TURİSTİK TANITMADA ETİK ÜNİTE 14

ETİK KAVRAMI

Aristoteles’ten bu yana felsefi bir disiplinin adı olan “etik”, köken olarak Yunancadaki etos sözcüğünden gelmektedir. Yunancada iki farklı kullanımı söz konusu olan etik için birinci kullanım alışkanlık, töre, görenek anlamlarını taşır. Birey eylemlerini kentte geçerli olan töreye uygun aldığı eğitimle, genel kabul gören ahlak yasası normlarına göre düzenlediği sürece etiğe göre davranmış sayılır. İkinci ve asıl anlamda ise birey kendisine aktarılan kuralları ve değer ölçülerini sorgulamadan uygulamayıp, üzerinde düşünerek talep edilen iyiyi gerçekleştirirken alışkanlığa dönüştüren kişidir. Böylece alışkanlık, töre ve görenekler karakter anlamını almakta, bireyin erdemli olma tavrı pekişmektedir.Etik doğru ve yanlışlarla ilgili sorulara cevap verebilmek için kullandığımız ahlaki ilkeler ve değerler dizisidir.

HunterLewis bireylerin değer yargılarının oluşmasında altı etken faktörden söz etmektedir. Kişinin kendisini ve diğer insanları anlaması kapsamında oldukça önemli görülen bu faktörler şu şekilde sıralanmaktadır

 Otorite; inançlar bir otorite tarafından türetilmiş olabilirler. Özellikle din kaynaklı cümleler sıklıkla görülen örneklerdendir.

 Tümdengelimci mantık; inançlarımıza temel oluşturan bir diğer kaynak tümdengelimci mantıktır.

 Duyu deneyimi; inançlar sıklıkla duyu deneyimleri aracılığıyla gelişir. Dolayısıyla bilgi edinimi beş duyu aracılığıyla olmaktadır.

 Duygu; duyular inançları yönlendirebilir. Bir şeyin doğru olduğunu hissedebiliriz.

 Önsezi; bilgiye ulaşmanın bir diğer yolu önsezidir. Bilinçaltı veya önsezi enformasyon değerleme süreci genelde yaşanan bir problemin çözümünü sağlayan yollardan biridir.

 Bilim; bazı inançlar bilim temeline dayanarak gelişmektedir. Bilimsel bir yöntem kullanıldığında duyular gerçekleri ayırt etmek için, önsezi bir varsayım oluşturmak için, mantık deney yapmak için ve tekrar duyular araştırmayı tamamlamak için kullanılır. Doktorlar bu süreci hastalıkların kaynağını bulmak ve neyin iyi geldiğini belirlemek için kullanırlar.

Genel anlamda etik; “bireyin diğer bireyler, kurumlar ve devlet ile olan ilişkilerinde toplumun deneyimlerinden, gelenek ve göreneklerinden kaynaklanan, akıl ürünü olan, toplumsal uyum, birliktelik ve dayanışmayı yükselen, dolayısıyla toplumun ekonomik, politik ve sosyal yapılarına istikrar sağlayan prensip, standart ve değerlerin bütünüdür”. Etik konu içeriğinde geçen bazı temel kavramlar şu şekilde sıralanabilir [4];

**Değer; obje ya da kavramlar arasında bazılarına önem veya belirli bir anlam yüklenmesi.

**Etik kod; belli bir grup veya ülke içindeki insanların nasıl davranmaları gerektiğini gösteren kurallar.

**İlke; eylemleri yönlendiren temel düşünceler.

**Kural; ilkelere uygun eylem yolları.

**Standart; beklenen davranışların sergilenmesini sağlayan ve istenmeyenlerden kaçınılmasına rehberlik eden sistem.

ETİK TÜRLERİ

Bireysel Etik

Bireyin davranışlarına temel kaynak olan ve bu davranışları şekillendiren değerler hakkında sahip olunan bilinç bireysel etik olarak ifade edilmektedir.

