AÖF DERS NOTLARINA HOŞ GELDİN!

Ders notlarına erişmek için lütfen ücretsiz kayıt olunuz.

Ücretsiz Kayıt ol!

VİZE-FİNAL Uluslararası İşletmecilik Ders Notları (Tamamı)

Moderator
Mesajlar
419
Tepkime puanı
28
Puanları
18
Ünite:1 Uluslararası işletmeciliğe giriş

**Uluslararası işletmecilik=> “ulusal sınırların dışında” ifadesini akılda tutmak yeterli.(sınav sorusu)

***Uluslararası işletmeciliğin farklı terimleri: global işletme,transnasyonel işletme ve dünya işletmesi. Bu işletmeler arasındaki en önemli fark:strateji.

***dış ticaret=> ithalat+ihracat

***uluslararası yatırım=> kaynak transferi.Bu transfere personel de dahildir.

Ulusal ve Uluslararası işletmeciliğin karşılaştırılması

***Ulusal işletme yöneticisinden farklı olarak, uluslararası işletme yöneticisi daha büyük güçlükler,belirsizlikler ve risklerle karşı karşıyadır.

Farklar:
1-Kültür: aklımıza gelen her şey:gelenek ,görenek,örf ,adet…….
2-Finansal ortam: Finans= para
3-Hukuki çevre: hukukla ilgili aklımıza gelen her şey
4-Tüketici tercihleri: kişiden kişiye değişir.


Önemli kılan gelişmeler
1-teknoloji
2-rekabet
3-standardizasyon=> norm ve uygulamalar
4-iş çevresi
*iç çevre:işletme içi
*dış çevre:işletme dışı
5-politik etki: Çin hükümetinin Dünya ticaret örgütü üyeliği kazanmak için kapitalizme karşı geliştirdiği tutum
6-ekonomik entegrasyon: bütünleşme ve birbirine bağlı hale gelme durumu

TARİHSEL GELİŞİM

TİCARET DÖNEMİ

*1500-1850 yılları
*büyük karlar sağlanan dönem
*kıymetli metal,baharat ve ipek önemli
*İngiltere,fransa,Hollanda işletmeleri üstün
*bankacılık faaliyetleri
*Japonya ve çine ayrıcalıklar tanınmış
*Osm. nın fransızlara verdiği ayrıcalıklar bu dönemde
SÖMÜRGECİLİK DÖNEMİ
*1850-1914 yılları
*Fr.Hollanda,Almanya ön planda
*tarım ve madencilik önemli
*büyük işletmeler kurulmuş

AYRICALIKLAR DÖNEMİ
*1914-1945 yılları
*dış ülkere yapılan yatırımlar önemli
*Unilever=> ilk modern uluslararası işletme
*otomobil ve yedek parçaları (General motors)
*İng.,Fransa,Almanya

ULUSLARARASI DÖNEM
*1945-GÜNÜMÜZE KADAR
*1945-1970 global genişleme yılları
*Amerika ön planda
*tarifeler ,vergi ve kotalar,yerel kaynak kullanımı ve çeşitli konularda sınırlamalar.



Ünite 2 Uluslararası Ticaretin Ekonomik Teorisi

*Klasik ekol=> Adam Smith–Ulusların zenginliği
*Tanımlayıcı teori–Müdehale yok /bırakınız yapsınlar dönemi
*Zorlayıcı teori– zorlayan kim? => devlet

Merkantilizm
*xvıı-xvııı yılları arası
*bir ülkenin refahı= sahip olunan değerli meden(altın,gümüş..)
*Kral var/merkeziyetçilik var/müdehaleci sistem
*Dışarıdan hammadde ithali serbest / ihraç yasak . Niye? Devletin hazinesinden para eksilecek
*Bu yüzden ithalden fazla ihraç olmalı ki hazinede altınlar biriksin
*Deniz filoları var
*Neomerkantilist sistem
*Dünya servetleri sabittir görüşü hakim

Mutlak Üstünlük Teorisi
*A.Smith teorisi
*Düşük maliyetle ürettiğini üret,yüksek maliyetle ürettiğini( sana pahalıya mal olanı) dışardan ithal et

