ÜNİTE 1

Finansal Sistem :

Bir ekonomide fon arz edenler ve talep edenler , yardımcı kuruluşlar , yatırım ve finansman araçları hukuki ve idari düzenin oluşturduğu yapıya FİNANSAL SİSTEM denir.

Finansal Piyasa :

Fon açığı olan ekonomik birimlerle fon fazlası olan ekonomik birimlerin arz/talep için karşılaştıkları ayrıca finansal varlıların alınıp satıldığı yerlerdir.

Para Piyasaları(Mali piyasa) :

Kısa vadeli (1 yıla kadar)fon arz ve talebin karşılaştığı piyasadır.

Sermaye Piyasaları :


Orta ve Uzun vadeli fon arz ve talebin karşılaştığı piyasadır.

Paraya Çevrilebilirlik :

Finansal varlığın para gibi kullanılabilmesi ve hazır satın alma gücübü ifade etmesidir.

Likitide :

Finansal varlığın kısa sürede ve düşük maliyetle paraya dönüştürülme özelliğidir.

Bölüne bilirlik :

Finansal varlığın en az hangi miktarda paraya çevrilebilineceğini gösterir.

Faiz :

Nakti sermayenin belili bir süre kullanımı karşılığında sermaye sahibine ödene bedele faiz denir(maliyet unsurdur , sermayenin bedelidir , makro den.sağ.önemli fak.,likitideyi etkiler)

Nominal Faiz Oranı :

Reel faiz oranı ile bu orana ilave edilen enflasyon ve risk primlerinden oluşur buna cari veya piyasa faiz oranıda denir.

Reel Faiz Oranı :

Enflasyon ve riskin olmaması durumunda oluşan faiz oranıdır(hazine bonosu)

SPK : 1981 yılında 2499 sayılı kanunla yürürlüğe girdi.

İMKB : 1985 yılında yeniden organize olarak faaliyete başlamıştır.

ÜNİTE 2

Marjin(spread,risk primi) :

Bankaların topladıkları tasarruflara ödedikleri faiz ile kredi olarak verdikleri paralardan elde ettikleri gelirler arasındaki farka denir.

Faiz oranı Riski :

Bankaların tasarruflara ödedikleri faiz oranı ile uzun vadeli yaptıkları yatırım veya verdikleri kredilerde elde edecekleri faiz gelirleri arasındaki farktır.

Likidite Riski :

Bankalar tasarruf sahiplerinin paralarını çekmeleri sonucu kredi talep edenlere borç sağlayamama riski taşırlar buna likidite riski denir.(öz sermaye arttırarak,kısa vad fon,menkul v. Satmak yeni tasar.çekmek,menk kıy karşılık göstererek satmak ile giderilir.)

Fizibilite Raporu :

Bir yatırım programının ekonomik,teknik ve mali açıdan uygun olup olmadığını ortaya koyan yapılabilirlik raporudur.

Açık Hesap :

Taraflar arasında resmi bir anlaşma olmadan satış yapılmasıdır.

Akreditif Kredi :

İthalatçı müşterilerin kullandığı kısa vadeli bir banka kredisidir.

Avans (Spot) Kredisi :
Kredinin Bir defade çekilip bir defeda ödenmesidir.

Cari hesap (rotatif) Kredi :

Kredi kurumunun müsterisine belirli bir limite kadar açtığı,müşterininde ihtiyacı oranında kullandığı kredidir.

Hazine Bonosu :

Devletin her yıl bütçe kanunlarına dayanarak nakit açığını finanse etmek için ihraçettiği kısa vadeli borçlanma aracıdır.(vadesi en cok 1 yıl,ihale yoluyla isk.satılır,ödememe veya likitide riski 0 dır,para piy.da en çok kullanılır)

Finansman Bonusu :

Anonim şirketlerin ihraç ettikleri kısa vadeli ve teminatsız borç senedidir.(satışında iskonto esas alınır,para piy.aracıdır)

Factoring :

İşletmenin genellikle kısa vadeli satışlarından doğan alacakların factoring kurumlarına satılmasıyla ,alacakların paraya çevrilmesi şekliyle kullanılan bir finansman yöntemidir.(Alacakların tahsil edilmeme riski ile alınması en büyük özelliğidir)

Repo :

Menkul kıymatlerin geri alma taahhüdüyle satılmasıdır(banka yapar)

Ters repo :