Nireysel etik üç temel teoriye dayanır [4];

*Amaç Etiği; Aristo’nun fikirlerine dayanır. Aristo’ya göre insanın doğasında iyi kavramı vardır. Eylemin ne olduğu önemli değilken, amaç iyi bir sonuç almaktır. Birey iyi bir son için çabalar, ancak iyi bir son için kötü araçların kullanılmasıyanlıştır. Amaç etiğinin temelinde hem araçların hem de başarılan sonuçların iyi olması vardır.

**İlke Etiği; Alman filozof Kant’a göre insan faaliyetlerinin ilkesi sebep temeline dayanır. Her insanı tabiatında iyilik veya kötülük bulunmaktadır. Bireylerin iyi veya kötü davranışları sahip oldukları kural ve ilkelerle açıklanabilir.

**Sonuç Etiği; İngiliz filozof John StuartMill’e göre davranışların ahlaklı olup olmadığı o davranışın sonucuna göre açıklanabilir. Amaç ve ilkeden ziyade sonuç daha önemlidir.


İş Etiği

İş etiği genel olarak iş dünyasındaki doğru ve yanlış davranışlarla ilgilidir. Genel kabul görmüş tanıma göre genel ahlak kurallarının iş hayatında uygulamasıolup, dürüstlük ve doğruluk üzerine kurulu, toplumun beklentilerinden adil rekabete, reklamcılıktan halkla ilişkilere, sosyal sorumluluktan tüketicinin bağımsızlığına kadar çok farklı boyutları olan uygulamalı bir ahlak felsefesi türü olarak kabul edilmektedir. İş etiğiyle ilişkili diğer etik türleri de şu şekilde tanımlanabilir

**Örgütsel etik; örgütler ortak amaçları yerine getirmek için birden fazla kişinin bir araya gelerek oluşturduğu sistemlerdir.

**İşletme etiği; kurumsal etik olarak da adlandırılan işletme etiğinde iş yerinde doğru olanı yapmak üzere oluşturulan kurallar, ahlaki normlar, değerler, eğilimler ve ilkeler bütünü anlayışı mevcuttur

**Yönetsel etik; yönetsel eylemlerde uyulması gereken ilkeler ve davranış kurallarıdır. Başka bir ifadeyle iş yeri yönetiminde etik ilke ve kuralların uygulanması süreci olup, yönetimle ilgili faaliyetlerde yöneticilere rehberlik eden davranış standartlarıdır.

**Meslek etiği; her mesleğe özgü etik kurallar ve ilkeler oluşturarak, bunların standart uygulamalar hâline gelmesine katkıda bulunur.

TURİZM VE ETİK

Turizm alanında etik ilkeler oluşturulurken endüstri bileşenleri veya kültürel farklılıklara göre değil herkes için geçerli olabilecek bir yapı oluşturulmalıdır. Bu yapı oluşumunda özellikle farkında olup uygulanması gereken noktalar şu şekilde sıralanabilir .

 Turizm endüstrisinin sınırlı doğal kaynaklara bağlı olduğunun farkında olarak, sürdürülebilir doğal çevre ve sürdürülebilir ekonomik gelişimin, turizm faaliyetlerine sınırlamalar getirilerek mümkün olabileceğine dikkat edilmelidir.

 Turizm endüstrisinin toplum temelli bir yapıya sahip olduğunun farkında olarak, turizm gelişiminin sosyokültürel etkileri olacağının üzerinde iyice düşünülmesi gerekmektedir.

 Turizm endüstrisinin hizmet odaklı olduğunun farkında olarak, etik ilkeler müşteriler için olduğu kadar çalışanlar için de işletilmesi gereken bir süreç olarak görülmelidir.turizminsektörel özelliklerine bağlı olarak etik ve turizm arasındaki sıkı iş birliğine ait özellikler şu şekilde sıralanabilir [6];

 Turizmde faaliyetlerin yerine getirilmesi insan odaklı yapısına bağlı olarak yoğun bireysel ilişki gerektirmektedir. Dolayısıyla konuksever davranışlar, nezaket ifadeleri, iyilik yapma ve huzur sağlama gibi temel etik değerler bu hizmetlerin sunumunda önemlidir.