Doğal Üstünlük Teorisi
*Bir ülke doğal kaynaklarının zengin olması sebebiyle üstünlüğe sahip olabilir
*İki ülkenin doğal koşulları ne kadar farklı olursa; kazanç o kadar büyük olur .
Yani; farklı koşullar= çok para

Kazanılmış Üstünlük Teorisi
*Ürün teknolojisindeki üstünlüktür
*Benzersiz ürün üretmek önemlidir

Karşılaştırmalı Üstünlük
*D.Rıcardo
*Daha düşük maliyetli üretim
*Uzmanlaşma önemli
*karlı dış ticaret için zorunlu koşul iç üretim maliyetlerinin farklı olması

Varsayımlar:
*tam istihdam
*karın bölüşümü
*iki ülke iki ürün
*taşıma giderleri=sabit
Kaynağa yönelimli endüstriler
Kaynağa biz gidiyoruz.Ürünün ağırlığı giderek azalır. Şöyle düşünün: zeytinlerin çok olduğu bir yere fabrika kurduk. Zeytin küçülerek zeytin yağı oldu,sabun oldu, v.s. oldu. Zeytinin ağırlığı azaldı

Pazar Yönelimli Endüstriler
Kaynak bize geliyor.Ürünün ağırlığı artıyor. Örneğin: Otomotiv sektörünü düşünün. Bir otomobili oluşturan tüm parçalar ilk önce az ağırlığa sahip.Ancak ,otomobili oluşturduklarında çok ağır oluyor.

Serbest endüstriler
Önemli bir üstünlük yok

Faktör Oranları Teorisi
Heckcher-Ohlin
Bir ülke hangi üretim faktörüne zengin olarak sahipse o mallarda üstün olur

1-faktör Piyasaları Eşitliği Dönemi
İki ülke/iki üretim fonksiyonu/iki mal varsa fiyatlar eşitlenir.
Örneğin Uzo ve Rakı üretimi yapılıyorsa Her ikisinin fiyatı da birbirine eşit olmak zorunda

2-Stolper samuelson Teorisi
*Serbest ticaret
3-Rybczynski Teorisi
*İki mal ve iki faktörlü üretim var
*Tam istihdam durumu

Leontıef Paradoksu
ABD yi incelemiş. Emek yoğun malı ihraç ettiği,sermaye yoğun malı ithal ettiği sonucuna varmış.Halbuki gelişmişlik oranına göre tam tersi olmalıymış.

Nitelikli iş gücü teorisi
*Keesing ve Kenen
*İş gücü farklılıkları
*Neo faktör donatımı

Teknoloji Açığı Teorisi
Posner
yeni mal ve üretim süreçlerine dayanır

Ürün Dönemleri Teorisi
Vernon
Teknoloji açığı teorisinin genelleştirilmiş ve geliştirilmiş şeklidir
PİYASAYA GİRİŞ
Yeni ürün üretilerek dünya pazarında ihraç edilir
BÜYÜME DÖNEMİ
Rakipler piyasaya girer ve talep artar
OLGUNLUK DÖNEMİ
Bazı ülkelerde talep artar bazılarında azalır
standart üretim olur
DÜŞÜŞ DÖNEMİ
Olgunluk aşamasındaki işlemler tekrarlanarak sürer

Ölçek ekonomisi
bütün girdilerdeki artışa bağlı olarak ortalama maliyetlerde meydana gelen düşme

ULUSLARARASI REKABETÇİ GÜCÜN BELİRLEYİCİLERİ
Porter= Elmas Modeli

  1. Ünite Uluslararası Organizasyonlar
Coğrafi bölgelere dayanmayan organizasyonlar
BM(Birleşmiş milletler)
*1941 Atlantik Paktı–BM kuruluşunda ilk adım
*Resmi olarak 24 Ekim 1945 kuruluş (1945 i bilmek yeterli)
*1945 te San Francisco da imzalanmış(50 ülke tarafından)
*Dünyadaki tek evrensel örgüt
*Üye sayısı 191
*Genel merkez-New York ta
*Genel kurul –en üst organ
*Savaşları engellemek,gelecek nesillere güvenilir ortam sağlamak… görevleri
*Çalışmasını yürüten organlar:
Genel Kurul
Güvenlik konseyi: ABD,Çin,Fransa;İng ve Rusya daimi üyeler
Sekreterlik:6 Yıllık süreyle Genel K önerisiyle Güvenlik Konseyi tarafından seçilir
Ekonomik ve sosyal konsey

