük, siyasi partilere üye değillerdir ve ulusal refah

kurumlarında istihdam edilmezler.



3. Aşağıdakilerden hangisi “yapısal nedenlerle yoksulluğu açıklamaya

çalışan yaklaşımların” üzerinde durduğu etkenlerden biri değildir?

a) Gelir dağılımında ortaya çıkan bölgesel, sınıfsal ve yapısal eşitsizlikler

b) Küreselleşme ve neo-liberal politikalar sonucu ortaya çıkan düşük

ücretli istihdam ve yaygın işsizlik

c) Sosyal politikaların yetersizliği

d) Yeni istihdam olanaklarının oluşturulması

e) Kamu kaynaklarının sosyal olanaklara aktarılmaması



4. Aşağıdakilerden hangisi “çeşitli makro ekonomik ve kurumsal değişimler

içeren Neo-liberal politikaların başlıca varsayımları”ndan biri değildir?

a) Gümrük vergisi oranlarının yükseltilmesi

b) Eğitim, sağlık gibi sosyal hizmetlerin özelleştirilmesi

c) Faiz oranların piyasada belirlenmesi

d) Doğrudan yabancı sermaye yatıcımlarının ve finansal akımların

serbestleşmesi

e) İşgücü piyasasının esnekleştirilmesi

5. I. Küreselleşme süreci gelirin ülkeler arasındaki dağılımını önemli ölçüde

daha eşitsiz hâle getirmiştir.

II. Küreselleşme ile birlikte ekonomik yapıda önemli bir değişiklik

olmamıştır.

III. Küreselleşme süreci ile sermaye küçük bir kesimde toplanmış, işsizlik ve

yoksulluk artmıştır.

Yukarıda verilen küreselleşme ile ilgili bilgilerden hangisi ya da hangileri

yanlıştır?

a) Yalnız I

b) Yalnız II

c) I ve II

d) I ve III

e) II ve III



6. Aşağıdakilerden hangisi “küreselleşme ile birlikte ortaya çıkan yapısal

uyum programları sonucunda ortaya çıkan ve yoksulların hem niteliğinde

hem de niceliğinde değişimler oluşturan etkenler”den biri değildir?

a) Kamusal alanda devletin işlevlerinde giderek azalmaların olması

b) Özelleştirmenin yoğun bir şekilde oluşması

c) Tarım politikaların ve uygulamalarının gözardı edilmesi, kırsal

kesimdeki çiftçilerin desteklenmemesi

d) İşten çıkarmalar sonucunda oluşan geniş bir işsiz kitle

e) Sendikal yapıların faaliyetlerinin giderek artması



7. Aşağıdakilerden hangisi “yoksulluğun genel olarak nedenleri” arasında

yer almaz?

a) Demografik yapıdaki değişim ve artan göç hareketleri

b) Sendikalaştırma politikaları

c) Adaletsiz vergi sistemi

d) Çözülen geleneksel yapılar ve sosyal güvencesizlik

e) Gelir dağılımının uçurumlaşması

8. “Yoksul ülkelerde yoksulluk nedenleri çeşitli maddelerle

sınıflandırılmaktadır”.

Aşağıdakilerden hangisi ‘yoksul ülkelerdeki yoksulluk nedenleri’ arasında

yer almaz?

a) Fiziki Coğrafya

b) Kültürel Engeller

c) Jeopolitik nedenler

d) Güçlü yönetim

e) Demografik yapı



9. I. Ülke vergi toplanmayacak kadar yoksul olabilir.

II. Devlet zayıftır.

III. Devletin toplanan vergilerle sürdürülebilen büyük borçları olabilir.

Yukarıda verilenlerden hangisi ya da hangileri “devletin yeterli

kaynaklarının bulunmamasının nedenleri” arasındadır?

a) Yalnız II

b) I ve II

c) I ve III

d) II ve III

e) I ve II ve III



10. Aşağıdakilerden hangisi “genel olarak yoksulluğun nedenleri” arasında

değildir?

a) Aile gelirinin yetersiz olması

b) İş yapabilme becerisinden yoksun olma

c) Düşük işsizlik oranı

d) Alkol sorunu, uyuşturucu madde bağımlılığı

e) Olumsuz fiziksel sağlık, özürlülük, duygusal sorunlar



CEVAP ANAHTARI

1-b 2-c 3-d 4-a 5-b 6-e 7-b 8-d 9-e 10-c

ÜNİTE 3

Sosyal dışlanma tanımlarındaki ortak unsur, çeşitli yoksunluklar nedeniyle bireylerin gereksinimlerini karşılayamamalarıdır. Bu açıdan genel bir tanım olarak, sosyal dışlanma bireyin toplumla bütünleşmesini sağlayan sivil, politik, ekonomik ve sosyal haklara bazı kişi ve gruplar tarafından ulaşılamamasıdır.

Sosyal dışlanma, sosyal bütünleşmenin karşıtı olarak ele alınmakta ve sosyal, ekonomik ve siyasi alanlardan tamamen ya da kısmen yoksun olma dinamik sürecini ifade etmektedir.