 Turizm sektöründeki üretim özellikleri ve süreci incelendiğinde etik ile hizmet süreci arasındaki ilişki dikkat çekicidir. Hizmet süreci yalnızca seyahat, konaklama ve yeme içme ihtiyaçlarının değil, birtakım sosyal ihtiyaçların da karşılandığı yapıdadır. Ürünlerin tüketicilere hizmet edilerek sunulması, müşteri ve çalışanların uzun süreli aynı ortamı paylaşması ahlak kurallarını ve standartlarını bir zorunluluk hâline getirmektedir.

 Hizmetlerde etkinlik sağlanması kapsamında kaliteli üretim, müşteri ihtiyaçları, müşteri şikâyetleri, toplam kalite, verimlilik ve yönetim tarzı gibi günümüzde üzerinde önemle durulan konular söz konusudur. Bütün bunların etik kavramıyla olan ilişkisi turizm işletmelerini de etkilemektedir.

 Turizm sektörü hizmet üretimini ön plana çıkartmaktadır. Bu durum farklı kültürlerden insanların çalışan veya müşteri olarak bir arada bulunması zorunluluğunu da beraberinde getirir. Uluslararası normlara göre hareket edilmesi gereken bu ortamlarda çalışanlar ve müşteriler arasındaki önemli köprülerden biri de etik değerler olacaktır.

 Turizm endüstrisinde kritik olarak kabul edilen her konu, yapısı gereği ahlaki değerlerle yakından ilgilidir. Mönüdeki bilgilerin doğruluğu bu açıdan yiyecek içecek yönetiminde örnek olarak verilebilir.

 İş gücü devir oranı, cinsel taciz, eşit hak ve fırsat özgürlüğü, terfi olanakları, ücret, eşitlik, yerel halkın turistlere yönelik olumsuz tutumları gibi bazı temel konular sadece yasalarla değerlendirildiğinde iç açıcı olmayan sonuçlarla karşılaşılabilmektedir. Bu tarz olumsuz gelişmelerin önlenmesinde bazı toplumsal değerler ve etik ilkeler daha etkili olmaktadır.

 Turizm dünyanın en hızlı büyüme gösteren en büyük endüstrilerinden biridir. Hizmetin eş zamanlı olması ve stok edilememesi, ürünün üretildiği anda satılmasını gerektirmektedir. Turizm işletmelerinin bu yapıdan kaynaklı kısa vadeli kâr sağlama adına kalite ve meslek etiğine zarar veren uygulamaları söz konusu olabilmektedir. Turizm işletmeleri uygulamalarını toplum odaklı ve toplumsal değerler yönünde geliştirmelidir.


Turizm Pazarlaması ve Tanıtımında Etik

Her şirket ve yöneticinin sosyal sorumluluk ve etik davranış üzerine bir felsefe sahibi olmak için çaba sarf etmesi gerekmektedir. Her yönetici toplumsal pazarlama kavramı altında kurumsal vicdan ve uzun dönem müşteri iyiliğini temel alarak standartlar geliştirmelidir. Açık ve sorumluluk sahibi bir etik felsefe pazarlama yöneticilerinin karşılaşabileceği karmaşık sorunlarla başa çıkabilmesini kolaylaştıracaktır [9]. Etik ilkeler aynı zamanda iç ve dış pazarlarda sunulan hizmetin kalitesi üzerinde de etkilidir. Bu yönüyle etik uygulamalar uluslararası pazarda rekabet avantajı sağlayan bir araç olarak da görülmelidir.

