AÖF DERS NOTLARINA HOŞ GELDİN!

Ders notlarına erişmek için lütfen ücretsiz kayıt olunuz.

Ücretsiz Kayıt ol!

VİZE-FİNAL Finansal Tablolar Analizi Vize-Final Ders Notları

Moderator
Mesajlar
419
Tepkime puanı
28
Puanları
18
FİNANSAL TABLOLAR ANALİZİ



Muhasebe
, “mali karaktere sahip olayları para birimiyle ifade ederek sınıflayan, tarih sırası ile kaydeden, raporlayan ve raporları yorumlayan bir mali sanattır.”



Bu tanıma göre, muhasebenin yerine getirdiği raporlama işlevi finansal tablo kavramını doğurmaktadır.



İşletmede meydana gelen olayları belirli dönem aralıklarıyla işletme sahiplerine, kredi verenlere ve diğer ilgililere aktarmak muhasebenin en önemli görevlerindendir.



İşletmenin mali durumu ile yakından ilgilenen bu gruplar genellikle işletmenin, mali yapısını, karlılığını ve kullandığı fonların kaynaklarını bilmek ister.



Bu gereksinimler aşağıda sıralanan finansal tablolar ile yerine getirilir.



  • Bilânço,
  • Gelir Tablosu,
  • Satışların Maliyeti Tablosu,
  • Fon Akım Tablosu,
  • Nakit Akım Tablosu,
  • Öz Kaynaklar Değişim Tablosu,
  • Kar Dağıtım Tablosu,


Finansal tablolar; muhasebe sistemi içinde kaydedilen ve toplanan bilgilerin, belirli zaman aralıklarıyla bu bilgileri kullanacak olanlara iletilmesini sağlayan araçlardır.



Finansal tabloların amacı;



Yatırımcılar, kredi verenler ve diğer ilgililer için karar almada yararlı bilgiler sağlamak,

Gelecekteki nakit akımlarını değerlendirmede yararlı bilgiler sağlamak,

Varlıklar, kaynaklar ve bunlardaki değişiklikler ile işletme faaliyet sonuçları hakkında bilgi sağlamak.



Finansal tabloların kullanıcılarına sunduğu bilgiler;



  • Ekonomik kararların alınmasını sağlayacak bilgiler,
  • İşletmenin kazanma gücünü öngörmek, karşılaştırmak ve değerlendirmek için gerekli bilgiler.
  • İşletmenin hedeflerine ulaşmada ve kaynaklarının etkin kullanılmasında yöneticilerin başarısını ölçmek için gerekli bilgiler,
  • İşletmenin parasal olanaklarındaki artış (azalış) ve yeterli kar dağıtımı yapılıp yapılmadığına ilişkin bilgiler,
  • Devlet payı olan vergi tutarının belirlenmesini sağlamak üzere gerekli bilgiler,
  • Makro ekonomik kararlara yardımcı olarak istatistiksel bilgiler,
  • İşletmenin denetlenmesine olanak verecek bilgiler,
  • Halka açılmalarda potansiyel yatırımcılara sunulacak bilgiler,
  • İşletme yönetiminin ileriye dönük kararlar almasına olanak verecek bilgiler.
Finansal tablo kullanıcıları,



Yöneticiler,

Yatırımcılar,

Kredi kurumları,

İşçi ve İşçi Kuruluşları,

Devlet,

Mali analistler,



Finansal tabloların genel nitelikleri,



İşletmede meydana gelen finansal olayların işletme ile ilgililerine sunulmasında finansal araç olarak kullanılan finansal tabloların; kapsadığı bilgilerin, bilgi kullanıcılarına yararlı ve anlaşılabilir olması için bazı özellikleri bulunması gerekir. Finansal tablolarda yer alan bilgiler, herşeyden önce, kanıtlanabilir, tarafsız, olayı temsilde doğruluk özelliklerini taşıyarak güvenilir olmalıdır.



Diğer taraftan söz konusu bilgilerin alınacak kararlarda yararlı olabilmesi için, ihtiyaca uygun ve kararlarla ilgili olması gerekir. Bunu için de; bilgilerin tahmin ve geri besleme değerinin bulunması ve zamanında sunulması gereklidir. Ayrıca finansal tablolarda yer alan bilgiler karşılaştırılabilir ve önemli olmalıdır. Aynı zamanda, hazırlanan finansal tabloların sağlamış olduğu fayda finansal tabloları hazırlamak için katlanılan maliyetten daha fazla olmalıdır. En azında sağlanan fayda katlanılan maliyete eşit olmalıdır.



Finansal tablolar;



  • Rasyonel yatırım, kredi ve benzeri yatırımların karar verilmesinde, mevcut ve muhtemel yatırımcılara kredi verenlere ve diğer kullanıcılara yararlı bilgiler sağlamalıdır. Bu bilgiler iş hayatı ve ekonomik faaliyetleri makul derecede anlayabilen ve bilgileri makul ölçüde inceleyebilecekler tarafından kavranabilir olmalıdır,
  • Yatırımcılara, kredi verenlere ve diğerlerine, ilgili işletmeye, muhtemel net nakit akımlarının miktarını zaman ve belirsizliğini değerlendirmede yardımcı olacak bilgileri sağlamaktır.
  • İşletmenin ekonomik varlıkları, bu varlıklar üzerindeki talepleri, varlık ve varlık üzerindeki talepleri değiştiren işlemler, olaylar ve koşullar hakkında bilgi vermelidir,
  • Kar ve kar öğelerinin ölçülebilmesi ile ilgili bilgi sağlamalıdır,
  • İşletmenin nakdi nasıl kazanıp harcadığı hakkında, borç para alma ve borçlarını ödemesi hakkında, işletmenin sahiplerine dağıttığı nakit kar payı ve diğer varlıklar hakkında, işletmenin likiditesi ve iflasını etkileyebilecek diğer faktörler hakkında bilgi sağlamalıdır.
  • İşletme yöneticilerinin sorumluluklarını nasıl yerine getirdikleri hakkında bilgi sağlamalıdır,
  • Yöneticilere işletme sahiplerinin çıkarlarıyla ilgili kararlar vermede yararlı bilgiler sağlamalıdır.