Farklı dışlanma boyutlarının birbiri ile etkileşimi nedeniyle dışlanma süreçlerinde birbirini destekleyen bir döngünün ortaya çıktığı söylenebilir.

Amartya Sen, sosyal dışlanmayı istihdam, sosyal sigorta, eğitim, sağlık, beslenme, barınma, finans piyasaları, yetenek, politika, kültür gibi alanlardaki yeterliliklerin yoksunluğu olarak kapsamlı bir biçimde tanımlamaktadır

•Yeni liberal politikaların neden olduğu yeni sosyal krizlerle birlikte işsizliğin artışı ve uzun sürmesi, devletin arka plana atılması neticesinde sosyal korumanın azaltılması geniş toplum kesimlerinin sosyal dışlanma olgusu ile karşılaşması ile sonuçlanmıştır.
• Sosyal dışlanmanın ortaya çıkışında rol oynayan nedenler arasında yoksulluk, gelir dağılımı adaletsizliği, göç, sosyal güvencesizlik ve eğitim oranının düşüklüğü yer almaktadır.
•Sosyal dışlanma (social exclusion) sıklıkla yeni yoksulluk, eşitsizlik, ayrımcılık ve sınıfaltı gibi kavramlarla eş anlamda kullanılmaktadır.
•Dinamik bir sürece işaret eden sosyal dışlanma kavramı daha çok belirli imkânlardan mahrum bireylerin ya da grupların yaşamakta olduğu süreci tanımlamaktadır. Bu süreç, dışlanmaya maruz kalan bireylerin ya da grupların içinde bulundukları sosyal, kültürel ve ekonomik dinamiklerle birlikte şekillenmektedir. Diğer yandan sosyal dışlanma sağlık, eğitim gibi alanlardaki dışlanma boyutuna işaret etmektedir. Ekonomik dışlanma boyutu ise daha çok, gelir, üretim, mallar ve hizmetlerden faydalanma hakkı ve sorunları ile ilgilidir. Başka bir boyut olan politik dışlanma ise politik katılım ve fırsat eşitsizliğine dikkati çeker.Bütün bu yönleriyle bireylerin hayatında çok kapsamlı etkilere sahip olan ve toplumsal sisteme dâhil olmayı olumsuz yönde etkileyen sosyal dışlanma süreci aslında genel anlamda bir vatandaşlık sorunu olmaktadır.
• Dışlanmanın boyutları; iş gücü piyasasından dışlanma, ekonomik dışlanma, kültürel dışlanma, mekânsal dışlanma şeklindedir.
•Sosyal dışlanmanın unsurlarını şu şekilde sıralamak mümkündür; sosyal, ekonomik boyutlar ile toplumsal ve bireysel kaynakları kapsayan çok boyutlu bir kavramdır, toplumla bütünleşme ve çok boyutlu dışlanma arasındaki dinamik süreçlere sahip olan bir kavramdır, sosyal mesafe, ret, utanma, sosyal destek ağlarının yokluğu ve toplumda yer almanın yokluğuna neden olması nedeniyle sosyal ilişkiler boyutu olan bir kavramdır, belli kişi ve grupların dışlamayı gerçekleştirmesi nedeniyle aktif bir kavramdır, göreli bir kavramdır
•Sosyal dışlanma riski yüksek olan gruplar arasında "işsizler, tek ebeveynli aileler, yaşlılar, yoksul çocuklar, göçmenler, evsizler, özürlüler vb." yer almaktadır









DEĞERLENDİRME SORULARI

1. Aşağıdakilerden hangisi “sosyal dışlanmanın ortaya çıkışında rol oynayan

nedenler” arasında yer almaz?

a) Gelir dağılımı adaletsizliği

b) Yoksulluk

c) Eğitim oranındaki artış

d) Göç

e) Sosyal güvencesizlik



2. Sosyal dışlanma kavramı ilk olarak aşağıdaki ülkelerden hangisinde ortaya

çıkmıştır?

a) Almanya

b) Belçika

c) Fransa

d) Rusya

e) Türkiye



I. İstihdam ve işsizlik

II. Barınma ve evsizlik

III. Sağlık ve sosyal hizmetlerden yararlanabilirlik

3. Yukarıda verilenlerden hangisi ya da hangileri “sosyal dışlanma sürecini

oluşturan unsurlar” arasında yer almaktadır?

a) Yalnız III

b) I ve II

c) I ve III

d) II ve III

e) I ve II ve III









I. İş gücü piyasasından dışlanma

II. Ekonomik dışlanma

III. Kültürel dışlanma

IV. Mekânsal dışlanma

4. Yukarıda verilenlerden hangisi ya da hangileri “dışlanmanın boyutları”

arasında yer almaktadır?