Turistik ürün ve hizmetlerin pazarlamasında en yaygın görülen etik çelişkiler tanıtım ve reklam uygulamalarında görülmektedir. Otellerin ve plajların fotoğraflarının dijital ortamda yeniden düzenlenerek seyahat acenteleri kataloglarına ve web sitelerine konulması ya da otellerin farklı odatiplerine sahip olmalarına rağmen, en büyük ve en güzel odalarına ait fotoğrafları internet sitelerine koyması bu kapsamda sıklıkla görülebilen örneklerdendir. Bunun yanı sıra Lufthansa LCC Kalite Standartları’na göre her memnuniyetsiz müşteri olumsuz deneyimlerini en az 13 potansiyel ziyaretçiye aktarmaktadır.

Sosyal paylaşım sitelerinde işletmelerden para alma karşılığında yanlı olarak yapılan yorumlar ve destinasyonun, işletmenin ürün ve hizmetleri konusunda aldatıcı, abartılı ve yanlı bilgilerin sunulması turizm pazarlamasında sosyal medyadan yararlanılması sırasında en çok karşılaşabilecek etik dışı uygulamalardır.

Turizm Aktörleri İçin Etik İlke Önerileri

Turizm faaliyetinin en önemli aktörü seyahat eden turisttir. Boş zamanı, yeterli ekonomik olanakları ve seyahat etmeye yönelik güdüsü bulunan turistin seyahati süresince izlemesi gereken bazı etik ilkeler bulunmaktadır. Turistler için etik ilkeler [12]; Tatilinizin tadını çıkartın ve başkaları için de bunu mümkün kılın;

 Gittiğiniz yer hakkında bilgi edinin; yola çıkmadan önce ziyaret edeceğiniz yer ve yöre halkının kültürel, sosyal ve politik geçmişi hakkında okumak için zaman ayırın. Yöresel dile ait bazı basit kelime ve deyişleri bilerek gidin; böylece oradayaşayan insanlarla bir araya gelmeniz kolaylaşır. Yörede üretilen ürünleri alın ve mümkün olduğunca yöresel hizmetleri kullanın; desteğiniz yöre halkını canlı tutar. Aldığınız hizmetler için hak ettiği bedeli ödeyin; daha düşük bir fiyat için yapacağınız pazarlık başka birinin emeğinden fayda elde etmek olur. Yöresel kültüre karşı saygılı olun; yerel inanca ve geleneklere, özellikle kutsal bölgelerde saygı göstererek giyinin ve davranın. İnsanların veya evlerinin resmini çekmeden önce izin alın; bunun için ödeme yapmanız bile bekleniyor olabilir. Zenginliğinizi sergilemekten kaçının; bu sizi deneyimlemek istediğiniz kültürden uzaklaştırır. Yöre halkına tutamayacağınız sözler vermeyin; eve döndüğünüzde ne yapacağınız ile ilgili olarak gerçekçi olun. Fiziksel çevreye etkinizi azaltın; patikaları ve işaretli yolları kullanın, doğal yaşam alanına zarar vermeyin. Farklılıklardan zevk alabilmek için yavaşlayın; yakında tanınan biri olarak geri döneceksiniz

Aşağıda sorumlu bir turizm şirketi olabilme yolunda önemli görülen on kontrol noktası önerilmektedir[

 Sorumlu turizm için açık bir politika belirleyin ve bunu tedarik sürecinde yer alan tüm destinasyonlar için mümkün kılın. Bütün iş süreçlerine hayırsever kurumların dâhil olmasına dikkat ederek destinasyon gelişimi için kullanılmasını sağlayın.