WB (Dünya Bankası)
*1945 yılında Yeniden Yapılanma ve kalkınma bankası adıyla kuruldu
*IMF ile aynı anda kurulduğu içi bu iki kuruma Bretton Woods ikizleri denir
*En üst organ–Gövernörler kurulu
*183 üyesi var
*-Kredi verir-
Olanakları:
*Krediler:
Kamusal proje–Yatırım kredileri
Belirli sektör,özel sektör–Uyum kredileri
İkisinin bileşimi–Karma kredi
*Diğer olanaklar:proje hazırlama olanağı
*Garanti:
Kısmi Kredi garantisi
Kısmi risk garantisi
Politika temelli garanti

Dünya Bankası Grubundaki Kurumlar
*Uluslararası Yeniden Yapılanma ve Kalkınma bankası(IBRD)

*1945 te kurulmuş
*Türkiye 1947 de üye olmuş
*Uluslararası kalkınma Birliği(IDA)
*1960ta kurulmuş
*Türkiye aynı yıl üye olmuş
*Uluslararası Mali iş Birliği(IFC)
*1956 da kurulmuş
*Türkiye aynı yıl katılmış
*ÇOk Taraflı Yatırımlar Garanti Ajansı(MIGA)
*1985 te kurulmuş
*Türkiye 1988 de katılmış
*Uluslararası Yatırım Anlaşmazlıkları(ICSID)
*1965 te kurulmuş
*Türkiye 1987 de katılmış
IMF (Uluslararası Para Fonu)
*Başlıca amacı ,Uluslararası para sisteminin düzenli bir şekilde işlemesini sağlamak ve üye ülkelerin dış ödeme güçlüklerinin çözümüne katkıda bulunmak
*IMF ye üye ülkeler WB a da üyedirler
*Merkez–Washıgton
*Her ülke IMF ye üye olabilmektedir( IMF ana sözleşmesini kendi parlementosundan onaylamak koşulu ile)
*En yetkili organ–Governörler Kurulu

WTO (Dünya Ticaret Örgütü)
*1 Ocak 1995 te GÜmrük Tİcaret Anlaşması yerine (GATT) kuruldu
*Bretton Woods kurumlarının 3. ayağını oluşturur
*WTO bağımsız bir örgüttür
*GATT= II.Dünya S. sonrası,ülkeler ,uluslararası ticaretin,hem kendi ekonomisinin hem de dünya ekonomilerinin kalkınmasında önemini fark etmi,uluslararası ticereti çok taraflı kurallara bağlama gereksinimi duymuşlardır
*En üst kurul–Bakanlar konferansı
ILO (Uluslararası çalışma Örgütü)
*BM nin insan hakları ile ilgili uzman kuruluşlarından biridir
*1919 Versailles barış antlaşması ile kurulmuştur
OECD (EKonomik iş birliği ve Kalkınma Örgütü)
*1961 yılında ,Avrupa Ekonomik İş birliği Örgütü(OEEC) yerine kurulmuştur.
*Dayanışma,kalkınma,iş birliği… konularını amaçlar
*En yüksek karar organı–Konsey
OPEC (Petrol İhraç Eden Ülkeler Teşkilatı)
-Opet ten akılda kalabilir-
*Kurucu üyeleri–S.Arabistan,İran,Irak,Kuveyt ve Venezüela
*En yetkili organ–KOngre
İKT (İslam Konferansı Teşkilatı)
*Müslüman olan ülkeler
*Bölgesel değil
*56 ülkeden oluşur
*TC,Bosna-Hersek,Fildişi Sahili ve Tayland– gözlemci
Bölgesel Ekonomik Entegrasyonlar
AB Avrupa Birliği