a) I ve II

b) I ve IV

c) I ve II ve IV

d) I ve III ve IV

e) I ve II ve III ve IV



5. Aşağıdakilerden hangisi “sosyal dışlanmanın unsurları” arasında yer almaz?

a) Toplumla bütünleşme ve çok boyutlu dışlanma arasındaki dinamik

süreçlere sahip olan bir kavramdır

b) Sosyal mesafe, ret, utanma, sosyal destek ağlarının yokluğu ve toplumda

yer almanın yokluğuna neden olması nedeniyle sosyal ilişkiler boyutu olan

bir kavramdır

c) Belli kişi ve grupların dışlamayı gerçekleştirmesi nedeniyle aktif bir

kavramdır

d) Dar kapsamlı bir kavramdır

e) Göreli bir kavramdır



















I. İkamet edilen coğrafi bölge

II. Kişinin kendisi dışında oluşan nedenlerle normal aktivitelere gereği gibi

katılamaması

III. Kişinin bir takım faaliyetlere katılma konusundaki isteklilik seviyesi

6. Yukarıda verilenlerden hangisi ya da hangileri “Sosyal Dışlanma Çözümleme

Merkezi’ne göre sosyal dışlanma sorununun ortaya çıkmasındaki etkenler”

arasında yer alır?

a) Yalnız III

b) I ve II

c) I ve III

d) II ve III

e) I ve II ve III



7. Aşağıdakilerden hangisi “sosyal dışlanma riski yüksek olan gruplar”arasında

yer almaz?

a) Yoksul çocuklar

b) Göçmenler

c) Tek ebeveynli aileler

d) Düzenli gelire sahip aileler

e) Yaşlılar



8. Aşağıdakilerden hangisi “yeni liberal politikalar ve küreselleşme süreciyle

birlikte belirginleşen sorunlar” arasında yer almaz?

a) Ayrımcılık

b) Eşitsizlik

c) Bağımsızlık

d) Güvencesizlik

e) Adaletsizlik







9. “Sosyal dışlanma”yla ilgili olarak aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

a) Sosyal dışlanma, ekonomik, sosyal, kültürel ve politik alanları içine alan

çok boyutlu bir kavramdır.

b) Sosyal dışlanma, toplumun bir parçası olma anlamına gelen sosyal

bütünleşme kavramını ifade eder.

c) Sosyal dışlanma dinamik süreçler neticesinde ortaya çıkmaktadır.

d) Sosyal dışlanma sıklıkla yeni yoksulluk, eşitsizlik, ayrımcılık ve sınıfaltı gibi

kavramlarla eş anlamda kullanılmaktadır.

e) Sosyal dışlanma bir kavram olarak belirli toplumsal kesimlerin toplumsal

bütününün ve sermaye birikim sürecinin dışında kalması ve ekonomik

büyümeye yaptığı katkıdan adil ölçülerde yararlanamamasıdır.



10. Aşağıdakilerden hangisi “sosyal dışlanma tehdidi içinde olan gruplar”

arasında yer almaz?

a) Vasıfsız, okuma yazma bilmeyen ve okuldan erken ayrılanlar

b) Mahkûmlar ve suçlular

c) Kadınlar

d) Tüketim düzeyleri yüksek olanlar

e) Vatandaşlık hakkını kaybedenler







CEVAP ANAHTARI

1-c 2-c 3-e 4-e 5-d 6-e 7-d 8-c 9-b 10- d









ÜNİTE 4

•Türkiye' de sanayileşme ve özel sermayenin birikmesi devletin liderliği altında gelişmiş olsa da yaşanan ekonomik ve siyasi krizlerin etkisi ile süreçlerde kesilmeler, tıkanıklar ve çeşitli sorunlar olmuştur. Tüm bunlar da sosyal yapıda yoksulluk sorununun daha da görünür ve hissedilir olmasına neden olmuştur.
•1950’lerin başlarından itibaren tarım sektöründe yaşanan ekonomik dönüşümden dolayı günümüze kadar devam eden kırdan kente doğru bir göç başlamıştır. Bu durum da beraberinde kentleşme, sosyal eşitsizlik ve adaletsizlik sorunlarını beraberinde getirmiştir.
•1960 yılından sonra Devlet Planlama Teşkilatının kurulması ve planlı dönemin başlamasıyla birlikte yapılan 5 yıllık kalkınma planlarında yoksul insanlar için politikalar yeniden tanımlanmıştır. 5 yıllık kalkınma planları ile hayatın kalitesi ve toplum refahını artırmak amaçlanmıştır.
•1970 yılında düşük insani gelişme düzeyinde bulunan Türkiye 1975 yılından sonra orta insani gelişme düzeyine yükselmiştir.
•1980’lerde Türkiye’de devletin ekonomideki rolüyle ilgili büyük bir değişim yaşanmıştır. Yeni ekonomik stratejiye göre kamu sektörünün aktivitesi ve devletin piyasanın işleyişine olan müdahalesi azaltılmıştır.
•Neoliberal politikaların uygulandığı 1980-2005 yılları arasında 1994 ve 2001 yıllarında iki finans krizi olmuştur. Bu krizlerin sonucunda millî gelirimiz azalmış, gelir dağılımı bozulmuş ve yoksulluk artmıştır. •Neo-liberal ekonomi politikaları ve küreselleşme Türk ekonomisinde derin izler bırakmış, hızlı büyümeyi derin finansal krizler izlemiş, döneme yüksek enflasyon, eşitsiz gelir dağılımı ve ekonomik istikrarsızlık damgasını vurmuştur.
•Türkiye'de yoksulluk ve eşitsizlik göstergeleri "kır ve kentteki yoksulluk; eğitim düzeyi, iş gücü piyasası ve yoksulluk ilişkisi; hane türlerine göre yoksulluk, yaş gruplarına göre yoksulluk; harcama, tüketim, tüketim malları sahipliği ve yoksulluk" başlıkları altında incelenebilir.