 Sorumlu turizm çalışanları istihdam edin; böylece organizasyon içerisinde bu yaklaşımı yaygınlaştırın ve üst yönetim desteği sağlayın. Daha sorumlu bir operatör olmak için fonlar oluşturun; hayırsever bağışları, yerel iş ortaklarının gelişimi ve müşteriler için yönlendirmeler ayarlayın. En iyi uygulamayı kâğıda dökün; müşterilere tanıtımını yapın ve diğerlerinin de faydalanabilmesi için paylaşın. Turistler için bir ilke üretin ve yayın; böylece daha bilgili ve sorumlu bir biçimde seyahat etmelerini sağlayın. Yerel hayır kurumlarını desteklemelerini saplayın. Destinasyonu araştırmak için zaman ayırın; sadece otel işletmeleri ile değil yerel yöneticiler, çevre grupları ve turizm birlikleri ile de görüşün. Yerelde birlikte çalışabileceğiniz ve bu kapsamlarda iş yapabileceğiniz firmayı bulun ve ürün kalitenizi yükseltin. Tedarik zinciri boyunca çalışın; yerel çalışanlar, yerel yemekler, yerel ulaşım araçları ve tüm tedarikçileriniz için politikalarınızın ulaşılabilir olmasını sağlayın. Oteller için sağlık ve güvenlik rehberleri oluşturun; bu rehberlere çalışma standartlarını, asgari ücret seviyelerini, geri dönüşüm ve atık sistemleri gibi sosyal ve çevresel konuları dâhil edin.

 Yıllık gelişime yönelik açık hedefler belirleyin; iş ortaklığı oluştururken yerel tedarikçileri kullanın ve otellerde sosyal ve çevresel koşulları geliştirin. Kendi çalışmalarınızı gözden geçirerek bunu bir öğrenme aracı olarak kullanın. Yıllık rapor kullanın; sorumlu turizmi geliştirmek için neler yaptığınızı duyurun ve önemli paydaşlarınızdan destek alın.



Turizm ve seyahat endüstrisinde rehberlik mesleğini uygulayan çalışanlarında uyması gereken etik kurallar bulunmaktadır. Bu kurallar şu şekilde sıralanabilir

 Profesyonel turist rehberi hukuka, yasalara, kurallara, geleneklere ve toplumca kabul görmüş değerlere karşı saygılı olmalıdır. Konuklara, işverene, birlikte çalıştığı kişilere ve yöre halkına karşı dürüst, saygılı, hoşgörülü ve tarafsız davranışlar göstermelidir.

 Kişilerin rengi, cinsiyeti, etnik kimliği, milliyeti, dinî inançları ve diğer farklılıkları konusunda tarafsız olabilmelidir. İnsan onuruna saygı göstermeli ve çocukları istismardan korumalıdır. Cinsel amaçlı geziler yapmamalı, yapılmasını engellemeye çalışmalıdır. Ahlak anlayışını ve değer yargılarını konuklara aktarmamalıdır. Din, politika, cinsellik, ırk, milliyet, etnik köken, renk ve benzeri tartışmalara girmemeli ve kendi görüşlerini açıklamamalıdır.

 Tüm ilişkilerinde gizlilik ilkesine uymalıdır. Meslek gereği öğrendiği işletme, işveren ve konuklar hakkındaki bilgi ve sırları saklamalıdır Kişisel çıkarlarını önde tutarak haksız kazanç sağlamamalı ve kişisel nedenlerle yetkisini kötüye kullanmamalıdır. İşinde sorumlu, güvenilir, tedbirli ve dakik olmalı, iş yerindeki çalışma arkadaşlarına karşı dürüst, nesnel, adil, tarafsız ve nazik olmalıdır. Kişisel görünümüne dikkat etmeli, düzenli ve bakımlı olmayı işinin bir gereği olarak görebilmelidir.

TURİZMDE ETİK KODLARIN ORTAYA ÇIKIŞI

Turizmde ilk etik ilke uygulaması İngiltere’de 1951 yılında, kırsal bölgelerde görülen zararı sınırlandırmak ve şehirlilerle köylüler arasındaki saygı seviyesini yükseltmek amacıyla çıkartılmıştır. Bu ilke ile ilgili çalışmalar 1930 ve 1940’lı yıllarda Ortak ve Açık Alanlar Topluluğu, Kırsal İngiltere’yi Koruma Konseyi ve Gezenler Birliği isimli üç farklı grup tarafından yürütülmüştür.

