AÖF DERS NOTLARINA HOŞ GELDİN!

Ders notlarına erişmek için lütfen ücretsiz kayıt olunuz.

Ücretsiz Kayıt ol!

VİZE Uluslararası İlişkilerde Araştırma Yöntemleri Vize Ders Notu

Administrator
Yönetici
Mesajlar
255
Tepkime puanı
24
Puanları
18
ULUSLAR ARASI İLİŞKİLERDE ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ





ÜNİTE -1 SİYASET BİLİMİNDE BİLİMSEL KAVRAMLAŞTIRMA VE ÖLÇÜM






  • Olgu (fenomenin) veya olayın (event) anlamlandırılması için zihnimizde yaptığımız canlandırma Kavramlaştırma.
  • Fransız İhtilalinin özelliklerini tanımlamada bulunmak için atılan ilk adım Kavramlaştırma.
  • Siyasal olgu ve olaylara verilen ad Kavram.
  • Ampirik Dünya Beş duyu ile varlığı saptanan.
  • Duyular ile algılanamayan dünyanın varlığını işaret eden düşünür Platon.
  • Kavramları; soyut tanımlama, betimleme ve tasavvur olmadan çıkaran şey Dil ile etkileşim.
  • Bilimsel kuramları yanlışlanabilirlik K.Poper.
  • Bilimsel araştırma konularına yeni kavramsal anlayış, bakış açısı ve yaklaşımlar getirilmesi Akademik özgürlük.
  • Siyaset biliminde bilimsel kavramların zihinsel bulanıklığa yol açmayacak bir sadelikte ifade edilmesini Philip Shively Tek boyutlu olması keyfiyeti kavramı ile açıklar.
  • Siyaset biliminde belirgin bir olguyu tanımlayan kavram Görece Yoksunluk.
  • Bir ortamda yaşayan bireyin etrafındaki topluluklara atfen kendisini toplumda bir mevkiye koymasına Atıf grup denir.
  • Demokrasi kavramının çok boyutlu olmasından dolayı siyaset bilimi araştırmalarında kullanılmaması gerektiğini savunan siyaset bilimci Robert Dahl.
  • Görece Yoksunluk Duygusu Kişinin gözünde bazıları kendisine göre daha çalışkan bazılarının temel olması buna göre sınav sonunda öğretmenin kendisini geride bıraktığını, haksızlığa uğradığını düşünmesi durumu.
  • Robert Dahl siyaset biliminde demokrasi kavramının muğlâklığı nedeniyle Poliarşi kavramını önerir.
  • Uluslar arası ilişkilerde ulusal çıkar kavramının on dört anlamı olduğunu kullanılmasının sıkıntı yaratacağını savunan düşünür İnis L.Claude.
  • Bilimsel Kavram Bir veya birkaç denence yardımıyla bir olgunun ortaya çıkış, değişim ve yok oluş nedenlerini ortaya koyan önermelerdir.
  • Sonuç durumundaki değişkenler Bağımlı değişken.
  • Neden konumundaki değişkenler Bağımsız değişkenler.
  • Bağımlı değişken ile bağımsız değişken arasındaki ilişki Nedensellik ilişkisi.
  • Nedensellik ilişkisinin matematiksel olarak ifadesi Y=f(x).
  • Bir bilimsel denence her zaman her yerde aynı verilere ulaşmamızı sağlıyorsa matematiksel olarak Y=f(x) şeklinde ifade edilir.
  • Bir bilimsel denence her zaman her yerde aynı verilere ulaşmamızı sağlamıyorsa matematiksel olarak Y=f(x)+e şeklinde ifade edilir.
  • Ölçmek Bir olgu ve olayı bir rakamla etiketlemeye denir.