*Avrupa Kömür ve çelik topluluğu
*25 üyesi var
*1992 Maastrich–AB antlaşması
*İlk genişleme tarihi 1973
*Norveç AB dışında kalmış
*İkinci genişleme tarihi 1981
AB yi Yöneten Kurumlar
Parlemento,Konsey,Komisyon,Adalet divanı,Sayıştay
EFTA (Avrupa Serbest Ticaret Bölgesi)
*İng. nin AET ye katılmak için kullandığı bir araç
*1960 Stocholm Anlaşması
NAFTA (Kuzey Amerika Serbest Ticaret Bölgesi)
*Auto Pact anlaşması
*1993 te ABD,Kanada,Meksika arasında kuruldu
APEC (Asya Pasifik Ekonomik İş birliği)
*Ticaret hacmi en yüksek birleşmelerden biri



  1. Ünite Ülke Dışı Faaliyetler
    *Ülke dışına açılma
    İç pazarda doymalar olması sebebiyle işletmeler,karı kendi ülkelerinde artıramadıklarından ülke dışına açılırlar. İşletmelerin temel stratejisi uzun dönemdeki karlarını en yüksek seviyeye çıkarmaktır.
    *Ülke Dışı Faaliyet Türleri
    İhracat+doğrudan yatırım+ortaklık=> dikkat ,sınav sorusu!!
Neden ülke dışına gidiyorlar?
-Çeşitli fırsatlar doğmuştur
-Kar yönünden kendi ülkelerinde sıkıntı vardır
-Ticaret engelleri kalksın istiyorlardır
-Dünya ticareti hızlandırılmak isteniyordur
-Yabancı sermaye teşvik edilmiştir
-Teknolojik gelişmeler vardır
-faktör fiyatları ülkeden ülkeye değişiklik göstermiştir

İhracat
En sık tercih edilen,en kolay,riski en düşük,iç pazarın rahat tanınabileceği yöntem
Dolaylı İhracat
anahtar kelimeler:
“Aracılar vasıtasıyla” ya da “özel uzmanlık gerektirmeyen”
Bütün masrafları tüm sıkıntıları benim adıma aracı işletme çeker
Doğrudan ihracat
“doğrudan satış” bütün masrafları her tür sıkıntıyı ben çekerim
Doğrudan ve Dolaylı ihracat arasındaki farklar
Dolaylı ihracat:
-daha düşük ücretli daha zaman alıcı
-taahhüt gerektiren ve düşük risk içeren
-Satış ile ilgilenen firmalara çekici gelen
-Küçük firmalar tarafından kullanılan
-dolaylı ihracat yapan işletme kalite,teslim ve ihracat işleminin
diğer yönleri üzerinde kontrolünü kaybeder
Doğrudan yabancı yatırım
fabrika kuruyoruz
Diyelim ki bir ABD firması geldi ve Ülkemizde yatırım yapacak.Ev sahibi ülkede-yani bizim ülkemizde- fabrika kurunca,bizim varlıklarımızdan,fabrika mülkiyetinden,ve yan kuruluşlardan yararlanır ve hak elde eder.
Doğal kaynak tabanlı firmalar için uygundur: petrol ve diğer maden üretim şirketleri
Ortaklık
Öncelikli olarak hiçbir şekilde ortaklığı istemiyoruz. Ancak,bazı koşullar bizi ortak olmaya zorlar:
-Ekonomik durum:az gelişmiş ülkelerde risk fazladır,ortaklık kurulacak ülkede bu risk olmayabilir
-Yerel işletmelerin seçimi
-Üst yönetimin düşüncesi
Yerel Ortak Bulma Zorluğu
-yerel ortağın çalışma geçmişinde hasar olabilir
-Yerel ortağa güven sorunumuz olabilir
-Çıkar çatışması oabilir
-Serbestçe hareket yeteneği kazanırız
Ortak işletme kurma nedenleri
-sermaye ile ilgili riskler:sermayenin bir kısmı yerel çevreden sağlanınca risk azalır
-Sermaye ihityacı:finansal güç yoktur
-Başarı faktörleri:gerekli hammadde,yetişmiş personel,pazarlama yeteneği,başarılı dağıtım sistemi,yetişmiş orta ve üst basamak yöneticiler
-Politik baskılar
-Ev sahibi ülkeyle iyi ilişkiler kurma ihtiyacı
Ortaklık Türleri
Lisans anlaşması
lisans veren-lisansör
lisans alan-lisansiye
anattar kelimeler:
-belirli bir zaman dilimi için
-entellektüel varlıklar
-know-how,marka adı,patent,ticari marka,telif hakları,ticaret ve pazar bilgisi,deneyim ve uzmanlık
Royalte:İşletme payı.Lisansiyenin satılan her ürün için lisansöre ödediği para
Örneğin: lisanslı futbol mağazalarında satılan her mal için mağaza futbol kulübüne para öder