Etik ilkelerle ilgili diğer örnek uygulama ECTWT (EcumenicalCoalition on Third World Tourism-Üçüncü Dünya Turizmi Ekümenik Koalisyonu) tarafından yapılmıştır. 1980 yılında Manilo’da gerçekleştirilen çalıştay, turizm faaliyetlerine üçüncü dünya ülkelerinde yaşayan insanların gözünden bakabilmeyi amaçlamıştır. Katılımcıların tamamına yakını turizmin bu bölgelerde faydadan çok maliyetlere yol açtığı konusunda hemfikirdirler.

Turizm için etik ilkeler geliştirmeye çalışan diğer ülkelerden biri de NRTEE (NationalRoundTable on theEnvironmentalandtheEconomy-Çevre veEkonomide Ulusal Yuvarlak Masa) çalışmasıyla Kanada olmuştur.

DÜNYA TURİZM ÖRGÜTÜ TURİZMDE ETİK İLKELER

Dünya Turizm Örgütü 1999 yılında Turizmde Küresel Etik İlkeleri’ne bağlılığını ilan etmiştir. Bu ilkeler turizmin sorumlu, sürdürülebilir ve herkes için erişilebilir olmasını destekleyen bir çerçeve sunmaktadır.

Etik ve sorumlu turizmin gerçekleştirilebilmesi turizm ve seyahat endüstrisinin Şekil 14. 1’de gösterilen [12] tüm paydaşlarının katılımı ile mümkün olabilir. Belirlenen politikaya uyması gereken bu paydaşlar turistlerin hareket başlangıcı olan ülkelerindeki tur operatörleri ve seyahat acenteleri, ulaştırma şirketleri (otobüs, vapur, tren ve uçak gibi seyahatçileri destinasyonlara taşıyan) ve destinasyonlardaki turizm işletmeleri ve yerel toplum üyelerinden oluşmaktadır



UNWTO (United Nations World TourismOrganization-Birleşmiş Milletler Dünya Turizm örgütü) 55. Dönem Avrupa Bölgesi Komisyon Toplantısı İzmir/Çeşme’de 26-27 Mart 2013 tarihlerinde düzenlendi. Bu toplantıda ülkemizden UNWTO üyeleri olan TURSAB (Türkiye Seyahat Acenteleri Birliği), TOBB (Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği), TYD (Turizm Yatırımcıları Derneği) ve TÜROFED (Türkiye Otelciler Federasyonu) Turizmde Küresel Etik İlkeler Bildirgesini imzaladılar. Turizm faaliyetlerinde yer alan tüm paydaşlar için rehber niteliği taşıyan bu ilkeler 10 bölümde toplanmış ve detaylarıyla aşağıda sunulmuştur [13].

**Bölüm 1: Turizmin Toplumlararası Karşılıklı Anlayışa Katkısı; Felsefi ve ahlaki

değerler ile kültürel ve dinî değerlerin çeşitliliğini kavramak ve bunlara saygı göstermek, sorumlu turizmin temeli ve sonucudur. Turizmin gelişmesinde etkili olan taraflar ve bizatihi turistler, ulusal azınlıklar ve yerli halk da dâhil tüm insanların sosyal ve kültürel değerlerine önem vermelidir

**Bölüm 2: Turizmin Bireysel ve Kolektif Yönleri; Genelde dinlenme, spor ve kültürle ilgili bir faaliyet olan turizm, bireysel ve kolektif organizasyonun bir unsuru olarak açık görüşlülükle gerçekleştirildiğinde, kendini eğitme ve toplum/kültürler arası farkları öğrenmek açısından önemli fırsattır. Turizm faaliyeti insan haklarının, özellikle de çocuk, yaşlı, engelli, etnik azınlıklar gibi daha savunmasız grupların bireysel haklarının gelişmesine katkı sağlamalıdır. Hangi şekilde olursa olsun insan sömürüsü, özellikle cinsel açıdan ve çocuklara uygulandığında, turizmin temel amaçlarına karşıdır.