DEĞERLENDİRME SORULARI

1. Aşağıda Türkiye’nin kalkınma sürecinde iktisat politikası süreçlerine

ilişkin bilgiler verilmiştir. Dönemsel özellikler düşünüldüğünde

aşağıdakilerden hangisi yanlış bir bilgiyi içermektedir?

a) 1930-1949 yıllarında sanayileşme sürecinde devlet girişimci bir rol

üstlenmiştir.

b) 1920’li yıllarda yabancı yatırımcılara kısıtlamalar getirilmiştir.

c) 1950’li yıllarda tarımın gelişmesi desteklenmiştir.

d) 1960-1979’ lu yıllarda korumacılık ile içe dönük sanayileşme stratejisi

uygulanmıştır.

e) 1980 sonrası devletin ekonomideki rolü üretimden alt yapı

aktivitelerine kaymıştır.



2. I. 1950’lerin başlarından itibaren tarım sektöründe yaşanan ekonomik

dönüşümden dolayı günümüze kadar devam eden kırdan kente doğru bir

göç başlamıştır

II. Türkiye’ de 1950’lerden başlamak üzere ithal ikameci sanayileşme

modelinin uygulandığı yıllarda toplumda yoksulluk konusunda bir

farkındalık vardır

III. Piyasa ekonomisinin yaygınlaşmasıyla 1950- 60’ lı yıllarda köylerde

yaşayan ailelerin paraya ihtiyaçları artmıştır

“Türkiye’de yoksulluk sorunu ve görünümü”ne ilişkin yukarıda verilen

bilgilerden hangisi ya da hangileri yanlıştır?

a) Yalnız II

b) I ve II

c) I ve III

d) II ve III

e) I ve II ve III



3. “1960 yılında Devlet Planlama Teşkilatı’nın kurulmasıyla birlikte beş yıllık

kalkınma planları oluşturulmuştur.”. Aşağıdakilerden hangisi beş yıllık

kalkınma planlarının yapılma amaçları arasında yer almaz?

a) Yoksul insanlar için yapılan politikaları yeniden tanımlamak

b) Hayatın kalitesini artırmak

c) Toplumun refah düzeyini artırmak

d) Toplumun belli bir kesimine sosyal güvenlik hizmeti sağlamak

e) Adil bir gelir dağılımına ulaşmak















4. I. Kentleşme

II. Sosyal adaletsizlik

III. Sosyal eşitsizlik

Yukarıda verilenlerden hangisi ya da hangileri “köylerden kentlere doğru

yapılan iç göçün hızlanmasıyla ortaya çıkan sorunlar” arasındadır?

a) Yalnız III

b) I ve II

c) I ve III

d) II ve III

e) I ve II ve III



5. “1980’lerde Türkiye’de devletin ekonomideki rolüyle ilgili büyük bir

değişim yaşanmıştır”. Aşağıdakilerden hangisi bu dönemde başlatılan

yapısal uyumun amaçlarından biri değildir?

a) Fiyatlar ve miktarlar üzerindeki konrollerin kaldırılması

b) Dış borçların azaltılması

c) Ekonomide devletin rolünün artırılması

d) Bütçe açıklarının ve enflasyonun azaltıılarak makro ekonomik istikrarın

sağlanması

e) Fiyatların esnekleştirilmesi



6. Aşağıdakilerden hangisi “neo-liberal ekonomi politikaları ve

küreselleşmenin Türk ekonomisi üzerindeki etkileri”nden biri değildir?

a) Düşük enflasyon

b) Finansal krizler

c) Eşitsiz gelir dağılımı

d) Ekonomik istikrarsızlık

e) Yoksulluğun artışı







7. “Türkiye’de bölgesel eşitsizlik oranı çok yüksektir”. İnsani gelişme

bakımından aşağıdaki verilen bölgelerden hangileri diğer bölgelere

oranla daha geridedir?

a) Akdeniz- İç Anadolu- Marmara

b) Marmara- Karadeniz- Ege

c) Ege- Doğu Anadolu- Güney Doğu Anadolu

d) Karadeniz- Doğu Anadolu- Güney Doğu Anadolu

e) Güney Doğu Anadolu- Doğu Anadolu- İç Anadolu



8. I. Yaş gruplarına göre yoksulluk

II. Hane türlerine göre yoksulluk

III. Kır ve kentteki yoksulluk

Yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri “Türkiye’de yoksulluk ve

eşitsizlik göstergeleri” konusunda incelenmesi gereken maddeler

arasındadır?