Lisans anlaşmasının lisansöre sağladığı yararlar:
-ortak riskler lisansiye tarafından üstlenilir
-ülkeye giriş riskliyse lisans anlaşmasının çekici bir seçeneği bulunur
-pazara kolay giriş sağlar
-hareketsiz entelektüel varlıklar hareket kazanır

Lisans anlaşmasının Lisansör açısından taşıdığı sakıncalar:
-Kendi başına Pazar geliştirmenin fırsat maliyetine maruz kalır
-aşırı kar durumunda ,aksine bir hüküm yoksa lisansörün kardan alacağı pay royalte kadardır
-entelektüel varlıkların kullanılmasında kısıtlı haklara sahiptir
lisansiye lisansöre rakip olabilir
-lisansiyenin kuralları geçerlidir

FRANCHİSİNG:
Franchiser ,belirli bir ücret karşılığında entelektüel varlıklarının kullanma iznini frachisee ye verir
*Entelektüel varlıklar= ticari marka adı,pazarlama tekniği,özel faaliyet sistemi
Franchising genellikle fast-food restoranları(Mc Donald’s,Pızza Hut..) ,Konaklama endüstrisi (HIlton Otelleri) gibi hizmet sektöründe görülür
Franchising ‘in yararları:
-geniş kar potansiyeli olan bir endüstride büyüme fırsatı verir
-dünyanın en saygın firmaları sizi seçer ve prestij sağlar
Francising’in sakıncaları:
-franciserin şöhreti artar
-farncisee ürün ya da hizmeti tanıtmada risk alır
-bazı ülkelerde franchising sözleşmesi uygulanamaz
-franchising ar-ge bedeli kabul edilir
JOINT VENTURE
Yabancı bir işletme yerli bir işletmeyle ortak olarak bir işletme kurar. Örneğin: Mc Donald’s firmasının Türk olduğunu var sayalım,Mc Donald’s ile Burger Kıng birleşip “Mc Kıng” oldular.
-Yüzde yüz yabancı mülkiyete izin verilmediği durumda belirgin bir pazara girmenin tek yoludur
Joint Venturenin Yararları:
-Risk paylaşılır
-İşletmelere ait değerli bilgiler paylaşılır
-Daha önce kurulmuş olan ortaklıklar yahut iş çevresinden yararlanılır
-maliyetlerde azalma olur
-teknolojik üstünlük sağlanır
-kaynaklara kolay ulaşılır
-politik baskılar azalır
-yeni pazara girmek kolaylaşır
Joınt Venturenin sakıncaları:
-Kontrol kaybı yaşanabilir
-karlar paylaşılabilir

YÖNETİM SÖZLEŞMESİ
Bir tür lisans anlaşmasıdır
belli bir ücret karşılığında etkin bir proje faaliyeti için yerel yöneticilerin eğitiminde sözleşme yapar

ANAHTAR TESLİM PROJELER
ANATHAR KELİMELER:
konsorsiyum,taahhüt
tasarım,yapım,donatım ve personel eğitimi taahhüt edilir
yap -işlet-devret modelidir