  • Nominal ölçüm düzeyi Olguları diğer olaylardan sistemli olarak ayırmak, adlandırmak için yapılan rakamsal etiketlemedir.
  • Nominal ölçüm düzeyinde kullanılan ölçekler Sıralama, aralık ve oransal ölçeği.
  • Sıralama ölçeği Nominal ölçümde temel sınıflandırma ilkelerine sadık kalınarak yapılan sıralamadır.
  • Aralık ölçeği Kategoriler veya gözlem birimleri arasındaki aralıkların eşit olduğunu kabul ettiğimiz durumlar.
  • Oransal ölçek Aralık ölçeğinin özelliklerine ek olarak kategoride belirli bir niteliğin bulunmaması tanımını yapabiliyorsa ve matematiksel hesaplamayı da yapma olanağı bulduğumuz ölçektir.
  • Kavramın işlemselleştirilmesi Siyaset biliminde zihinsel olguların ölçüm süresinde, dolaylı gözlem için gerekli ölçüm araçlarını geliştirme sürecidir.
  • CINC puanları itibariyle şuanda dünyanın en güçlü devleti ABD.
  • Geçerlilik Bir ölçeğin gerçekten ölçmek istenilen olgu veya eşyayı ölçmekte olduğunu kabul etmesidir.
  • Ölçüte ilişkin geçerlilik Daha önceki araştırmalarda kullanılan ölçek ile yeni geliştirdiğimiz, mantıken geçerliliğinden emin olduğumuz ölçeğin görgül olarak ilişkilendirilmesidir.
  • İçerik geçerliliği Bir ölçeğin mantıken ölçmek istediğimiz bir kavramı ölçüp ölçmediğini değerlendirmesidir.
  • Yapılanma geçerliliği Bir ölçeğin ölçmek istediği kavramı ölçmesi ve geliştirilen ölçeği kullanmak suretiyle onun temsil ettiği ve kavramın temel rol oynadığı bir kavramın görgül olarak sınanması.
  • Güvenilirlik Bir ölçeğin ölçmek istediğini hatasız ölçmesi, istikrarlı olması ve her ölçümde aynı kesin sonuçları vermesidir.
  • Aynı ölçeğin üst üste kullandığından farklı sonuçlar vermesi ölçümde Güvenilirlik sorununu doğurur.
  • Güvenilirliğin saptanması için ölçeğin aynı gözlem birimlerine Sınama ve yeniden sınama denir.
  • Bilimsel önermelerle bilimsel olmayan önermelerin arasındaki en önemli fark Bilimsel önermeler görgül gözlemle yanlışlanabilirler.
  • Ölçme için ilk adım Görgül olarak gözlenen bir niteliğin farklı kategoriler halinde sınıflandırılmasının yapılmasından ibarettir.
  • Bilimde görgül gerçekle ilgili bir kavram oluşturduğumuzda onu Başka bilimsel araştırmalarda kullanılmasını sağlamak için iletiriz.
  • Bilimsel kavramlar Etrafımızda görgül olgulara zihnimizde uygun gördüğümüz tanımlamalar hatta etiketlerdir.
  • Bilimde kavramların tanımları Serbestçe yapılır ve değiştirilir; bu konuda bir sınır olması bilimsel düşüncenin sınırlanması hatta yok olması demektir.
  • Bilimsel dil Yalın olmak ve kullanılan kavramların tek bir anlam içermesi ve ima yoluyla da olsa çok anlamlı bir içerikte olmaması esastır.
  • Bilimde kavramlar Genellikle neden-sonuç bağlamında kullanılan değişkenler olarak ele alınmaya yatkındırlar.
