**Bölüm 3: Sürdürülebilir Gelişmenin Unsuru Olarak Turizm; Turizmin gelişmesinde bütün taraflar, sağlam, sürekli ve sürdürülebilir ekonomik büyüme perspektifinde doğal çevreyi korumakla yükümlüdür. İhtiyaçları giderilmesinde gelecek nesiller dikkate alınmalıdır

**Bölüm 4: Kültürel Mirası Kullanan ve Zenginleştiren Unsur Olarak Turizm

**Bölüm 5: Ülke ve Toplumların Refahını Artıran Bir Faaliyet Olarak Turizm; Yerel nüfus, turizm faaliyetlerinin ekonomik, sosyal ve kültürel faydalarından, özellikle de turizmin yarattığı doğrudan ve dolaylı istihdamdan yararlanmalıdır.Turizm politikaları, ziyaret edilen bölgedeki yaşam standardının yükseltilmesine katkıda bulunacak şekilde uygulanmalıdır.

**Bölüm 6: Turizmin Geliştirilmesinde Tarafların Yükümlülükleri; Turizm yöneticileri, turistlere gidecekleri yer, seyahat koşulları, konaklama tesisi hakkında gerçekçi bilgiler sağlamakla yükümlüdür. Kontratta taahhüt edilen doğa, fiyat vehizmet kalitesiyle ilgili herhangi bir ihlal durumunda, ödenecek tazminatla ilgili açık ve anlaşılır hükümler bulunmalıdır. Turizm yöneticileri, kamu görevlileriyle işbirliği yaparak, turistlerin güvenliği ve sağlığını güvence altına almakla yükümlüdür. Bu amaçla bir sigorta ve acil yardım sistemi kurulmasına ihtiyaç vardır.

**Bölüm 7: Turizme Katılma Hakkı; Dünyanın sahip olduğu değerler, tüm insanlara açıktır. Yerel ve uluslararası turizm hareketine katılmak boş zaman değerlendirmesinin en iyi şekli olarak görülmeli ve her türlü engelleyici unsur ortadan kaldırılmalıdır. Turizm hareketine katılmak, İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nde belirtilen dinlenme, çalışma saatlerinin sınırlandırılması ve ücretli izin hakkının bir sonucu olarak değerlendirilmelidir.

**Bölüm 8: Turist Hareketinde Özgürlük; Turist, İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi uyarınca kendi ülkelerinde ya da ülkelerarası seyahat etme özgürlüğüne sahiptir. Turiste, ziyaret ettiği ülkede, kendisiyle ilgili özel bilgilerin gizliliği konusundagüvence verilmelidir. Sınır geçişlerinde uygulanan vize, sağlık, gümrük işlemleri, uluslararası anlaşmalar dikkate alınarak mümkün olduğunca basitleştirilmeli; bu konuda ülkeler arasında ortak bir yöntem geliştirilmelidir.

**Bölüm 9: Turizm Sektöründe Çalışanların ve Girişimcilerin Hakları; Turizm sektöründe ücretli veya kendi adına çalışanların temel hakları, sektörün mevsimsel, esnek ve uluslararası olma özellikleri de dikkate alınarak, yerel ve ulusal yönetim birimlerinin gözetiminde garanti altına alınmalıdır. Turizmde faaliyet gösteren çok uluslu şirketlerin sektörü kontrol etmesi önlenmeli, bu şirketlerin bölgesel turizmin kalkınmasına yönelik yatırımlara yönelmeleri sağlanmalıdır.