Menkul kıymetlerin geri satma taahhüdüyle alımıdır (vatandaş yapar)

Varlığa dayalı menkul kıymet(VDMK) :

Gelecekte nakit girişi doğuracak alacaklar,bireysel krediler ve borçlanma araçlarının bir araya getirilerek havuz oluşturulması ve bu havuza dayalı olarak yatırımcılara borçlanma belgesi satılmasıdır yapılan işlem MENKULLEŞTİRME dir.(para piyasası aracıdır)

ÜNİTE 3

Tahvil :

Anonim şirketlerin veya iktisadi kamu kuruluşlarının çıkardığı uzun vadeli borç senedidir.(vadesi en az 2 yıl ,hisse senedine göre daha az risklidir ve maliyeti daha düşük ve Tahvilin faiz ödemeleri vergi matrahından düşülür.)

İtfa Fonu :

İşletmelerin İhraç ettikleri tahvillerin geri ödenmesinde kullanmak üzere oluşturdukarı fondur.(halka açık şirketlerin tahvilleri ödemede kullandığı fon)

Ödenim Fonu :

Tahvillerin ana para taksitlerinin geri ödenmesi için oluşturulan fondur.
Güvenceli Tahvil : Faiz ve anapara ödemesi için bir karşılık gösterilerek çıkarılan tahvildir.

Güvencesiz Tahvil :

Tahvil sahiplerinin alacaklarının güvencesi işletmenin tüm mal varlığıdır.

Kara İştiraklı Tahvil :

Sahibine hem faiz hemde kardan pay hakkı veren tahvil dir.

Primli Tahviller :

Tahvil üzerinde yazılı nominal değerden daha düşük bir değerle satılıyorsa İHRAÇ Primi , İtfa anında tahvil sahibine nominal degerden daha yüksek bir değer ödeniyorsa İTFA Primi söz konusudur.

Varant :

Bir satın alma opsiyonudur ve sahibine bir işletmenin önceden saptanmış belirli fiyat üzerinden ve belirli sayıda hisse senetlerinden satın alma hakkı verir.

Valör :

Kredi veya mevduat için bankaca faizin işletilmeye başlandığı tarihtir.

Anüite :

Tahvilde faiz ödemeleri vade boyunca genellikle eşit tutarlarda yapılır eşit ödemeler dizisine anüite denir.

Çevirim(değiştirme) Fiyatı :

Hisse senedine çevrilebilir tahvil sahiplerinin hisse senetlerini değiştirme halinde,hisse senetlerine uygulanacak fiyattır.

ÜNİTE 4

Hisse Senedi :

Anonim şirketlerde ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerde sermayenin belli bir oranını temsil eden ve sahiplerine ortaklık hakkı sağlayan menkul kıymettir.

Anonim Şirket :

Bir ünvana sahip , sermayesi belli paylara bölünmüş olan ve borçlarından dolayı yalnız mal varlığı ile sorumlu olan şirkettir.

Kayıtlı Sermaye :

A.ş lerin esas sözleşmesinde hüküm bulunmak kaydıyla ve yönetim kurulu kararıyla T.T.K. daki hükümlere tabi olmadan çıkarabilecekleri azami sermaye tutarını gösteren sermayedir.

Rüçhan Hakkı :

Mevcut ortakların Yeni çıkarılacak hisse senetlerinden öncelikli satın alma hakkıdır.

Halka Açık Anonim Şirket :

Hisse senedi sahiplerinin sayısı 250’yi aşıyorsa veya şirket yazılı veya sözlü bir şekilde halkı ortaklığa çağırmış ise ,bu anonim şirket halka açık şirket sayılır ve spk’ya tabi olur.

xxx Hisse Senedi :

Sahiplerine genel kurulda eşit oy hakkı ile kar dağıtımı ve tavsiyede eşit pay alma hakkı tanılır.

Katılma İntifa Senetleri :

Kardan pay alma ,yeni hisse senedi alma,tasfiye bakiyesinden yararlanma gibi haklara sahip ama ortaklık hakkı yoktur.

Doğrudan Çıkarım :

İşletmelerin aracı kullanmayarak hisse senetlerini halka satmasıdır.

Özel İhraç :

Büyük tutardaki menkul kıymetlerin kurumsal yatırımcılara doğrudan satılmasıdır

Dolaylı Çıkarım :

İşletmenin aracı kurumun hizmetlerinden yararlanarak hisse sentlerini halka satmasıdır.