a) Yalnız I

b) I ve II

c) I ve III

d) II ve III

e) I ve II ve III



9. I. Sanayi Sektörü

II. Tarım Sektörü

III. Hizmet Sektörü

“Türkiye’ de sektörel düzeyinde yoksulluk oranları analiz edildiğinde

yukarıda verilen sektörlerde yoksulluk oranının büyükten küçüğe doğru

sıralaması” aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

a) I ve II ve III

b) I ve III ve II

c) II ve I ve III

d) II ve III ve I

e) III ve I ve II

10. Aşağıdakilerden hangisi “Türkiye’ de yaşanan ekonomik krizler ve

uygulanan ekonomik politikalar sonucu ortaya çıkan sorunlar” arasında

değildir?

a) Çocuk işçiliği

b) Göç

c) Yoksulluk

d) Aile içi şiddet

e) Kadın emeğinin görünürlüğü





CEVAP ANAHTARI

1- b 2- a 3- d 4- e 5- c 6-a 7-d 8-e 9-c 10-e



ÜNİTE 5

Çocuk yoksulluğu çocukluğu çalmakla kalmamakta, yetişkin yaşlarda bireyi sosyal dışlanma sorunu ile karşı karşıya bırakmaktadır.

Yoksulluk çocukluk dönemini somut şekilde tehdit ederek, çocuğun yaşama hakkını tehlikeye sokmaktadır.

Çocuk işçiliğinin en temel nedeni, yoksulluktur.

Yoksulluk, ciddi bir çocuk hakları ihlalidir

Çocuk yoksulluğunu anlamak ve çocuk odaklı sosyal politikalar geliştirmek, toplumsal bütünlüğün temini açısından önceliklili bir konumdadır.

Nihai hedef, çocuk yoksulluğunu ortadan kaldırmak olmalıdır.

•Çocuk yoksulluğu çocukluğu çalmakla kalmamakta, yetişkin yaşlarda bireyi sosyal dışlanma sorunu ile karşı karşıya bırakmaktadır.
•En genel anlamıyla yoksulluk insanların temel gereksinimlerini karşılama olanağına sahip bulunamaması, kişilerin yaşayabilecekleri minimum yaşam standartlarının olmamasıdır.
•Ülkemizde çocuk yoksulluğu azımsanacak bir boyutta değildir.
•Yoksulluk çocukluk dönemini somut şekilde tehdit ederek, çocuğun yaşama hakkını tehlikeye sokmaktadır.
•Yoksulluğun iyi bilinen etkilerinden biri çocuğun sağlıklı gelişmesini olumsuz etkilemesinin yanı sıra çeşitli psikososyal sorunlara yol açmasıdır.


•Çocuk yoksulluğu; çocuk işçiliği, çocuğun suça sürüklenmesi ve korunma altına alınması bağlamında değerlendirilebilir.
•Özetle çocuk yoksulluğu, çocuk hakları açısından da önemli bir sorun ve ihlaldir.



DEĞERLENDİRME SORULARI

1. 2002 Hane Halkı Bütçe Anketi verilerine göre Türkiye’de 15 yaşın

altındaki çocukların yüzde kaçı gıda ve gıda dışı yoksulluk içerisinde

yaşamaktadır?

a) % 25

b) % 30

c) % 32

d) % 35

e) % 37



2. Çocuk işçiliğinin en temel nedeni nedir?

a) İşsizlik

b) Yoksulluk

c) Engellilik

d) Suça sürüklenme

e) Madde bağımlılılğı



3. Türkiye’de yoksulluk riski altındaki çocuklar, genel olarak hangi bağlam

içinde yer almaz?

a) Ailenin geçiminin sadece bir kişi tarafından sağlandığı büyük

ailelerde doğan çocuklar

b) Tek ebeveynli ailelerden gelen çocuklar

c) Ailesiyle birlikte yaşayan ancak mutsuz olan çocuklar

d) Aileleri yakın zamanda kensel alanlara göç etmiş çocuklar

e) Anne babaları yetersiz istihdam edilen ve yeterli para

kazanamayan çocuklar



4. Yoksulluğun çocuklar üzerindeki en belirgin etkisi nedir?

a) Çocuk işçiliği

b) Çocuğun suça sürüklenmesi

c) Çocuğun korunma altına alınması

d) Beslenme yetersizliği ve açlık

e) Çocuğun şiddete maruz kalması



5. 2012'de Türkiye'de kaç bebek, henüz bir yaşını doldurmadan hayatını

kaybetmiştir?

a) 20.000

b) 14.845

c) 10.000

d) 15.550

e) 18.545



6. Türkiye’de 6-14 yaş grubunda çalışan çocuk sayısı kaçtır?

a) 1 milyon

b) 292.000

c) 250.000

d) 320.000

e) 350.000



7. Türkiye’de koruyucu aile sayısı kaçtır?

a) 2000

b) 2080

c) 2550

d) 2800

e) 3200







8. Aşağıdakilerden hangisi çocuğu suça sürükleyen nedenlerden değildir?

a) Çocuğun engelli olması

b) Gelir adaletsizliği, yoksulluk, işsizlik

c) Yetersiz ve kalitesiz eğitim

d) Aile sorunları, ilgi ve sevgi eksikliği, ihmal ve istismara uğrama

e) Hızlı kentleşme ve sanayileşmeyle birlikte köyden kente göçün

yarattığı değer boşluğu ve kimlik bunalımı, kültürel yozlaşma ve

yabancılaşma



9. Çocuk hakları ve çocuk yoksulluğu ilişkisinde aşağıdaki maddelerden

hangisi yer almaz?