Özet olarak Finansal Tablo nitelikleri:

Yarar Maliyet İlişkisi

Önemlilik

Muhasebe bilgilerinin niteliksel özellikleri

3.1. Anlaşılabilir olma,

3.2. İhtiyaca uygun olma (zamanında sunulma, Geri besleme ve tahmin değerleri)



Güvenilir olma (Temsilde doğruluk, kanıtlanabilir olma, tarafsız olma)

Karşılaştırılabilir olma



Finansal Tabloların Kullanım sınırları;

Finansal tablolar tarihidir. Tarihi maliyetlere göre hazırlanırlar.

Finansal tablolar genel amaçlıdır çünkü çok değişik kullanıcı gruplarının ihtiyaçlarını karşılamak için hazırlanırlar.

Finansal tablolar genel amaçlara uygun olarak bölümlendirilir.

Finansal tablolar çok sayıda işlemleri özet olarak sunar.

Finansal tablolarda değişik değerleme yöntemleri uygulanmış olabilir.

Finansal tablolar düzenlendiği ülkenin parasal birimi ile hazırlanır ve genellikle paranın satın alma gücünü yansıtmaz.

Finansal tablolarda öngörülere ve yargılara yer verilebilir. Ancak, bunların doğrulanabileceği kaynaklar sunulmalıdır.

Finansal Tablolarda kullanılan dil muhasebedir.



Finansal Tabloların Düzenlenmesinde Esas Alınacak Genel Kabul Görmüş Muhasebe Temel Kavramları:



Sosyal sorumluluk kavramı,

Kişilik kavramı,

İşletmenin sürekliliği kavramı,

Dönemsellik kavramı,

Parayla ölçme kavramı,

Maliyet esası kavramı,

Tarafsızlık ve belgelendirme kavramı,

Tutarlılık kavramı,

Tam açıklama kavramı,

İhtiyatlılık kavramı

Önemlilik kavramı,

Özün önceliği kavramı,





Temel Finansal Tablolar;

  • Bilânço,
  • Gelir Tablosu,


Diğer Finansal Tablolar;

  • Fon Akım Tablosu,
  • Satışların Maliyeti Tablosu
  • Nakit Akım Tablosu,
  • Öz Kaynaklar Değişim Tablosu,
  • Kar Dağıtım Tablosu,






BİLANÇO
İşletme Adı, Tarih, Para Birimi,

1. DÖNEN VARLIKLAR
3. KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR

10. Hazır Değerler
30. Mali Borçlar
11. Menkul Kıymetler
32. Ticari Borçlar
12. Ticari Alacaklar
33. Diğer Borçlar
13. Diğer Alacaklar
34. Alınan Avanslar
15. Stoklar
35. Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Hakediş
17. Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Maliyetleri
36. Ödenecek Vergi ve Diğer Yükümlülükler
18. Gelecek Aylara Ait Giderler ve Gelir Tahakkukları
37. Borç ve Gider Karşılıkları
19. Diğer Dönen Varlıklar
38. Gelecek Aylara Ait Gelirler ve Gider Karşılıkları
2. DURAN VARLIKLAR
39. Diğer Kısa Vadeli Yabancı kaynaklar
22. Ticari Alacaklar
4. UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR
23. Diğer Alacaklar
40. Mali Borçlar
24. Mali Duran Varlıklar
42. Ticari Borçlar
25. Maddi Duran Varlıklar
43. Diğer Borçlar
26. Maddi Olmayan Duran Varlıklar
44. Alınan Avanslar
27. Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar
47. Borç ve Gider Karşılıkları
28. Gelecek Yıllara Ait Giderler ve Gelir Tahakkukları
48. Gelecek Aylara Ait Gelirler ve Gider Karşılıkları
29. Diğer Duran Varlıklar
49. Diğer Uzun Vadeli Yabancı kaynaklar

5. ÖZ KAYNAKLAR

50 Ödenmiş Sermaye

52. Sermaye Yedekleri

54. Kar Yedekleri

57. Geçmiş yıllar karları

58. Geçmiş yıllar Zararları (-)

59. Dönem Net Karı (Zararı)





İŞLETME ÖZET GELİR TABLOSU



Önceki Dönem
Cari Dönem
A- BRÜT SATIŞLAR

B- SATIŞ İNDİRİMLERİ (-)

C- NET SATIŞLAR

D- SATIŞLARIN MALİYETİ

BRÜT SATIŞ KARI VEYA ZARARI

E- FAALİYET GİDERLERİ

FAALİYET KARI VEYA ZARARI

F- DİĞER FAALİYETLERDEN OLAĞAN GELİR VE KARLAR

G- DİĞER FAALİYETLERDEN OLAĞAN GİDER VE ZARARLAR (-)