Ünite:5 Örgüt Kültürü
*İnsan ile ilgili olan her şey örgüt kültürüdür.
*her bir üyenin uyum göstermesi beklenir
*üyelerden oluşur

-Paylaşılır
-Öğrenilir
-İhtiyaçları giderir
-Değişebilir
-Soyuttur

Organizasyon yapısının üç yönü:
-çalışanlarla işletme arasındaki genel ilişki
-yöneticiler ve diğer çalışanların rollerini belirleyen hiyerarşik yapı
-Amaç,konum,hedef,hakkındaki görüşler

Aile Kültürü
-Hiyerarşi ve uyum önemlidir
-Güç odaklıdır
-Bir lider vardır (ailedeki baba figürü gibi)
-Türkiye ,Pakistan,Venezuela,Hong kong,Çin ve Singapur gibi ülkeler

*Tecrübeler vardır
*Çalışanların gelişimine önem verilir
*tüm üyeler tarafından üstlenilir
*çalışanlar birbirine aile,arkadaşlık gibi bağlarla bağlıdır
*sohbetler vardır
*Objektiflik önemlidir
*Ödül ve taktir vardır

Eyfel Kulesi Kültürü
-Hiyerarşi ve görevler önemlidir
-Görevler ayrıntılı ve açıktır
-Çalışanlar kendilerinden bekleneni bilirler
-Üst yöneticinin görevi değişebilir
-Değişim kaçınılmaz olduğundan,çoğunlukla başarısızdır
-Danimarka,Almanya ve Hollanda da görülür

Kılavuz ok kültürü
-Görevdeki oryantasyon ve iş yerindeki eşitlik
-Takımlar ve proje grupları vardır
-Adını NASA dan almaktadır
-Değişim,düzeltici ve ılımlıdır
-ABD ve İngiltere gibi yüksek teknolojili işletmeler tercih eder
Kuluçka Makinesi kültürü

-Bireysel yönelim ve eşitliğe vurgu yapar
-Kuluçka makinesi gibi çalışmak önemlidir
-Yeni kurulan işletmelerde görülür
-Silikon vadisi,Kaliforniya,İskoçya da görülür

Çok kültürlülük
Birden fazla etnik köken,dil,din,tarihsel geçmişe sahip olmak

Aşamalar
1.Aşama Yerel işletmeler
2.Aşama Uluslararası işletmeler
3.Aşama Çok Uluslu işletmeler
4.Aşama Küresel işletmeler

Yerel Çok kültürlülük
Örgütsel toplumsallaşma.Ortamın kültür değerlerini öğrenip tanıyarak başkalarına aktarma
Takım Çok kültürlülük

Homojen Takım- benzer geçmiş ve genel algılar
Belirli Takım- benzer geçmiş
İki kültürlü Takım- iki ya da daha fazla
Çok kültürlü Takım- üç ya da daha fazla

Potansiyel sorunlar- Bağlılık eksikliği ve algı+yanlış yorumlama

Potansiyel üstünlükler- Yaratıcılık artar,doğru kararlar alınır,daha etkin ve verimli performans

Uygun yöntemlerin Kullanılması – Tamamiyle sınav sorusudur!!!

ÜNİTE:6 ULUSLAR ARASI İŞLETMELERDE ETİK

*Etik:bireyler ,gruplar,örgütler arasında doğru ilişkiler kurulması anlayışını kapsar.Hangi karar ve davranışların doğru,hangilerinin yanlış olduğu değerler bütününe etik denir

*Etik davranış,ahlak standartlarına uygun davranıştır.Bunun karşıtı ise,etik dışı davranıştır.

ETİK KURAMLARI
A-SONUÇ TEMELLİ KURAMLAR

*Bu kuram,davranışın “sonuçlarına” önem verir. En büyük yarar en az zararla sonuçlanan kararlar etiktir.

*niyet ve amaç önemli değildir.

Şöyle bir örnek verelim:
Bilmeden yaktığınız bir otel ve bilerek yaktığınız kendi arabanız var diyelim. Kendi arabanızı yakmış olmanız,bu kurama göre etiktir. Çünkü; arabanın masrafı , otelin masrafına göre az olduğu için ,doğru bir davranışta bulunmuş olursunuz. Kişilerin ne düşündüğünün yahut arabanızı neden yaktığınızın hiçbir önemi yoktur.