**Bölüm 10: Turizmde Küresel Etik İlkelerin Uygulanması; Etik ilkelerin uygulanmasında kamu ve özel sektör iş birliği içinde olmalıdır. Turizm sektöründeki tüm taraflar, turizmin geliştirilmesi, insan hakları, çevre, sağlık gibi konularda, uluslararası hukukun prensipleri dâhilinde, başta Dünya Turizm Örgütü olmak üzere, uluslararası örgütleri ve sivil toplum kuruluşlarını tanımaları ve izlemeleri gerekir.

DEĞERLENDİRME SORULARI

1. Aşağıdakilerden hangisi etik kavramının ilgi alanına dâhil değildir?

a) Doğru ve yanlışlarla ilgili ilkeler ve değerler dizisidir

b) Başkalarıyla ilişkilerde ahlaki tercihlerdir

c) Evrensel ilkeler peşindedir

d) İnsanların birlikte yaşayabilmesini kolaylaştırır

e) Her inan sistemi ve kültüre yönelik ayrı ayrı ilkeler oluşturur

2. “Her azılı suçlunun mutlaka onun aslında ne kadar iyi ve güzel bir insan olduğunu söyleyen bir ailesi vardır” ifadesi değer yargılarının oluşumunda etkili olan hangi faktöre örnektir?

a) Otorite

b) Tümdengelim

c) Duyu deneyimi

d) Duygu

e) Önsezi

3. Belli bir grup veya ülke içindeki insanların nasıl davranmaları gerektiğini ifade eden kavram aşağıdakilerden hangisidir?

a) Değer

b) Etik kod

c) Töre

d) Kural

e) Standart

4. Davranışların ahlaklı olup olmadığının o davranışın sonucuna göre açıklanması teorisi kime aittir?

a) Aristo

b) E. Kant

c) John S. Mill

d) MaxWeber

e) Platon

5. Aşağıdaki etik türlerinden hangisi marka değerinin artmasında daha etkilidir?

a) İşletme etiği

b) Bireysel etik

c) Yönetsel etik

d) Meslek etiği

e) Örgütsel etik

6. Aşağıdakilerden hangisi turizm ve etik arasındaki ilişkide turizme ait

özelliklerden biri değildir?

a) Turizmin hizmet özelliğinin olması

b) Turizmin kültürel farklılığa sahip insanları bir araya getirmesi

c) Turizmin sınırlı doğal kaynaklara bağlı olması

d) Turizmin toplum temelli olması

e) Turizmin mevsimsel özelliğinin olması

7. Otellerin farklı oda tiplerine sahip olmalarına rağmen en büyük ve en

güzel odalarının fotoğraflarını web sitelerine koymaları hangi etik ilke

sorununun göstergesidir?

a) Örgütsel etik sorunu

b) Meslek etiği sorunu

c) Tanıtım ve reklamda etik sorunu

d) Yönetsel etik sorunu

e) Bireysel etik sorunu

8. Aşağıdaki etik ilkelerden hangisi turistlere yöneliktir?

a) Sorumlu turizm çalışanları istihdam edin

b) İnsanların ve evlerin resmini çekmeden önce izin alın

c) Tedarik zinciri boyunca etik ilkelerinizi yayın

d) Sağlık ve güvenlik rehberleri oluşturun

e) Yardım fonları kurun

9. Turizmde etik kodlarla ilgili ilk uygulamalar hangi ülkede görülmüştür?

a) İngiltere

b) Kanada

c) Almanya

d) Amerika

e) Japonya

10. Dünya Turizm Örgütünün Küresel Etik İlkeleri’ni oluşturmasında aşağıdakilerden hangisi paydaş olarak yer almaz?

a) Tur operatörü

b) Konaklama işletmesi

c) Yerel halk

d) Medya

e) Turist

Cevap Anahtarı1.e, 2.d, 3.b, 4.c, 5.a, 6.e, 7.c, 8.b, 9.a, 10.d