ÜNİTE -2 NEDENSEL İLİŞKİLER, ARAŞTIRMA KURGULARI, DENEYSEL YAKLAŞIMLAR VE ULUSLAR ARASI İLİŞKİLER




  • Deneysel yaklaşımların, siyaset bilimi ve uluslar arası ilişkiler alanında uygulanmaya başlama zamanı 1990.
  • Tümdengelim Genelden özele doğru belirli bir gözleme ulaşama yöntemidir.
  • Tümevarım Belirli bir durumdan genele ulaşma yöntemidir.
  • Araştırma Kurgusu Bir araştırmacının bir soruyu nasıl çalışacağını belirten plan ya da tasarı yapmasıdır.
  • Araştırma Kurgusunun amacı İki değişken arasındaki nedensellik ilişkisini saptama.
  • Bir siyasi partinin derinlenmesine incelenmesi Nitel yaklaşım.
  • Tek vaka analizi Farklı veri toplama teknikleri ile bir olayın verileri toplanıp incelenmesi.
  • Birden fazla olayın incelendiği araştırmalar Karşılaştırmalı vaka analizi.
  • Vaka analizi çalışmalarında bilimsel ve nedensel çıkarım konusunda en çok vurgulanan eksicilik Olasılıklı yanıtlar içermemesi.
  • Anket Kişilerin analizini yapmak için kullanılır.
  • Analize konu olan kişi değil de millet, devlet, parti etnik grup ise bu analize Kümeli analiz denir.
  • Periyodik zaman aralığında kişiler ya da kümeler analiz ediliyorsa Boylamsal analiz.
  • Nicel yöntemlerin aş anlamlısı İlişkisel yöntemler.
  • Nicel yaklaşımların temel çeşitlerinden Kısımlar arası analiz nedenselliğin ispatlanmasında en zayıf alandır.
  • 2012’de Türkiye’de kişilerin terörizmle mücadele uğruna bireysel hak ve özgürlüklerinden ne derece feragat etmeyi kabul ettiklerini anlamaya yönelik çalışmayı yapan kişi Merolla.
  • Uluslar arası ilişkilerin ilk olarak geliştiği yer ABD.
  • Deutsch İki kişilik laboratuar deneyleri yaparak kişilerin çatışma ortamlarında nasıl karar verdiklerini incelemiştir.
  • Pilisuk-Deustch İki katılımcı deneysel yaklaşımlarını kullanarak katılımcılara Mahkûmların Açması oynatmıştır.
  • Uluslar arası silahlanma kontrolüne dair müzakereleri sadece erkelere deneyle laboratuar ortamında canlandırtıp ABD ve Sovyet liderleri gibi davranmalarını isteyen bilim insanı Bonham.
  • 1995’te iletişimin tarafların düşmanlarına karşı hissettikleri korkuları azalttığını bulan Majeski-Fricks.
  • Druckman Müzakere ile ilgili deneylerin daha sofistikçe örneği olarak bilinen sera gazı salınımı müzakerelerini deneyleyen kişidir.
  • Beer 1987’de ki çalışmasıyla kişilik özelliklerinin uluslar arası arenadaki gelişmelerle nasıl bağlantılı olduğunu anlatmaya çalışan, çalışmayı yapan kişidir.
  • Alex Mintz-Nehemiah Geva deneysel yaklaşımını kullandığı alan Dış Politika.
  • Demokratik barış paradigmasını test eden kişi Aimintz ve N.Geva.
  • Demokratik barış paradigması Demokratik devletlerin birbirleri ile savaşmayacağını savunan paradigmadır.
  • Deneysel yaklaşımları diğer yöntemlerden ayıran özellik Kontrol grubu.
  • Dâhili geçerlilik Bir deneyde gözlemlenen neden-sonuç ilişkisinin gerçekten deneye konu olan uyarandan ya da bağımsız değişkenden kaynaklandığı olgusudur.
  • Harici geçerlilik Deney sonucu saptanan bulguların farklı ortamlarda ve farklı örneklemler için geçerli ve genellenebilir olmasıdır.
  • Deneysel kurguda deneklerin rastgele dağıtılarak bazılarının kontrol grubuna bazılarının deney grubuna gelmesi Rastgele atama.
  • Deneysel kurguda araştırmaya başlamadan önce etik kurallara uygunluk açısından katılımcılara yapılan araştırma ile ilgili bilgi verilmeli ve yazılı onayları alınmasına Aydınlatılmış onay denir.
  • Deneysel araştırmalarda etik kurallarının ilk defa ABD’de Fergi hastalığı takibi olayından sonra uygulanmasına karar verilmiştir.
  • Solomon dörtlü grup kurgusu Öncül test-deney sonrası test kontrol grubu kurgularından oluşan kurgudur.
  • Deney sonucunda beklenti etkisinin bulguları etkilediğini ispatlayan kişi Rosenthal.
  • Beklenti etkisi probleminin kesin çözümü İki taraflı körlük yöntemi.
  • Ekolojik geçerlilik Bir deneyin bulgularının ne kadar deneye konu olan kişileri yansıtıp yansıtmadığını anlamak için bakılır.
  • Simülasyon Gerçek yaşamda ki bir ortam veya olayın bilgisayar üzerinde taklit edilmesidir.
  • Ortaklığın gelişmesi adlı eseri ile mahkumların çıkmazı oyununu simülasyon ile canlandıran kişi Robert Axelrod.
  • 1.Dünya Savaşı sonrası konferans ile Lozan Konferansını simülasyon ile karşılaştıran ikili Beriker-Druckman.
  • Simülasyon Çeşitlilik-Uzantı boyutunda değerlendirilir.
  • Simülasyon yöntemi ile küresel bir otoritenin olmadığını varsayarak devletlerarasında güç dengesinin nasıl otomatik ortaya çıktığını araştıran kişi Richard Stoll.
  • Taklit edilen senaryo sayısının kısıtlı olduğu simülasyonlar Dar kapsamlı.
  • Horoz dövüşlerinin köylüler arasında nasıl bir ortak kültür ve gelenek oluşturacağını katılımcı gözlemle inceleyen kişi Clifford Geertz.
  • Güney Afrika da ki etnik kimliğin bir ülkede yaşayan etnik gruplar arasındaki çıkan çatışmalar üzerindeki etkisini doğal ve saha deneyleri ile inceleyen ikili Adam Horris-Michael Findley.
  • Doğal deneyleri diğer deneylerden ayıran en önemli özellik Bağımsız değişken ya da uyaran şans eseri ortaya çıkar.