Underwriting :

Aracı kurumların veya yatırım bankalarının danışmanlık hizmeti dışında ihraç edilen menkul kıymetlere satma garantisi vermesidir.Bu hizmeti veren aracılara UNDERWRITER denilir.

Kurtaj :

Aracı kurumların yaptıkları her işlem için müşterilerinden aldıkları komisyondur.

Çok Fiyat: Yöntemi
Bütün alış ve satış emirlerinin sisteme girilmesi ve eşleştirmenin fiyat ve zaman önceliği esaslarına göre otomatik olarak yapılmasıdır.(sürekli müzayede)

Baz Fiyat :

Bir hisse senedinin seans içinde işlem göre bileceği üst ve alt fiyat limitlerinin ve fiyat adımlarının belirlenmesine esas teşkil eden fiyattır.

Lot:

1.000 adet hisse senedinden oluşan standart işlem birimidir.

Borsa Seansı :

Borsada işlem gören menkul kıymetler her gün belirli saatler arasında alınıp satılır bu işlem süresidir.

Hisse senedi Değerleme :

Hisse senedinin gelecekte sağlayacağı tahmin edilen dönemsel kazançların belirli bir iskonto oranı ile iskonto edilerek toplanmaları işlemidir.

Ulusal Pazar(Kot İçi Pazar) :

Borsa kotunda bulunan ve asgari tedavül kriterlerine haiz şirketlerin hisse senetlerinin güven ve istikrar içerisinde işlem gördüğü piyasadır.

Toptan Satışlar Pazarı :

Önceden alıcıları belirli olan veya olmayan belirli bir miktardaki hisse senedi işlemlerinin yapıldığı piyasadır.

Defter Değeri :

Öz sermaye toplamının hisse senedi sayısına bölünmesiyle bulunan değerdir.

Gerçek Değer :

İşletmenin gelecekteki kazançları ve kar payları belli bir iskonto oranıyla bugüne indirgenip bugunki değerler toplandığında bulunan değerdir.

Etkin Piyasa :

Menkul kıymet fiyatlarının ,menkul kıymet değeriyle ilgili tüm bilgileri yansıttığı piyasadır.

Temel Analiz :

Menkul kıymetlere ilişkin genel ve özel bilgilerin toplanarak sistematik bir şekilde değerlendirilmesi ve bu doğrultuda tahminler yapılmasıdır.

Teknik analiz :

Hisse senetlerinin geçmişteki fiyat hareketlerinin gelecekte de tekrarlanacağını varsayarak , hisse senetlerine ilişkin alım satım kararlarının verirdiği tekniktir.

Dow Teorisi :

Piyasa analizlerinde amacın piyasada fiyatların gidiş yönünü belirlemek olduğu görüşüne dayanmaktadır.

Boğa Piyasası :

Hisse senedi fiyatlarının yükselme eğiliminde olduğu piyasaya denir.

Ayı Piyasası :

Hisse Senedi fiyatlarının düşme eğiliminde olduğu piyasadır.

ÜNİTE 5

Türev Ürün :

Fiyatları başka bir ürünün fiyatına bağlı olan ürünlerdir.

Türev Kullanım amaçları :
Riskten Korunma
Spekülasyon(tahmin)
Arbitraj

Arbitraj :

Aynı ve eşit miktardaki bir malın eş zamanlı olarak bir piyasadan alınıp diğer piyasayada avantajlı bir şekilde satılarak riske girmeden fiyat farklılıklarından dolayı kar elde edilmesidir.

Vadeli (Forward) Piyasalar :

İleri bir tarihte teslimi söz konusu olacak herhangi bir malın,vadesi,fiyatı ve miktarı bugünden belirlenerek ,sözleşmeye bağlandığı işlemler veya sözleşmelerdir.

Forward Kur Primi :

Vadeli kurun cari kurdan büyük olması durumunda aradaki farktır ,düşükse Forward Kur İskontosudur.

Gelecek (future) Piyasalar :

Belirli nitelikteki ve miktardaki bir malın finansal ürünün bugünden balirlenen bir fiyattan,gelecekteki bir tarihte teslim edilmesini veya teslim alınmasını hükme bağlayan sözleşmelerdir.

Takas odası :

Opsiyon ve Gelecek borsalarında alıcı ve satıcıların yükümlülüklerini yerine getirmesini ve güveni sağlayan kuruma takas odası denır.