a) Yaşama-gelişme hakkı

b) Eşitlik-ayrım gözetmeme

c) Katılım hakkı

d) Çocuğun yüksek yararı

e) Korunma hakkı



10. Aşağıdakilerden hangisi çocuk yoksulluğunu önlemeye yönelik çabalar

arasında yer almaz?

a) En yoksul ailelerin hanehalkı gelirini artırmak

b) Düşük gelirli ailelerin çocukları için sağlık hizmetlerine

erişimlerini sağlamak

c) Barınma koşullarını iyileştirmek

d) Çocuk yoksulluğunu ortadan kaldırmak

e) Çocuk yoksulluğunu mümkün olan en az seviyeye indirmek







CEVAP ANAHTARI

1-e 2-b 3-c 4-d 5-b 6-b 7-b 8-a 9-c 10-e



ÜNİTE 6

•Kadınlar yoksulluğu erkeklere kıyasla daha derin yaşayan bir grup olarak ekonomik faaliyetlerde daha düşük ücretli ve vasıfsız iş kollarında istihdam edilmektedir. Ayrıca ücretli olarak çalışan kadın aynı konumdaki erkeklere göre daha az ekonomik gelire sahip olmaktadır.
•Kadın yoksulluğu kavramını en iyi anlatan söylem yoksuluğun kadınlaşmasıdır.Yoksulluğun kadınlaşması kavramı ile yoksulluğun anlam ve yoğunluğunun kadın ve erkek açısından farklı yaşandığı anlatılmak istenmektedir. Kadının yoksulluğu, kadınların eğitim hizmetlerine ulaşamama, toprak ve mal mülkiyetinin olmaması, karar alma süreçlerinden mahrum kalması ile yakından ilişkilidir.
•Kadın yoksulluğunun diğer nedenlerini; "nüfus artışı, erkeklerin göçü, artan sayıda aile parçalanması, düşük verimlilik, boşanma, ekonomik durgunluk" olarak sıralamak mümkündür.
•İş piyasasında kadınların ikincil konumda olduklarını gösteren pek çok veri mevcuttur: "Kadınların işgücü piyasasına katılımının düşük olması, katılım sağlandığında düşük ücretli işlerde istihdam edilmesi, kayıt dışı sektörde çalışma, fason çalışma, ücretsiz aile işçisi olma, elde edilen gelir üzerinde, özellikle kırsal alanlarda, söz sahibi olmama-gelirden yoksunluk" vb. gibi göstergeler bu farklılıkları belirlemektedir.
• Diğer taraftan fabrikalardan alınan işlerin bir aracı tarafından evlere dağıtılıp, sonradan toplanarak fabrikaya iletilmesi biçiminde gerçekleşen "ev eksenli çalışma biçimi"yle iş piyasasına kadınları dahil etmek amaçlanmıştır.



DEĞERLENDİRME SORULARI

1. Aşağıdakilerden hangisi “yoksulluğun kadınlaşması” kavramıyla ilgili

yanlış bir bilgiyi içermektedir?

a) Yoksulluğun anlam ve yoğunluğunun kadın ve erkek açısından farklı

yaşandığı anlatılmak istenmektedir.

b) Ekonomik faaliyetlerde düşük ücretli ve vasıfsız iş kollarında genellikle

kadınların istihdam edildiği gerçeği savunulmaktadır.

c) İlk olarak 1978 yılında Diane Pearce tarafından kullanılmıştır.

d) Çalışan kadın işgücünün aynı konumdaki erkeklere göre daha fazla

ekonomik gelire sahip olduğu vurgulanmaktadır.

e) Kadının evde ve dışarıda ücretli olarak çalışsa da yoksulluğu erkeklere

göre daha derin yaşadığı anlatılmak istenmektedir.









2. Aşağıdakilerden hangisi “yoksulluğun kadınlaşması konusuna ilişkin

yapılan analizlerde öncelikle ele alınması gereken etmenler”den biri

değildir?

a) Çalışma yaşamında cinsiyete bağlı sınıflandırmalarda kadının durumu

b) Genel nüfus içinde kadına ve onun ailesine yönelik yapılan sosyal

yardımların türü ve etkililiği

c) Boşanma oranı, yeniden evlenme, evlenmemiş anne, adölesan anne

olma gibi çeşitli demografik etmenler

d) İş yaşamında erkek egemenliğini destekleyen politikaların gelişimi

e) Kadının ekonomik fırsatlara ulaşmasına veya kendi ekonomik

özgürlüğünü sağlamaya yönelik yapılan politikalar



3. Aşağıdakilerden hangisi “yoksulluğun kadınlaşması”na ilişkin yapılan

çalışmalardan çıkan ortak sonuçlardan biri değildir?

a) Geleneksel rollerinin yanı sıra çalışan kadın rolünün birlikte

üstlenilmesi

b) Çocuk bakımını destekleyen politikaların yetersizliği

c) Yönetimde ve politik karar süreçlerinde kadınların daha fazla oranda

yer alması

d) Kadının iş yaşamındaki oranının düşüklüğü

e) Kadına yönelik etkili eğitim araçlarının olmaması veya yetersizliği





















I. Kadınlar erkeklerden çok daha az yoksulluk riskiyle karşı karşıyadırlar.

II. Kadınlar erkeklere kıyasla, yoksulluğa genellikle yavaş yavaş değil de

aniden düşmektedirler.