ÜNİTE -3 ÖRNEKLEME YÖNTEMLERİ




  • Örneklem Hedefi kitleyi temsil amacıyla araştırma amaçlarımıza uygun olarak seçilmiş öğelerdir.
  • Örnekleme Üzerinde gözlem ve ölçümlerin yapılacağı örnek öğelerini seçme sürecidir.
  • Çalışma evreni Bilimsel çalışmamızda üzerine eğildiğimiz öğelerin toplamıdır.
  • Örnek liste Hedef kitle içinde yer alan öğelerin seçilecek örnek içine dahil olma olasılığı olanların listesi.
  • Kapsam dışı Hedef evrenimizde olup da örnek listemizde giremiyorsa bu durumdaki öğelerdir.
  • Yinelenme Örnek listemizdeki birden fazla öğenin hedef kitlede aynı öğeye karşılık gelmesi olarak tanımlanan kapsam sorunudur.
  • Güncelleme Örnek listelerin kullanımında karşılaşılan sorunlardan en önemlisidir.
  • Kurum listelerinde ki sorunlardan en önemlisi Kurumlara ulaşılacak adres ve telefon numaralarının güncel olmaması.
  • Olay listelerinde en çok görülen sorun Yenilenme Sorunu.
  • Örneklemi nasıl seçelim sorusuna en iyi cevap Rastsal örneklem seçimi.
  • Kota örneklem Hedef kitledeki temel bazı özellikler temelinde grupların örnekleme alınması ile oluşan yaş, cinsiyet, eğitim gibi özelliklere göre seçilen örneklemdir.
  • Uzman öğe örneklemi Kısıtlı sayıda gözlem yapacak ve yoğun bir derinlemesine çalışma yürütülecek niteliksel çalışmalarda başvurulan örneklemdir.
  • Elverişlilik örneklemi Seçilen öğelerin herhangi bir hedef kitleyi yansıtma yeteneğinin olduğuna kendimizi ikna etmemiz sonucu oluşan örneklemdir.
  • Rastsal örnekleme mantığı Hedef kitledeki öğelerin örnekleme seçilme şanslarının eşitliği.
  • Rastsal örnekleme yöntemini hedef kitledeki tüm öğelerin örnekleme seçilme şanslarının eşit olduğu yöntem olarak tanımlayan ikili Moser-Kalton.
  • Örnekleme seçilme şanslarının eşitliği prensibine uyan rastsal örneklem seçiminin avantajı Yüksel temsil gücünün olması.
  • Standart sapma Bir dağılımın ortalama etrafında ne derece yayık bir şekilde dağıldığının ölçütüne denir.
  • Örneklem dağılımı Bir istatistiğin kuramsal olarak mümkün olan tüm değerlerinin eşit örneklem büyüklüğünde mümkün olan tüm örneklemler içindeki dağılımdır.
  • Örneklemin büyüklüğünü belirleyen unsur Projenin bütçesidir.
  • Referans noktası olarak kullanılan rastsal örneklem Basit rastsal örneklem.
  • Katmanlı örnekleme Hedef kitlesinin türdeş (homojen) alt gruplara ayırıp her birinden gerekli büyüklükte örnekleme yoluyla toplam örneklemi oluşturan örneklemdir.
  • Küme örneklemi Hazırlanan listeden birincil örneklem ve ikincil örneklem oluşturulup ölçümlerin yapıldığı örneklemdir.
  • Rastsal örneklemde Hedef kitledeki her öğenin seçilme şansı eşittir.
  • Küme örnekleminin mantığı Hedef kitleyi coğrafi alt gruplara ayırır ve oradan seçim yapar.
  • Katmanlı örneklemin mantığı Hedef kitlenin alt gruplarından birbirine gözlemler arasından seçim yapar.






