Moderator
- Mesajlar
- 419
- Tepkime puanı
- 28
- Puanları
- 18
MALİYE POLİTİKASI –II (5-8 ÜNİTE)
- Nominal Gelir; Bir bireyin belirli sürede akım halinde sahip olduğu parasal değerlerin toplamıdır.
- Reel Gelir; Nominal gelirin enflasyona göre düzeltilmiş halidir.
- Akım Gelir; Bir dönem içinde bireyin elde ettiği ekonomik değerlerin toplamıdır.
- Birincil Gelir Dağılımı; Kamu ve özel kesimde üretime giren üretim faktörlerinin dönemsel akım olarak elde ettikleri faktör paylarının dağılımıdır.
- Stok Birikimi; Akım gelirden ayrılan tasarruf yanında, bağış ve yardımlardan oluşturduğu birikim toplamıdır.
- İkincil Gelir Dağılımı; Birincil gelir dağılımının kamusal araçlarla kamu tercihine uygun olabilecek şek. yeniden dağıtılmasıdır.
- Yeniden gelir dağılımı politikası iki farklı teoriye dayanır. Bunlar PARETO KURALI, diğeri ise HİCKS-KALDOR TELAFİ KURALI’dır.
- (YARAR) Mali Rant; Bireyin yada grubun kamusal politikalardan net yarar sağlamasıdır.
- (KATKI) Mali Sömürü; Bireyin ya da grubun kamusal politikalara net katkı yapmasıdır.
- Gelir dağılımı= BİREYSEL (Birey+aile) , FONKSİYONEL (üretim+ farklı gelir statüsü), SEKTÖREL, BÖLGESEL
- En yaygın kullanılan gelir dağılım ölçütü bireysel gelir dağılım ölçütüdür.
- Tüm ölçüm yöntemleri neo-klasik anlayışına dayanmaktadır.
- Gelir Dağılımını Türkiye de Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) ile Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) ölçmektedir.
- Gelir dağılımı dilim yüzdeleri 1 %20 611, 5. %20 44.2. Gini kat sayısı ise 0.38’dir.
- Nüfus bölümlerine denk düşen gelir dilimleri, diyagram olarak, Lorenz eğrisi ile gösterilir.
- Kamu maaş ödemelerinin yapılması piyasa koşullarına değil Barem adı verilen özel statüye tabidir.
- Sosyal Destek; Yaşlılık, çeşitli fiziksel sakatlık vb. gibi nedenlerle fiilen çalışamayacak durumda olanlara sağlanan destek hizmetleridir.
- Sosyal Politika; Çalışma özrü ve engelli olmadığı halde ekonomik koşullardan dolayı çalışma imkanı bulamayan işsizlere ve çalıştığı halde yeterli gelir elde edemeyenlere sağlanan ekonomik destektir
- Kamu gelir sistemi içinde gelirin yeniden dağılımına katkı yapabilecek mekanizma vergilerdir.
- Gelir türü vergilerinde geliri yeniden olumlu yönde değiştirebilen en etkili sistem negatif gelir vergisi uygulamasıdır. Negatif gelir vergisi uygulamasında tüm bireyler teorik olarak vergi yükümlüsüdür ve vergi artan oranlıdır.
- (Refah toplamı) Bentham Görüşü; bireysel refah toplamının en üst düzeye çıkarılmasını savunur.
- (Düşük Gelirli) Rawls görüşü (max-min); en düşük gelirin refah düzeyinin en üst düzeye çıkarılmasını savunur.
- Birincil gelir dapılımı; ücretler, karlar, rantlar, faiz ödemeleri.
- Bireysel refahı PARASAL YARDIMLI ekonomik transfer daha yüksek düzeyde tutar.
- Negatif gelir vergisinin felsefesi; kimsenin gelirinin belirli bir düzey altına inmemesidir.
- ÜNİTE-6.
- Çevre sorunlarının nedenleri arasında sanayileşme, kentleşme, göçler, yanlış tarım uygulamaları sayılabilir.
- Çevre; Bütün canlıların yaşamını sürdürdükleri, toprak, hava ve su ile bir bütünlük arz eden dış ortamdır.
- Taşıma kapasitesi; Çevrenin insan faaliyetlerine bağlı olarak doğallığını koruyabilme durumudur.
- Çevre Kirliliği; çeşitli faaliyetlere bağlı olarak oluşan katı, sıvı, gaz, ses, görüntü ile hava, su ve toprağın kirletilmesi ya da insan yaşam kalitesinin olumsuz etkilenmesidir.
- Çevre sorunlarını oluşturan önemli faktörler arasında endüstrileşme, kentleşme, nüfus artışı ve hareketleri, doğanın yanlış ve aşırı kullanımı sayılabilir.