III. Kadınlar yaşamlarının herhangi bir döneminde, erkeklere kıyasla, çok

daha fazla yoksulluğa düşme riskiyle karşı karşıyadırlar.

4. Yukarıda verilenlerden hangisi ya da hangileri “yoksulluk konusuna ilişkin

olarak kadın ve erkek arasındaki eşitsizliğin somut göstergeleri”nden

biridir?

a) Yalnız III

b) I ve II

c) I ve III

d) II ve III

e) I ve II ve III



5. Aşağıdakilerden hangisi “iş piyasasında kadınların ikincil konumda

olduklarını gösteren bilgiler”den biri değildir?

a) Düşük ücretli işlerde istihdam edilmesi

b) Elde edilen gelir üzerinde, özellikle kırsal alanlarda, söz sahibi olamama

c) Erkeklere oranla daha ayrıcalıklı haklara sahip olma

d) Kadınların işgücü piyasasına katılımının düşük olması

e) Kayıt dışı sektörde çalışma, fason çalışma, ücretsiz aile işçisi olma





















6. I. Sermayenin herhangi bir sosyal güvenceden yoksun, sınıf bilincini

taşımayan ucuz emeğe olan gereksinimi

II. Kadınların azalan hane gelirlerini telafi etme isteği

III. Kadınların yoksullukla baş etme mücadelesi

“1980’lerin ortasından itibaren birçok ülkede yaşanan ekonomik kriz,

kadınların işgücüne katılımını büyük oranda artırmıştır”. Yukarıda

verilenlerden hangisi ya da hangileri “kadınların işgücüne artan oranda

katılımının neden”leri arasındadır?

a) Yalnız II

b) I ve II

c) I ve III

d) II ve III

e) I ve II ve III



7. Aşağıdakilerden hangisi “kadınlar için önemli bir çalışma alanı olan ‘ev

eksenli çalışma biçimi’nin içinde yer alan işler” arasında değildir?

a) Oyuncak montajı

b) Kazı çalışmaları

c) Örgü

d) Nikâh şekeri paketlemesi

e) Takı yapımı



8. Aşağıdakilerden hangisi “ev eksenli çalışma biçimi”nde yaşanan

sorunlardan biri değildir?

a) Ara dinlenme söz konusu değildir.

b) Fazla mesai yoktur.

c) Pazarlık etme şansı sınırlıdır.

d) İş garantisi vardır.

e) Kısıtlı zamanda iş yükü fazla olabilir.





9. I. Eğitim hizmetlerine ulaşamaması

II. Toprak ve mal mülkiyetinin olmaması

III. Karar alma süreçlerine doğrudan katılımı

Yukarıda verilenlerden hangisi ya da hangileri “kadının yoksulluğu” ile

yakından ilişkilidir?

a) Yalnız I

b) I ve II

c) I ve III

d) II ve III

e) I ve II ve III



10. Aşağıdakilerden hangisi “kadın yoksulluğu”nun nedenlerinden biri

değildir?

a) Boşanma

b) Nüfus artışı

c) Artan sayıda aile parçalanması

d) Yüksek verimlilik

e) Ekonomik durgunluk





CEVAP ANAHTARI

1-d 2-d 3-c 4-d 5-c 6-e 7-b 8-d 9-b 10-d













ÜNİTE 7

•Engellilik “doğuştan veya sonradan herhangi bir nedenle bedensel, zihinsel, ruhsal, duyusal ve sosyal yeteneklerini çeşitli derecelerde kaybetmesi nedeniyle toplumsal yaşama uyum sağlama ve günlük ihtiyaçlarını karşılamada güçlükleri olan ve korunma, bakım, rehabilitasyon, danışmanlık ve destek hizmetlerine ihtiyaç duyan kişi” olarak tanımlanmaktadır.
•Bireyler birçok nedenden dolayı engelli hale gelebilirler. Bunlar arasında kalıtım, beslenme, hastalık, kazalar, sakıncalı çevre-ortam, gelenek- görenek ve eğitimsizlik daha etkin görülmektedir.
•Engellilik türlerini "bedensel engelliler, görme engelliler, işitme engelliler, dil ve konuşma engelliler, zihinsel engelliler, süreğen hastalıklar" şeklinde tanımlamak mümkündür.
•Gerek eğitime ulaşabilmek gerekse engel türüne özgü bir eğitim alamamalarının pek çok soruna neden olması açısından ülkemizdeki engelli bireylerin yaşadığı önemli sorun alanlarından biri "yoksulluktur".
•Dünyanın her yerinde engelli kişiler ayrımcılıkla karşılaşmakta ve yaşadıkları toplumların ekonomik, sosyal ve politik alanlarından dışlanmaktadırlar. Bu da engelliler arasındaki yoksulluğun temel nedenidir.
•Engellilerin eğitim düzeyleri artıkça istihdamda olanak bulmaktadırlar ve dolayısıyla yaşamlarını sosyal yardımlara ya da sosyal desteğe bağlı kalmadan bir anlamda da “yoksul ve yoksun” olmadan devam ettirmektedirler.
•Ülkemizdeki engelli istihdamı politikası ,zorunlu tutma ve cezalandırma stratejisini izlemektedir. Ancak bu politika, engelli istihdamını arttırmayı başaramadığı gibi şirketleri de engelli istihdamından kaçınmak ve kaçak işçi çalıştırmak gibi yollara sevk etmektedir.