ÜNİTE -4 VAKA ANALİZİ




  • Vaka analizi Bir olgunun veya olayın derinlemesine ve detaylı incelenmesidir.
  • Vaka analizi Siyaset bilimi ve uluslar arası ilişkilerde nitel araştırma yöntemlerinden en çok kullanılan yöntemdir.
  • Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu eserinde kapitalizmin Kuzey Avrupa’da Güneye göre daha gelişmiş olduğunu vaka analizi ile belirleyen kişi Max Weber.
  • Vaka analizini diğerlerine göre hiç kullanmayan kişi Bonham.
  • Ekonomik kalkınma ile demokrasi arasında tespit edilen korelasyon dolayısıyla varsayılan ilişkinin anlamlı olup olmadığını vaka analizi ile araştıran kişi B.Moore.
  • Vaka analizi çeşitlerinden en benzer ve en farklı sistem tasarımlarıyla ismi özdeştiren İngiliz filozof J.S.Mill.
  • Vaka analizinin tasarımını belirlerken kullanılan olgu Cevabı aranan sorular.
  • En benzer sistem tasarımı Tüm bağımsız değişkenlerde birbirine benzeyen ama ilgilenilen bağımlı değişkende farklılık gösteren vakalar bir arada ele alınır ve sonuçtaki farklılığa sebep olan etkenin ne olduğunu arayan vaka analizi çeşididir.
  • En benzer sistem tasarımı Mill’in farklılık yöntemi adıdır.
  • En benzer sistem tasarımında araştırmacı Farklı olan ve dolayısıyla bağımlı değişkeninde farklılığının nedeni olan bağımsız değişkeni arar.
  • Sistem tasarımı Bir araştırmada bağımsız değişken olan etnik yapı ile benzer olan bağımlı değişken olan demokrasiye farklılık gösteren vakaları karşılaştırmalı olarak inceleyen tasarımdır.
  • J.S.Mill’in müstakil bir yöntem olarak ortaya koyduğu b yöntemi Mill’in uyuşma yöntemi.
  • J.S.Mill en farklı sistem tasarımına istinaden Uyuşma Yöntemini geliştirmiştir.
  • En farklı sistem tasarımı Farklı fakat aynı sonuca sahip olan vakalar arasında bir bağımsız değişkende ortaklık olması, o bağımsız değişkenin ilgilenilen sonuncun sebebi olduğuna işaret eden tasarımdır.
  • En benzer ve en farklı sistem tasarımlarının ortak eleştirileri Aynı sonuca varan farklı neden-sonuç zincirlerini dikkate almamak.
  • ABD’de pasif Fransa ve Türkiye’de dışlayıcı laiklik modellerinin hakimiyetini karşılaştırdığı çalışmada en benzer ve en farklı sistem tasarımını aynı anda kullanan kişi Ahmet KURU.
  • Almanya, Rusya, Türkiye’de devletin etnik siyasetinde ortaya çıkan siyaset değişikliklerinin sebeplerini en farklı ve en benzer sistem tasarımını bir arada kullanan kişi Şener AKTÜRK.
  • En farklı ve en benzer sistem tasarımlarının kullanımında dikkat edilecek husus Yöntemin araştırmanın amacına uygun olması.