H- FİNANSAMAN GİDERLERİ

OLAĞAN KAR VEYA ZARAR

İ- OLĞANDIŞI GELİR VE KARLAR

J- OLAĞANDIŞI GİDER VE ZARARLAR (-)

DÖNEM KARI VEYA ZARARI

K- DÖNEM KARI VERGİ VE DİĞER YASAL YÜKÜMLÜLÜK KARŞ.(-)

DÖNEM NET KARI VEYA ZARARI


















BİLANÇO




Bilânço işletmenin belli bir tarihteki mali durumunu yani varlık ve kaynak durumunu gösteren tablodur. Bilânço Özellikleri ve içeriği;



1- Bilânço, aktif ve pasif olarak iki bölümden oluşur. Aktifte işletmenin sahip olduğu ekonomik değerler (VARLIKLAR), pasifte ise KAYNAKLAR (borç ve sermaye) yer alır.



2- Bilanço aktif toplamı ile pasif toplamı birbirine eşittir. VARLIKLAR = KAYNAKLAR, ya da VARLIKLAR = BORÇ + ÖZKAYNAK.



3- Bilançoda varlıklar likiditeye (paraya dönüşüm hızına) göre kaynaklar ise vade yapılarına göre sıralanır.



4- Bilançoda aktif ve pasif kalemler brüt tutarları ile kaydedilir.



5- Aktifte, aktif düzenleyici hesaplar pasifte ise pasif düzenleyici hesaplar indirim kalemleri olarak yer alırlar. Düzenleyici hesapların kullanımı ile aktif ve pasif net değerleri ile gösterilmiş olur.



6- Aktifte, Dönen Varlıklar ile Duran Varlıklar yer alır.



7- Pasif, Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar (KVYK), Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar (UVYK) ve Öz Kaynaklardan oluşur.



GELİR TABLOSU



İşletmenin bir faaliyet dönemindeki faaliyetlerinin sonucunu kar veya zarar olarak gösteren tablodur.



1- Brüt Satış Karı: İşletmenin ana faaliyeti konusundaki mal ve hizmet satışlarından elde edilen kardır.



2- Satış İndirimleri: Net satış gelirlerini bulabilmek için brüt satışlarından indirilmesi gereken, satış iadeleri ve satış ıskontolarını kapsar.



3- Satışların Maliyeti: İşletmenin dönem içindeki satışlarının maliyetidir.



4- Faaliyet Giderleri: İşletmenin ana faaliyetleri ile ilgili olan ve üretim maliyetlerine yüklenmeyen AR-GE, Pazarlama Satış ve Dağıtım, ve Genel Yönetim Giderlerinin oluşturduğu gider grubudur.



5- Diğer Faaliyetlerden Olağan Gelir ve Karlar: İşletmenin esas faaliyetleri dışındaki, iştiraklerden, bağlı ortaklıklardan elde ettiği kar payı (temettü) gelirleri ile faiz, kira geliri, kambiyo karı, menkul kıymetlerin satış karları gibi gelir ve karlardan oluşur.



6- Diğer Faaliyetlerden Olağan Gider ve Zararlar: İşletmenin esas faaliyeti dışındaki olağan faaliyetlerle ilgili gider ve zararlardan oluşur. Menkul Kıymet Satış Zararları, Kambiyo Zararları, Karşılık Giderleri gibi.



7- Finansman Giderleri: İşletmenin borçlarından dolayı katlandığı ve varlık maliyetlerine eklenmemiş bulunan faiz, kur farkları, kredi komisyonları ve benzeri giderlerden oluşur.



8- Olağandışı Gelir ve Karlar: İşletmenin olağan faaliyetlerinden bağımsız olan arızi nitelik taşıyan duran varlık satışından sağlanan karlar ile olağandışı olay ve gelişmeler sonucunda ortaya çıkan gelir ve karlardır.



9- Olağandışı Gider ve Zararlar: İşletmenin olağan faaliyetlerinden bağımsız, sık ve düzenli olarak ortaya çıkmayan gider ve zararlardır.



FON AKIM TABLOSU



Bir dönem içinde işletmenin sağlamış olduğu tüm mali kaynakları ve bunların kullanım yerlerini göstererek bilânço ve gelir tablosunda görülmeyen fon akımını ortaya koymak amacıyla düzenlenen finansal tablodur.



Fon akım tablosu bilânço ve gelir tablosu ile birlikte ilgililere sunulur. Böylece, işletmenin mali gücü ve bu mali gücün nasıl kullanıldığı, gelecekteki fon gereksiniminin ne olduğu gibi konularda bilgi verir. Tablonun en basit haliyle düzenlenmesi; bir döneme ait dönem başı ve dönem sonu bilânçolarının karşılaştırılması ile olur.