- Endüstrileşme ya da sanayileşme 18. Ve 19. Yy’da önce İngiiltere’de sonra da Avrupa’da ortaya çıkmış en önemli gelişmelerden biridir. 1763’te buharla çalışan mak icadından sonra sanayi dev. başlamış ve mak. Gücü ile üretim yapılıştır.
- Hava bir çevresel değer olup saf kamu malı olarak kabul edilmektedir.(Londra’da 1952 yılında hava kirliliğinden 4000 kişi ölmüştür.
- Hava kirliliği; Atmosferde oluşan toz, gaz, duman, su buharı, koku gibi kirleticilerin diğer canlılara zarar verici hale gelmesidir.
- Dünya sağlık örgütü dünyada ölümlerin %23’ünün çevre sorunlarından kaynaklandığını bildirmektedir.
- Türkiye’de ölümlerin %21’i çevre sorunlarına bağlı olarak gerçekleştiği ileri sürülmektedir.
- Su kirliliği; suyun kalitesini düşürecek biçimde organik, inorganik, radyoaktif veya biyolojik bir maddenin bulunmasıdır.
- Su kirliliği genel olarak tarımsal faaliyetler, sanayileşme ve yerleşim yeri atıklarından meydana gelmektedir.
- Yerleşim yerindeki su kirliliğinin ana kaynağı evsel atıklar ve kanalizasyondur.
- Toprak kirliliği; insanların faaliyetlerine bağlı olarak toprağın fiziksel, kimyasal ve jeolojik yapısının bozulmasıdır.
- Toprak yanlış tarımsal teknikler, gübre ve ilaçlamalar, sanayi atıkları, evsel atıklar, zehirli ve tıbbi atıklar ile kirlenmektedir.
- Çevre sorunlarını oluşturan diğer çeşitli kirlikler arasında görüntü ve gürültü kirliliği, katı atıklardan kaynaklanan kirlilik, tehlikeli ve zehirli atıklar, radyoaktif kirlilik, biyolojik çeşitliliğin azalması da vardır.
- Sanayileşme ile birlikte sanayi tesisleri, konut alanları aynı bölgede yer almakta, dar sokaklar, yetersiz otopark alanları, düzensiz alışveriş merkezleri, reklam panoları, bakımsız yeşil alanlar ve parklar, evsel atıklar ,belediyelerin bitmeyen alt yapı çalışma görüntüleri, görüntü kirliliğin kaynağını oluşturur.
- Negatif dışsallık; bir ekonomin birimin faaliyetlerinin başka ekonomik birimleri fiyat sistemi dışında olumsuz etkilenmesidir.
- Çevre sorunlarının yaygınlaşması nedeniyle 1972 yılında Stockhlom’da ilk uluslararası çevre toplantısı gerçekleşmiştir ve toplantıda BM (UNEP) oluşturulmuştur.
- Konunun önemi üzerine 1983 yılında B.M. Dünya Çevre ve Kalkınma Komisyonu kurulmuştur.
- Çevre sorunlarına konu olan ortak mülkiyet konusu nedeni ile sorunu oluşturan kirleticiler taraf sorunlardan etkilenen taraflar arasındaki uyuşmazlığın piyasa mekanizması tar. çözüme kavuşturulması COASE TEORİSİ dışında mümkün görülmemektedir.
- Piyasa çözümleri olarak çevre sorunları ile başlıca mücadele araçları COASE teorisi ve sosyal kurumlardır.
- Kamu sektörü çözümleri; VERGİLEME-SÜBVANSİYON-PAZARLANABİLİR KİRLETME HAKLARI- MÜLKİYET HAKKI TESİSİ- YASAL DÜZENLEMELER.
- (PİGOU) Vergileme; Vergi kamu sek. Kul. En güçlü pol. Araçlarından biridir. Vergi çevre sorunlarını oluşturan firmaların üretim faaliyetlerini sınırlardırmak üzere PİGOU tarafından 1920’de önerilmiş ve firmanın optimum ya da etkin düzeyde üretim yapmasını sağlamaktadır.
- Piogu’cu verginin etkili olabilmesi için her bir çevre sorununu tam olarak tanımlamak, çevreyi etkileyen faaliyeti ve firmaları belirlemek, zararı hesaplamak gerekir.
- Çevre sorunlarını önlemede uygulanan vergiler arasında, petrol ve türevleri ile MTV, ÖTV, çevre temizlik vergisi sayılabilir.
- Sübvansiyon; Firmaların belirli bir davranışta bulunması ya da bulunmaması karşılığında birim üretim üzerinden hesaplanan bedelin firmalara ödenmesinden oluşur.
- Kirleten Öder İlkesi; çevreye verilen zararların giderilmesi ya da azaltılması için gerekli karşılığın kirletenden alınmasıdır.