  • Özel bir olayın ve olgunun derinlemesine araştırılmasında kullanılan analiz Tek vaka analizi.
  • 1960’larda en popüler olan Modernleşme Kuramı En olası vaka analizi ile açıklanabilir.
  • En az olası vaka analizi Belli konuda ele alınan bir kuramın tahminlerinin gerçekleşme ihtimalinin en düşük olduğu vaka analizidir.
  • Arie Kacawicz’e göre uluslar arası ilişkilerde en iyi tek vaka analizi yapan kişi G.Aliison.
  • Sapkın Vaka Bağımsız ve bağımlı değişkenler arasında keşfedilmiş korelasyonlara, ters bir durum arz eden vakadır.(tek vaka analiz türüdür.)
  • Kritik Vaka Bir kuramı açıklarken aynı türden bir kuramı açıklayamama durumunda kullanılan vaka türüdür.
  • Soğuk savaşı hepimiz kaybettik eseri ile kritik vaka örneği oluşturan ikili R.N.Lebow-J.G.Stein.
  • Gerçekçilik, liberalizm ve inşacılık gibi uluslar arası ilişkiler kuramlarının tamamı için kritik vaka olarak gösterilen olay 1.2.Dünya Savaşı.
  • Vaka içi analiz prensibi Bağımlı değişkene sebep olan etmenin dağılımdaki değişiklere göre ayrımı.
  • Süreç takibi yöntemi Bağımlı değişkene neden olduğu sanılan bağımsız değişkenlerin adım adım nasıl o sonuca sebep olduğunun izlenmesidir.
  • Süreç takibi yönteminin önemini vurgulayan ikili A.Bennett-A.George.
  • Süreç takibi Nedensellik ilişkisini çözmek için gereklidir.
  • Doğal Deney Zaman, mekân, çevresel ve bağlamsal etmenlerin aynı olduğu sadece değişken etkisi farklı olan iki ya da daha fazla vakanın karşılaştırmalı incelenmesidir.
  • Türkiye’de 1923-1938 yıllarında inkılâpların nüfus üzerindeki etkisini ölçmek için kullanılan yöntem Doğal deney.
  • Siyaset biliminde doğal deneyi muadili olarak kullanan yöntem Karşı olgusal yürütme deneyi.
  • Karşı olgusal yürütme deneyi Birbirine benzeyeni iki tarihi vaka olmadığı zaman kontrollü bir karşılaştırma içi var olan bir vakayla icat edilen bir vaka eşleştirmesi suretiyle yapılan deneydir.
  • Tipolojik Kuramlar Farklı bağımsız değişken kombinasyonlarının her biri için belli bir bağımlı değişkeni öngören kuramlardır.
  • Vaka analizlerinin zaman boyutunu dört doğal afet metaforu ile açıklayan kişi P.Pierson. (deprem, göktaşı, tornado, küresel ısınma)
  • P.Pierson Amerikan siyaset bilimini eşleştirdiği metaforu Tornado.
  • P.Pierson dinozorların neslinin tükenmesini Göktaşı ile açıklar.
  • P.Pierson’un sebep ve sonucun çok uzun sürede yayılarak kendini gösteren nedensellik örgüsü Küresel ısınma.
  • Vaka içi analizlerde gözlem sayısını artırmak için Analiz edilen vaka ilgilenilen değişkenlerin dağılımına göre dönemlere ayrılır.
 
Üst