Fon Kaynakları:



1- Pasif Kaynaklarındaki Artışlar,

- Kısa vadeli Borçlarda artış

- Uzun Vadeli Borçlarda artış

- Öz Kaynaklarda artış

2- Aktif Kalemlerdeki Azalış,

- Dönen Varlıklarda azalış,

- Duran Varlıklarda Azalış



Fon Kullanımları:



1- Pasif Kaynaklarındaki Azalışlar,

- Kısa vadeli Borçlarda azalış

- Uzun Vadeli Borçlarda azalış

- Öz Kaynaklarda azalış

2- Aktif Kalemlerdeki Artış,

- Dönen Varlıklarda artış,

- Duran Varlıklarda artış,





















Örnek:


2004
2005

Kasa
5000
7000
Bankalar
8000
7000
Demirbaşlar
12000
11000
Satıcılar
10000
13000
Sermaye
15000
14000



- Kasadaki artış FON KULLANIMI,

- Bankadaki azalış FON KAYNAĞI,

- Demirbaşlardaki azalış FON KAYNAĞI,

- Satıcılardaki artış FON KAYNAĞI,

- Sermayedeki azalış FON KULLANIMI,



Aşağıdaki gelir kalemleri fon kaynağı niteliğinde değildir;



- Konusu kalmayan karşılıklar,

- Reeskont Faiz gelirleri,

- Gelecek aylara ait gelirlerin döneme ilişkin kısımları,

- Gelir tahakkukları hesabındaki artışlar,



Aşağıdaki gelir kalemleri fon çıkışı değildir;



- Amortismanlar,

- Karşılık giderleri,

- Reeskont Faiz giderleri,

- Gelecek aylara ait giderlerin döneme ilişkin tutarları,

- Gider tahakkukları hesabındaki artışlar



FON AKIM Tablosunun Yorumlanması



- En fazla nereden fon sağlandığına bakılarak, en iyi fon kaynağı faaliyet sonucu yaratılan kaynaklardır. Faaliyetler sonucu yaratılan kaynaklar ne kadar fazlaysa işletmenin fon yaratma kabiliyeti o kadar iyidir. İşletmenin faaliyetlerini kendi kendine finanse edebilme kabiliyeti ileride kaynak yetersizliği probleminin doğmayacağı şeklinde olumlu bir gösterge olarak yorumlanır,



- Dönen Varlıklardaki azalışlardan fonlar değerlendirilirken hazır değerlerdeki azalışlardan ziyade stok ve alacaklardaki azalmalardan sağlanan fonlar olumlu karşılanır.



- Duran Varlıkların fon kaynağı olması en son düşünülmelidir.



- Dönen Varlıklardaki artışın likidite sıkıntısı vermeyecek şekilde fonlanması gerekir. Dönen varlıklar Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar, Duran Varlıklar Uzun Vadeli Kaynaklar ile fonlanması finansman tekniği açısından doğrudur.











FON AKIM ANALİZİ ÖRNEĞİ







AKTİF

2003
2004
KAYNAK
KULLANIM


HAZIR DEĞERLER
550.000
400.000
150.000



ALACAKLAR
950.000
1.200.000

250.000


STOKLAR
800.000
1.100.000

300.000


DİĞER DÖNEN VARLIK
15.000
15.000




DÖNEN VARLIK TOPLAMI
2.315.000
2.715.000




MAKİNELER
750.000
800.000

50.000


MAKİNE AMORTİSMANI
-185.000
-200.000
15.000



TAŞITLAR
100.000
150.000

50.000


TAŞIT AMORTİSMANI
-20.000
-30.000
10.000



DURAN VARLIKLAR TOPLAMI
645.000
720.000










AKTİF TOPLAMI
2.960.000
3.435.000










PASİF







BANKA KREDİLERİ
400.000
450.000
50.000



BORÇ SENETLERİ
325.000
350.000
25.000



DİĞER KVYK
185.000
250.000
65.000



KVYK TOPLAMI
910.000
1.050.000




TAHVİLLER
300.000
500.000
200.000



UVYK TOPLAMI
300.000
500.000





PAY SENETLERİ
1.200.000
1.200.000




DAĞITILMAYAN KARLAR
550.000
685.000
135.000



ÖZKAYNAKLAR TOPLAMI
1.750.000
1.885.000











PASİF TOPLAMI
2.960.000
3.435.000











FON AKIM TABLOSU
FON KAYNAKLARI



%



HAZIR DEĞERLERDE AZALIŞ
150.000

23%



AMORTİSMANLARDA ARTIŞ
25.000

4%



BANKA KREDİLERİNDE ARTIŞ
50.000

8%



BORÇ SENETLERİNDE ARTIŞ
25.000

4%



DİĞER KVYK'DA ARTIŞ
65.000

10%



UZUN VADELİ BORÇLARDA ARTIŞ
200.000

31%



DAĞITILMAYAN KARLARDA ARTIŞ
135.000

21%



FON KAYNAKLARI TOPLAMI
650.000

100%










FON KULLANIMLARI







ALACAKLARDA ARTIŞ
250.000

38%



STOKLARDA ARTIŞ
300.000

46%



MAKİNELERDE ARTIŞ
50.000

8%



TAŞIT ARAÇLARINDA ARTIŞ
50.000

8%



FON KULLANIMLARI TOPLAMI
650.000

100%










FİNANSAL TABLOLAR ANALİZİ TÜRLERİ


Analiz Kapsamına Göre:

Statik Analiz:
Finansal tablolar analizinde, bir yıla ait olan veriler üzerinden yapılan analizdir.

Dinamik Analiz: işletmenin birden fazla döneme ait mali tabloları üzerinden yürütülen analizdir.

Analiz Amacına Göre:

Yönetim Analizi:
İşletme yönetimi tarafından işletmenin başarı düzeyini, performansının, verimliliğinin ölçülmesi, planlamaya ve kontrole veri sağlamak üzere yapılan analizler.

Kredi Analizleri: İşletme içinden ya da dışından kişilerce, işletmenin borç ödeme gücünü belirlemek için yapılan analizlerdir.