*Ortaya çıkan faydaya –yararcılık denir
B-KURAL TEMELLİ KURAMLAR

*Bu kuram daha bireycidir.
*Ahlaki konularda değişmez doğrular olduğuna inanılır.Gelenek ve göreneklere,din kurallarına,yasalara göre doğru olan ; hak veya görev kabul edilen davranışlardır.
*Ayıp,günah,suç kabul edilen davranışlar etik dışıdır.
*Bir doktrinin öğelerine körü körüne ( sorgusuzca) uymayı kapsar.
*Birey,sorumlulukları üstlenmez. Sorumluluk,kural koyucularındır.
Şöyle bir örnek verelim:
Bir tarikatın yöneticileri, o tarikatın üyelerine kurallar koyarlar. Üyeler , o kurallara uyduğu için hiçbir yönetici ,üyeyi sorumlu tutmamalıdır. Çünkü, sorumluluk; kural koyucularındır. Bu sadece bir örnektir arkadaşlar, farklı noktalara çekilmemesini rica ediyorum.

C-KÜLTÜREL KURAMLAR
*Yerel standartlar ön plandadır.
*Neyin doğru olacağı,kültüre göre değişir.
*Ahlak gelişimi : somuttan soyuta,mutlaktan göreliye,kişisel çıkarlardan evrensel değerlere doğru değişir.
*Adalet,eşitlik,bireysel hak ve özgürlükler,global yararlara ilişkin ilkelerdir
ULUSLAR ARASI İŞLETMELERİN ETİK KONUSUNDA SORUN YAŞAMA NEDENLERİ
Bir örnek senaryo üretelim:
Aynı işi yapmak isteyen iki ülke var. İşin yapılacağı yer de diyelim ki Guetemala olsun. Guetemala da bir işin yapılması için çocuk işçiler kullanılıyor olsun.Eğer A ülkesi , çocuk işçileri çalıştırmak istemezse ve B ülkesi bunun tersi düşünceye sahip olursa ; işi B ülkesi alır. Çünkü ,Guetemala da çocuk işçiler çalışıyordur.Ve burada iş yapmak isteyen ülkeler de,istemeseler de çocuk işçi çalıştırmak zorundadır. Bu kurala uymayan her ülke, A ülkesi örneğinde olduğu gibi, işsiz kalır.
B-TOPLUMLARARASI KÜLTÜREL FARKLILIKLAR
Bu konu, bize şunu söyler: her neredeysek,oranın koşullarına uymalıyız. Yani; eğer Roma’daysak ; “Romalılar gibi yapmalıyız”

Şöyle bir örnek verelim:
Hamburger üreten bir firmayız diyelim .Firmamızın adı da MC KING olsun. MC KING firmasının Türkiye de iş yapabilmesi için ,ürünlerinde domuz yağının ve türevlerinin olmaması gerekir. Çünkü, İslamı benimsemiş ülkelerde domuz eti ve türevleri yasaktır. Aynı şekilde, Çin de iş yapabilmesi için de ,ürünlerinde soya yağının kullanılması gerekir. Çünkü Çin, ürünlerinde soya yağı tercih ediyordur.

Yani; bu bir anlamda ,nabza göre şerbet vermek gibidir. Kim neyi tercih ediyorsa, onların tercih ettiği şekilde üretim yapmamız gerekir. Öbür türlü, piyasada tutunmak mümkün olmaz.

ULUSLARARASI ETİK İLKELERİ
*Tüm işletmeler tarafından gözetilmesi gereken temel standartlara: “çekirdek insani değerler” adı verilir.
*Bu değerler, sağlıklı yaşama hakkı ve ekonomik yönden gelişme ve yaşam standardının iyileşmesi hakkıdır.
*Bir firma, uluslar arası etik standartlarına uymak zorundadır.Bunlar,İstihdamda adalet,iş güvenliği,eğitim,sendikal faaliyet gibi haklardır.
*Hatalı veya sağlığa aykırı mal üretiminden ve müşteriyi yanlış bilgilendirmekten kaçınmak,müşterilere karşı sorumluluğun gereğidir.