Teminat ( marjin)Takas odasının üstlendiği riskler sebebiyle alıcı ve satıcıdan aldığı temğinat mektubudur.

Opsiyon Piyasaları :

Sahibine belirli sayıda menkul kıymetin veya malın önceden belilenen bir fiyattan belirli bir süre içerisinde alım ve satım HAKKINI veren sözleşmelerdir.

Opsiyon Fiyatı :

Opsiyon alıcısının ,satın alma veya satma hakkını elde edebilmek için ,opsiyon satıcısına ödediği tutardır.

Swap :

Takas ,değiştirme anlamına gelir.İki taraf arasında yapılan faiz veya ana para ödemelerinin koşullarını önceden belirleyerek ,değişimi sağlayan bir sözleşmedir.

Libor :

İngilterede her gün belirlenen bankalar arası faiz oranıdır.

Prime Rate :

Amerikada kredibilitesi yüksek işletmelere uygulanan faiz oranıdır.

• İMKB de vadeli işlemler borsası 15 auğ 2001 de başlamıştır.

ÜNİTE 6

Spk’nın Kuruluş Amaçları :

En önemli amacı yatırımcıyı ve tüm sermaye piyasasını korumak.

Not : Spk 1 başkan ,1 başkan vekili ve 5 üyeden oluşur.(görev süreleri 6 yıldır)

Not : Spk da 11 daire başkanlığı vardır.

Spk’nın mesleki faaliyetleri(den.iz.a.k) : Denetleme,izleme,araştırma,Kayıt tutma.

Not : Spk nın oluşturulmasındaki temel neden 1980 lerdeki bankerler krizidir.

SPK :

Sermaye piyasaları kanununun verdiği görev ve yetkileri yapmak üzere kurulmuş idari ve mali özerkliğe sahip kuruma SPK denir.

ÜNİTE 7

Devamlı Piyasa : (aofforum.com)

Borsaya kayıtlı menkul kıymetlerin en kısa sürede ve en düşük maliyetlerle alınıp satılmasıdır.(menkul kıymet borsasının en önemli fonksiyonudur)

Piyasanın Derinliği :

İşlem gören menkul kıymet için işlem fiyatının altında ve üzerinde fiyatlarla çok sayıda ve yeterli miktarda yapılmış alış ve satış emirlerinin bulunmasıdır.

Piyasanın Genişliği :

Menkul kıymetle ilgili alış ve satış emirlerinin hacmidir.

Piyasa Esnekliği :

Piyasada bir menkul değer veya işlem gören tüm menkul değerlere ait geçici Pazar emirlerinin ortaya çıkmasına bağlı olarak piyasa dengesinin bozulması sonucu piyasaya hızla yeni emirlerin ulaşa bilmesidir.

Teklif verme yöntemi :

Satın alma veya satma emri almış olan aracı kurum temsilcisinin bu emri ilgili şirket tabelasının alış veya satış kısmına yazarak teklif beklediği yöntemdir.

Piyasa Emri (serbest Emir) :

Mnkul kıymetin emrin verildiği andaki piyasada bulacağı en iyi fiyatla alması yada satılmasıdır(5 lot sat veya al biçimindedir)

Sınırlı emir (limitli emir) :

Yatırımcının belirlediği fiyattan işlemin yapılmasıdır(1000 adet hissesenedini 5000 tl ye sat gibi)

Zamanla Sınırlı Emir :

Emrin yatırımcı için sınırladığı süre içi geçerli olan emirdir.(2gün içinde sat gibi)

Zararı Durdurma Emri :

En uygun anda en uygun fiyata satın almyı içeren emirdir.

Müşteri Emri :

Yatırımcının aracı kuruma verdiği Hisse senedini alım veya satım emridir.

Endeks :

Menkul kıymetlerin fiyat değişimlerini incelemek üzere hazırlanan göstergedir.

Borsa Hakkında Bilgiler :

İlk menkul kıymetler borsası 1487 de belçikanın anvers şehrinde kuruldu
En büyük borsa new york borsasıdır.
Dersaadet Tahvilat borsası 1866 yılında kurulan ve sadece Osmanlı tahvillerinin alınıp satıldığı Osmanlıdaki ilk borsadır.
İmkb 1986 yılında yeniden organize edilerek etkin olarak çalışmaya başladı(1985 de kuruldu)