Yatırım Analizleri: İşletme sahip ve ortakları ile işletmeye ortak olmak isteyen yatırımcılar tarafından yaptırılan ve daha ziyade firmanın karlılığı, mevcut karlılığının devamlılığı, temettü miktarı gibi konuları içine alan analizdir.

İç Analiz- Dış Analiz:

Finansal tablo analizleri işletme içinden yapılıyorsa iç analiz, işletme dışından yapılıyorsa dış analiz olarak nitelendirilir.



FİNANSAL TABLOLARIN ANALİZ TEKNİKLERİ


  • Karşılaştırmalı Tablolar Analizi (Yatay Analiz),
  • Yüzde Yöntemiyle Analiz (Dikey Analiz),
  • Eğilim Yüzdeleri ile Analiz (Trend Analizi)
  • Oran Yöntemi ile Analiz (Rasyolar)










































KARŞILAŞTIRMALI TABLOLAR ANALİZİ



Bir işletmenin iki ya da daha fazla döneme ait finansal tablolar, bir birini izleyen dönemlerde karşılaştırılmalı olarak analiz edilmek istendiğinde karşılaştırmalı tablolar analizinden yararlanılır.

Bir işletmenin birden fazla dönemlerine ait tablolar karşılaştırılmalı olarak düzenlenir. Bu tablolar en az iki dönem olmak üzere, iki dönemden daha fazla dönemler içinde düzenlenebilir.

Bu tür tablolardan işletmenin geçmiş yıllarına ait finansal durumunu görmek mümkün olurken işletmenin mevcut finansal durumun ile ilgili bilgiye de sahip olmak mümkündür. Bu tabloların analizi sonucunda da gelecek yıllara ait finansal durum hakkında fikir sahibi olmakta mümkündür.

Finansal tablo analizi ikiden daha fazla yıllar için yapılırsa ya başlangıç yılı baz yıl olarak alınır ya da her bir yıl öncesindeki yıl baz yıl olarak dikkate alınır.

Kalemler arsındaki farklar ve değişim yüzdeleri belirlendikten sonra, bu değişimlere sebep olabilecek nedenler aranır. Aktif kalemdeki bir artış aktifteki bir azalıştan mı yoksa pasifteki bir artıştan dolayı meydana gelmiş olabilir ya da bunun tam tersi olabilir. Kalemlerdeki değişimler hesaplandıktan sonra kalemlerdeki değişimlerin olumlu ya da olumsuz olarak yorumlanması gerekir.



Örnek: CAMSAN AŞ.’nin Dönen varlıkları ayrıntılı ve karşılaştırılmalı olarak verilmektedir. Karşılaştırmalı analizini yapınız.




2000
2001
DÖNEN VARLIKLAR



100 KASA
18.000
28.000
101 ALINAN ÇEKLER
21.600
41.000
102 BANKALAR
27.000
54.000
103 VER. ÇEKLER VE ÖD. EMİRLERİ
(5.400)
(3.000)
110 HİSSE SEN.
36.000
18.000
120 ALICILAR
45.000
80.000
153 TİCARİ MALLAR
80.000
140.000
TOPLAM
222.200
358.000



Yatay Yüzde
= (İlgili kalemde baz alınan yıl verisine göre artış veya azalış/Kaleme ait baz alınan yıl verisi)




2000
2001
Artış/Azalış
Tutarı
Artış/Azalış
Yüzdesi (%)

100 KASA
18.000
28.000
+10.000
55.55
101 ALINAN ÇEKLER
21.600
41.000
+19.400
89,81
102 BANKALAR
27.000
54.000
+27.000
100,00
103 VER. ÇEKLER VE ÖD. EMİRLERİ
(5.400)
(3.000)
-1.400
-25,92
110 HİSSE SEN.
36.000
18.000
-18.000
-50,00
120 ALICILAR
45.000
80.000
+35.000
77,78
153 TİCARİ MALLAR
80.000
140.000
+60.000
75,00
TOPLAM
222.200
358.000
135.800
61,11














YORUMLAR:

İşletmenin dönen varlıkları bir önceki döneme göre %61,11 artmıştır,

İşletmenin 2001 yılındaki menkul kıymetler değeri bir önceki yıla göre (hisse senedi yatırımı) %50 azalmış, Bankadaki mevduatları %100 artmıştır. İşletme hisse senetlerini satarak banka mevduat hesabına yatırdığı yorumu yapılabilir.

Stoklara bakıldığında (Ticari Mallar) 2001 yılında bir önceki yıla göre %75 artış göstermiştir.

Yine ticari alacaklar 2001 yılında bir önceki yıla göre %77,78 artmıştır.

Alınan çekler %89,81 ve Kasa hesabı da %55,55 artmıştır.

Bu artışların sebeplerini araştırmak tüm bilânçoyu görmekle mümkün olabilir.

  • Acaba, Kasa hesabındaki artış sebebi nedir?
  • Alınan çekler hesabındaki artış neyi ifade etmektedir?
  • Ticari mallar neden artış göstermiş olabilir?