DEĞERLENDİRME SORULARI

1. Aşağıdakilerden hangisi “engelliğin tanımında dikkate alınması gereken

sosyal faktörler” arasında değildir?

a) Çalışabilirlik

b) Bakıma muhtaçlık

c) Sosyal hayata uyumun sağlanabilmesi

d) Bir organın hastalığı

e) Ulaşılabilirlik

2. Aşağıdakilerden hangisi “bireylerin engelli olmasına sebebiyet verecek

nedenler” arasında değildir?

a) Kazalar

b) Kalıtım

c) İklim

d) Beslenme

e) Eğitimsizlik

3. “Kas ve iskelet sisteminde yetersizlik, eksiklik ve fonksiyon kaybı olan

kişiler” olarak tanımlanan engellilik türü aşağıdakilerden hangisidir?

a) Görme Engelliler

b) İşitme Engelliler

c) Dil ve Konuşma Engelliler

d) Bedensel Engelliler

e) Zihinsel Engelliler



4. I. Eğitim olanaklarının olmayışı

II. Sosyal ve ekonomik süreçlere aktif katılım

III. Ayrımcılıkla karşılaşma

Yukarıda verilenlerden hangisi ya da hangileri “engelliler arasında

yaşanan yoksulluğun temel nedenleri”ndendir?

a) Yalnız III

b) I ve II

c) I ve III

d) II ve III

e) I ve II ve III



5. Aşağıdakilerden hangisi “engelli bireylerin topluma etkin ve üretken

kişiler olarak katılımını sağlamada göz önünde bulundurulması gereken

unsurlar”dan biri değildir?

a) Ailelerin eğitimi

b) Seyahat aktivitelerinin kısıtlanması

c) Toplumun bakış açısı

d) Okullların niteliği

e) Personelin niteliği









6. Aşağıdakilerden hangisi “engelli bireylerin eğitiminin önemi”ne vurgu

yapan bir ifade değildir?

a) Engelli bireylerin eğitimi, toplum içinde rollerini gerçekleştiren bireyler

yetiştirmeyi sağlar

b) Engelli bireylerin eğitimi, engellilerin temel yaşam becerilerini geliştirir

c) Engelli bireylerin eğitimi, engellilere daha rahat ve düzenli yaşamanın

yollarını öğretir

d) Engelli bireylerin eğitimi, engellilerin işlevselliklerine bir katkı sağlamaz

e) Engelli bireylerin eğitimi, engellileri yetenek ve yeterlilikleri

doğrultusunda üst öğrenime, iş-meslek alanlarına ve hayata

hazırlamayı sağlar



7. Aşağıdakilerden hangisi “Türkiye koşullarında engelli çocukların

eğitiminin gerçekleştirilmesinde karşılaşılan güçlükler” arasında değildir?

a) Komşuluk ilişkileri

b) Mevcut programlar

c) Engelliliği belirleme ve değerlendirmede karşılaşılan güçlükler

d) Personel yetersizliği

e) Yasal güçlükler



8. I. İstihdam politikalarının yeterli olmayışı

II. Eğitimsizlik

III. Ailenin yoksul oluşu

Yukarıda verilenlerden hangisi ya da hangileri “engelli bireyleri

yoksulluğa sürükleyen unsurlar” arasında yer almaktadır?

a) Yalnız II

b) I ve II

c) I ve III

d) II ve III

e) I ve II ve III



9. “Türkiye’de 4857 sayılı İş Kanunu”na göre kamu kurumlarında

çalıştırılması zorunlu olan engelli bireylerin oranı yüzde kaçtır?

a) % 2

b) % 3

c) % 4

d) % 5

e) % 6



10. Aşağıdakilerden hangisi “engelli çalışanı bulunmayan işyerlerinin

gerekçeleri” arasında yer almaz?

a) Engelli iş başvurusu olmadı.

b) Engelli çalıştırmakla ilgili uymam gereken bir kanun yok.

c) Engelli çalıştırmak istemiyorum.

d) Sektör uygun değil.

e) Kota altında çalışanım var.





CEVAP ANAHTARI

1-d 2-c 3-d 4-c 5-b 6-d 7-a 8-e 9-c 10-b