- Çevrenin ve çevre ile ilgili konuların önemi nedeniyle ilk defa 1991 yılında Çevre Bakanlığı kurulmuştur.2011 yılında ise Çevre ve Şehircilik Bakanlığı olarak isim değiştirmiştir.
- MARJİNAL SOSYAL MALİYET = MARJİNAL FAYDA, PİOGU’cu vergi ile denge üretim düzeyini gösterir.
- Piogu’cu verginin dayandığı temel ilke kirleten öder ilkesidir.
- 7.ÜNİTE
- Maliye politikaları kapsamında kullanılabilecek temel teşvik araçları vergiler ve kamu harcamalarıdır.
- Teşvik Politikaları; devlet tarafından desteklenmesi öngörülen faaliyetlerin kısmen ya da tamamen kamu kaynaklarıyla finanse edilmesidir.
- Ticaret Yaratılması; iç pazarda daha yüksek maliyetle mal üretiminin terk edilerek bunun yerine daha düşük maliyetle üretim yapan ülkelerden ithalat yapılmasıdır.
- Bölgesel dengesizlik; bir ülkede bölgeler arasındaki ekonomik ve sosyal gelişmişlik farklarıdır.
- Yatırım İndirimi; yapılan yatırımın, yatırımın ve bölgenin niteliğine göre tamamının ya da belirli bir kısmının vergilenebilir gelirden indirilmesidir.
- Hızlandırılmış Amortisman; İşlemlerin amortismana tabii mallara yapmış oldukları harcamaların bu malların fiziksel ömürlerinden daha kısa sürede amorti edilerek işletme karından düşülmesidir.
- Vergisel teşvikler kapsamında kullanılan başlıca teşvik araçları; YATIRIM İNDİRİMİ, HIZLANDIRILMIŞ AMORTİSMAN, VERGİ İNDİRİMİ VE MUAFİYETİ, VERGİ TATİLİ, İNDİRİLMİŞ GELİR VE KURUMLAR VERGİSİ.
- Vergi İstisna ve Muafiyet; vergim istisnası bazı vergi konularına vergisel ayrıcalık tanınması, vergi muafiyeti ise bazı vergi mükelleflerine vergisel ayrıcalık tanınmasıdır.
- Dışsal Tasarruf; Bir üreticinin kendi faaliyetleri dışında herhangi bir maliyete katlanmadan, başka ekonomik faaliyetler sonucu bir takım yararlar sağlaması durumudur.
- Vergi Tatili; Belirli bir dönem boyunca gelir ve kurumlar vergisinin kısmen ya da tamamen kaldırılmasıdır.
- İndirilmiş Gelir ve Kurumlar Vergisi; Farklı bölge veya sektördeki belirli yatırımlara, indirilmiş gelir ve kurumlar vergisi oranında uygulanmaktadır.
- Sosyal Fayda; Toplumsal bakımdan ihtiyaç duyulan fakat kar getirmeyen bazı sektörlere devlet tarafından yapılan yatırımlarla ortaya çıkan ve tüm topluma yayılan faydalardır.
- 8.ÜNİTE
- Üniter Sistem; Hakim gücün merkezi yönetimde olduğu, ülke yönetiminin tek bir anayasa ile sağlandığı ve yasama organınca yapılan yasaların bütün ülkede uygulandığı siyasal sistemdir.
- Merkezi Yönetim; Üniter sistemde devlete hakim olan ve yasama gücünü elinde bulunduran sistemdir.
- Yerel Yönetim; Üniter ve federal devlet idarelerinde farklı biçimde yapılabilen alt yönetim kademeleridir.
- Federal Sistem; Federal devletler ya da eyaletlerden oluşan devlet yönetim biçimidir.
- Mali Tevzin; Hizmet ya da gelirin, merkezi yönetim ile yerel yönetim kademeleri arasındaki bölüşümüdür.
- Optimum Hizmet Alanı; Belirli kamu hizmetlerinin en etkin olarak sunulabileceği alandır.
- Optimum Nüfus Miktarı; Belirli bir hizmet düzeyinde hizmetin asgari maliyetle arz edebileceği nüfus sayısıdır.
- Üniter sistemde mali tevzin konusunda önemli yetkilere sahip olan yönetim kademesi MERKEZİ YÖNETİM’dir.
- Türkiye’de yerel yönetim gelirleri; VERGİ GELİRLERİ, MER. YÖN. ALDIKLARI PAYLAR, HARÇLAR, BORÇLANMA.
- Bölgesel düzeyde bölünmez hizmetler; kanalizasyon, aydınlatma, çöp toplama, park ve eğlence hizsmetleri.
- Yerel yönetim vergileri; çevre temizlik vergisi, ilan ve reklam vergisi, eğlence vergisi, emlak vergisi.