KARŞILAŞTIRILMALI BİLANÇO ANALİZ VE YORUMU


Örnek:

Prestij AŞ Karşılaştırmalı Tablolar Analizi
AKTİF
2000
2001
Artış/Azalış
Tutarı
Artış/Azalış
Yüzdesi (%)
1. DÖNEN VARLIKLAR
1.281.000
1.387.000
106.000
8,27

Hazır Değerler
120.000
260.000
140.000
116,7
Ticari Alacaklar
522.000
596.000
74.000
14,18
Stoklar
587.000
471.000
-116.000
-19,76
Diğer Dönen Varlıklar
52.000
60.000
8.000
15,38
2. DURAN VARLIKLAR
429.000
485.000
56.000
13,05

Maddi Duran Varlıklar
398.000
498.000
100.000
25,13
(-) Amortismanlar
105.000
152.000
-47.000
-44,76
Net Maddi Duran Varlıklar
293.000
346.000
53.000
18,09
Diğer Duran Varlıklar
136.000
139.000
3.000
2,21
TOPLAM AKTİF
1.710.000
1.872.000
162.000
9,47



PASİF
2000
2001
Artış/Azalış
Tutarı
Artış/Azalış
Yüzdesi (%)
3. K.V.Y. KAY.
759.000
741.000
-18.000
-2,37

Banka Kredileri
401.000
215.000
-186.000
-46,38
Satıcı Kredileri
210.000
350.000
140.000
66,67
Diğer. K.V.Y. KAY.
148.000
176.000
28.000
18,92
4. U.V.Y. KAY.
311.000
390.000
79.000
25,40
5. ÖZ KAYNAK
640.000
741.000
101.000
15,78

Ödenmiş Sermaye
294.000
336.000
42.000
14,29
Sermaye Yedekleri
151.000
175.000
24.000
15,89
Kar Yedekleri
145.000
160.000
15.000
10,34
Dönem Net Karı
50.000
70.000
20.000
40,00
TOPLAM PASİF
1.710.000
1.872.000
162.000
9,47



Dönen Varlık ve Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklardaki Değişiklikler




İşletmenin iki yıllık döneminde dönen varlık tutarındaki değişiklikler ile kısa vadeli yabancı kaynak tutarındaki değişiklikler aşağıdaki gibi oluşmuştur.



İşletmenin dönen varlıklarında 2001 yılında 2000 yılına göre %8,27 artış meydana gelmiştir. Hazır değerlerde %116,7 ve Ticari alacaklarda %14,18artış meydana gelirken stoklarda %19,76 azalış meydana gelmiştir.

Kısa vadeli yabancı kaynaklarında ise 2001 yılında 2000 yılına göre %2,37 azalış meydana gelmiştir. Banka kredilerinde %46,38 azalış meydana gelirken satıcı kredilerindeki artış %66,67’dir.

İlgili dönemde işletmenin net çalışma sermayesinde (902/522) %72,80 artış meydana gelmiştir.



Dönen Varlık Duran Varlık Hesaplarındaki Değişimler



İşletmenin aktif yapısındaki değişimleri incelemek için dönen varlıklar ve duran varlıklardaki değişimleri incelemek gerekir.



İşletmenin aktif yapısına bakıldığında duran varlıklar (%13,05) dönen varlıklara (%8,27)göre daha hızlı artmıştır. Ancak, dönen varlıklar işletme varlıkları içinde duran varlıklara göre daha fazla paya sahiptir.



Yabancı Kaynak - Öz Kaynak Hesaplarındaki değişiklikler



İşletmenin kaynak yapısının değerlendirilmesinde, Öz kaynaklarla, yabancı kaynaklardaki değişikliğin birlikte değerlendirilmesi gerekir.



İşletmenin Öz kaynakları %15,78 artış gösterirken uzun vadeli yabancı kaynakları da %25,40 artmıştır. Ancak, Kısa vadeli yabancı kaynaklarında %2,37’lik bir azalış vardır.

Öz kaynaklarında ki değişim hızı uzun vadeli yabancı kaynaklara göre daha yavaştır. Bu da kaynak yapısında uzun vadede bir değişimin habercisidir.



Duran Varlıklar ile Öz Kaynaklardaki ve devamlı sermayedeki değişimler.



Duran varlıkların finansmanının nasıl sağlandığı finansal tablo okuyucuları açısından önemlidir. Acaba duran varlıklar öz kaynaklar ile mi yoksa uzun vadeli yabancı kaynaklar ile mi sağlandı?



İşletmeye bakıldığında duran varlıklardaki artış %13,05 öz kaynaklardaki artış %15,78 ve uzun vadeli yabancı kaynaklardaki artış %25,40 tır. Burada duran varlıkların uzun vadeli kaynaklarla finanse edildiği görülmektedir.

Duran varlıklardaki artış Devamlı sermaye (öz kaynaklardaki artış + uzun vadeli yabancı kaynaklardaki artış) artışından daha düşüktür. Bu da finansal açıdan işletmenin iyi durumda olduğunu göstermektedir.



Not: Devamlı sermayedeki artış duran varlıklardaki artışından daha fazla olması istenir. Aksi takdirde işletmenin net çalışma sermayesi negatif olacaktır ki bu da istenmeyen bir durumdur.









Stoklarla – Satışlardaki değişim



Stok hesaplarındaki değişiklikler değerlendirilirken satış tutarındaki değişikliklere de bakmak gerekir. Stoklar artarken satışlarda artmış ise, işletmenin pazarlama politikasında herhangi bir sorunun olmadığı yorumu yapılır. Satış taleplerini karşılamak için işletme daha fazla stok bulundurabilir. Stoklardaki artışın satış artışından mı yoksa stok fiyatlarındaki artıştan mı kaynaklandığı önemlidir.



İşletmeye bakıldığında stoklarda azalırken satışlar artmaktadır. Bu da işletmenin satışlardan gelebilecek talepleri karşılayamama riski ile karşı karşıya olduğunu göstermektedir.