ÜNİTE:7 ULUSLAR ARASI İŞLETMELERDE STRATEJİK PLANLAMA
*Strateji, iç ve dış çevre analizleriyle oluşur.
*Stratejik planlama, örgütlerin misyon ve vizyon değerlerini belirleme sürecidir.
Misyon: varlık amacı
Vizyon: Düşünce
ARTAN STRATEJİK PLANLAMA İHTİYACI
Çok fazla olan işlerin takibi için stratejik plana ihtiyaç duyulur.Farklı işlere odaklanma veya bunları birleştirebilmek için koordinasyona ve bütünleştirmeye ihtiyaç vardır.
STRATEJİK PLANLAMANIN YARARLARI
Politik risklerle başa çıkmada etkilidir. Politik kelimesini “siyaset” kelimesiyle karıştırmamakta fayda yar. Buradaki “Politik” kelimesinin anlamı, örgütsel politikalardır.

*Uluslar arası işletmeyi koordine eder;deniz aşırı işler için yarar getirir.—Bu cümle önemlidir.Dikkat!!!

STRATEJİ BELİRLEME VE UYGULAMA YAKLAŞIMLARI
1-EKONOMİK ZORUNLULUK
Maliyet liderliği,farklılık ve bölümleştirmeye dayanan ve “büyük değer taşıyan” ürünleri satarlar
*Bilgisayar üreticileri tercih eder.
2-POLİTİK ZORUNLULUK
Yerel pazardaki firmaların korunması amaçlanmıştır.Yöresel pazarın gelişmesine destek olur.
3-KALİTE ZORUNLULUĞU
Müşteriler için önemlidir.
Toplam kalite yaklaşımının aşamaları:
-çalışanların eğitimi
-iş tanımlarının yapılması
-ödül sistemi(performansı iyi olanlara)
-boşa geçen zamanın ve gereksiz işlerin elenmesi

Toplam kalite yönetiminde kullanılan teknikler:
Geleneksel yöntemler,istatistik kontrol uygulamaları,insan kaynakları (İK) teknikleri,kendi kendi yöneten ekipler. ( DİKKAT POTANSİYEL SINAV SORUSU!!!)

4-YÖNETSEL KOORDİNASYON
Çalışanlara değer verme

STRATEJİK EĞİLİM
Etnosentrik eğilim- Ana ülkenin değer ve eğilimleri
Polisentrik eğilim-Ev sahibi ülkenin kültürü
Regisentrik yahut Regiosentrik eğilim-bölgesel kuruluşlar
Geosentrik eğilim-Global sistem
STRATEJİ BELİRLEMEDE TEMEL ADIMLAR
-Fırsat ve tehditler için dış etkenlerin analizi
-İç kaynaklar analiz edilerek şirketin güçlü ve zayıf yönlerinin bulunası
-Dış etkenlerin gözden geçirilmesi ve iç etkenlerin analiz edilmesiyle amaçların belirlenmesi
ÇEVRE ANALİZİ
-Dış etkenlerdeki değişimler
İÇ KAYNAK ANALİZİ
Firmanın;yönetici,teknik malzeme , mali güç ve zayıflık değerlendirmesi.
AMAÇ BELİRLEMEK
Amaç belirleme alanları
-Karlılık
-Pazarlama
-Üretim
-Finansman
-İnsan kaynakları (İK)
UYGULAMA İÇİN KURULUŞ YERİ BELİRLEME
Genelde ,sanayi ülkelerine yatırım yapılır.Az gelişmiş ülkeler tercih edilmez.
Önce ülke belirlenir. Sonra,o ülkede bir yer belirlenir ve Devletin kontrolü de önemlidir.
İŞLEVSEL ALANLARIN UYGULAMADAKİ ROLÜ
Pazarlama,üretim ve finansman
Pazarlama için : 4P ( product-ürün,price-fiyat,promation-reklam ,place-yer)
 
Üst