Ticari Alacaklarla – Satışlardaki değişiklik

Ticari alacaklardaki değişiklikler yine satışlardaki değişikliklerle değerlendirilmelidir. Eğer Ticari alacaklardaki değişiklikler satışlardaki değişikliklerle aynı paralelde ise, işletmenin ticari alacaklarındaki artış veya azalışın satışlardaki artış veya azalıştan kaynaklandığı söylenebilir. Satışlar azalırken ticari alacaklarda artış meydana gelmiş ise ticari alacakların tahsilinde gecikmelerin meydana geldiği söylenebilir.

Örnek işletmeye bakıldığında ticari alacaklar %14,18 artarken net satışlar da %55 artmıştır. Bu durumda işletme satışlarından kaynaklanan ticari alacak artışının meydana geldiği söylenebilir.



İşletmenin ticari alacakların tahsilinde herhangi bir sorunu görünmemektedir. Aksine, net satışlardaki artış hızı düşünüldüğünde oldukça başarılı bir tahsilât politikasının izlendiği söylenebilir.

Ticari Alacaklar – Ticari Borçlardaki Değişiklikler

Ticari alacaklarla ticari borçların da beraber değerlendirilmesi gerekmektedir. Kredili satışlar dolayısıyla finansman kaynaklarının ne kadarının alacaklara yönlendirildiği ve bunun ne kadarının satıcılardan elde edilen kredili alışlar ile karşılandığı önemlidir. Dolayısıyla işletmenin satış ve alış politikasının belirlenmesi ve etkinliği ile ilgili sonuçlara ulaşılabilir.

İşletme ticari alacaklarındaki %14,18 artışa karşılık ticari borçlarında %66,67’lik bir artışla karşı karşıyadır. Bu açıdan bakıldığında işletme alışlarında önemli derecede vade avantajı sağlarken satış politikası da önemli derecede avantajlıdır. Bu durum işletme yönetiminin banka kredilerinin azaltılmasıyla birlikte işletmenin daha sağlıklı bir yapıya kavuşmasına da yardımcı olmaktadır.



Maddi Duran Varlıklar – Stoklardaki Değişiklikler



Stoklardaki artışların işletmenin kapasitesindeki artıştan mı meydana geldiğini saptamak amacıyla stoklardaki değişimin maddi duran varlıklardaki değişimle karşılaştırılması gerekir.



İşletmeye bu açıdan bakıldığında işletme maddi duran varlıklarında %13,05’lik bir artış var iken stoklarda %19,76’lık bir azalış meydana gelmiştir. Bu durum işletmenin kapasite artışı yönünde bir yatırım yapmadığının göstergesi olarak kabul edilebilir.





KARŞILAŞTIRILMALI GELİR TABLOSU ANALİZİ VE YORUMU


Önceki Dönem
Cari Dönem
Artış/Azalış
Tutarı
Artış/Azalış
Yüzdesi (%)

2000
2001

BRÜT SATIŞLAR
12.000
18.000
6.000
50
SATIŞ İNDİRİMLERİ (-)
(2.000)
(2.500)
500
25
NET SATIŞLAR
10.000
15.500
5.500
55
SATIŞLARIN MALİYETİ (-)
(6.000)
(10.000)
4.000
66,7
BRÜT SATIŞ KARI VEYA ZARARI
4.000
5.500
1.500
37,5
FAALİYET GİDERLERİ
(1.000)
(2.000)
1.000
100
FAALİYET KARI VEYA ZARARI
3.000
3.500
500
16,7
FAALİYETDIŞI GELİRLER
3.000
1.000
-2.000
-66,7
FAALİYETDIŞI GİDERLER
(1.000)
(1.500)
500
50
FİNANSAMAN GİDERLERİ
(1.000)
(1.500)
500
50
DÖNEM KARI VEYA ZARARI
4.000
1.500
2.500
-62,5



Brüt ve Net Satışlardaki Değişiklik

İşletme yönetimi satışları geliştirmek ve satış düzeyinin, yeterli brüt satış karı ve faaliyet karı bırakacak bir düzeyde olmasını ister.

İşletmeye bakıldığında Brüt satışları %50 artarken net satışları %55 oranında artmıştır. Bu durum satış indirimlerindeki artış hızının (%25) brüt satışlardaki artış hızından daha düşük anlamını taşımaktadır.



Satılan Malın Maliyetindeki Değişiklik

Satılan malın maliyetindeki değişiklikler işletme açısından maliyetlerin davranışı hakkında bilgi verir.

İşletmeye bakıldığında 2001 yılı maliyetleri 2000 yılı maliyetlerine göre %66,7 artış göstermiştir. Bu durum girdi fiyatlarındaki artışlardan meydana gelebileceği gibi, verimliliğin düşmesinden de kaynaklanıyor olabilir. Dikkatle incelenmesi gerekir.



Brüt Satış Karındaki değişiklik

İşletmenin satış karında bir önceki döneme göre %37,5 oranında bir artış meydana gelmiştir. Ancak Net satışlardaki artışın %55 olduğu düşünülürse brüt satış karındaki artış net satışa göre düşüktür. Bunun en büyük sebebi satılan malın maliyetindeki artışın yüksek olmasından kaynaklanmaktadır.



Faaliyet Karı ve Zararındaki değişiklik



Faaliyet karı faaliyet giderlerinin %50 artması nedeniyle ancak %16,7 artabilmiştir.



Dönem Karı ve Zararındaki değişiklik



Faaliyet dışı gelirlerin %66,7 oranında azalması ve hem faaliyet dışı giderlerin hem de finansman giderlerinin %50 oranlarında artması dönem net karını %62,5 oranında düşürdüğü görülmektedir.











YÜZDE YÖNTEMİYLE ANALİZ (DİKEY ANALİZ)

Bu yöntemle, işletmenin bilânço ve gelir tablosu yüzde değerleri ile ifade edilir. Yüzde yöntemiyle tek bir yılın finansal tabloları kullanılabileceği gibi, birden fazla yılın tabloları kullanılarak, her bir yılın yüzdeleri karşılaştırılabilir.

Bu yöntemde, işletmenin bilânçosundaki toplam varlıklar %100 olarak kabul edilir. Her bir varlık kalemi toplam varlıkların yüzdesi olarak ifade edilir. Aynı şekilde toplam kaynaklarda %100 olarak kabul edilir ve borçların ve öz kaynakların toplam kaynaklardaki payı belirlenir.

İşletmenin gelir tablosunda ise net satışlar en önemli kalemdir çünkü işletmelerin esas gelir getirici faaliyetleri satış işlemleridir. Bu nedenle net satışlar %100 kabul edilir diğer gelir tablosu kalemleri buna göre belirlenir.



Dikey Yüzde = İlgili kalem verisi/ Baz alınan kalem verisi



Prestij AŞ Karşılaştırmalı Tablolar Analizi
AKTİF
2000
Grup Toplamına Oranı (%)
Genel Toplama Oranı (%)
1. DÖNEN VARLIKLAR



Hazır Değerler
120.000
9,37%
7,02%
Ticari Alacaklar
522.000
40,75%
30,53%
Stoklar
587.000
45,82%
34,33%
Diğer Dönen Varlıklar
52.000
4,06%
3,04%
DÖNEN VARLIKLAR TOPLAMI
1.281.000
100,00%
74,91%
2. DURAN VARLIKLAR



Maddi Duran Varlıklar
398.000
92,77%
23,27%
(-) Amortismanlar
105.000
(24,48%)
(6,14%)
Net Maddi Duran Varlıklar
293.000
68,30%
17,13%
Diğer Duran Varlıklar
136.000
31,70%
7,95%
DURAN VARLIKLAR TOPLAMI
429.000
100,00%
25,09%
TOPLAM AKTİF
1.710.000

100,00%





PASİF
2000
Grup Toplamına Oranı (%)
Genel Toplama Oranı (%)
3. K.V.Y. KAY.



Banka Kredileri
401.000
52,83%
23,45%
Satıcı Kredileri
210.000
27,67%
12,28%
Diğer. K.V.Y. KAY.
148.000
19,50%
8,65%
K.V.Y. KAY. TOP.
759.000
100,00%
44,39%
4. U.V.Y. KAY. TOP.
311.000
100,00%
18,19%
5. ÖZ KAYNAK



Ödenmiş Sermaye
294.000
45,94%
17,19%
Sermaye Yedekleri
151.000
23,59%
8,83%
Kar Yedekleri
145.000
22,66%
8,48%
Dönem Net Karı
50.000
7,81%
2,92%
ÖZ KAYNAK TOP.
640.000
100,00%
37,43%
TOPLAM PASİF
1.710.000


100,00%

a) Dönen Varlıklar İle Kısa Vadeli Yabancı Kaynakların Dikey Yüzdeleri



Dönen varlıklar ile kısa vadeli yabancı kaynakların birlikte incelenmesinin en önemli sebebi işletmenin likidite yeterlilik durumunun saptanması, net çalışma sermayesinin yeterli olup olmadığının irdelenmesidir.



İşletmenin ilgili dönemde Dönen Varlıkların toplam içindeki payı %74,91’dir. Kısa vadeli yabancı kaynakların payı toplamda %49,39’dur. Görüldüğü gibi işletme kısa vadeli yabancı kaynakları karşılayabilecek likiditeye sahiptir ve yeterli net çalışma sermayesi mevcuttur.





b) Dönen Varlıklar ile Duran Varlıkların Dikey Yüzdeleri



İşletmenin aktif yapısının değerlendirilmesinde dönen varlık ve duran varlıkların toplam varlıklar içerisindeki payına bakmak yararlı olur.



İşletmeye bakıldığında Dönen varlıkları toplam içerisinde %74,91 paya sahip iken Duran varlıklar %25,09 paya sahiptir. İşletmenin oldukça likit bir durumda olduğu gözlemlenmektedir.



c) Yabancı Kaynaklar Öz Kaynaklar Dikey Yüzdeleri



İşletmenin kaynak yapısının analizi büyük önem taşır. Toplam kaynağın %50’sinden fazlası öz kaynak ise, firmanın borç ödeme riskini azaltır.



İşletme kaynak yapısına bakıldığında Toplam kaynaklar içindeki yabancı kaynaklar oranı %62,58’dir (%44,39 KVYK, %18,19 UVYK). Toplam Kaynaklar içinde Öz kaynak oranı ise %37,43’tür. Bu durum işletmenin borç ödeme riskini göstermektedir. İşletmenin finansal durumunun iyi olmadığı ve öz kaynakların bu dönem için yetersiz olduğu söylenebilir.



d) Duran Varlıklar İle Öz Kaynakların Dikey Yüzdeleri ve Devamlı Sermaye



Öz kaynakların, Duran varlıkların finansmanında yeterli olup olmadığının saptanmasında, öz kaynakların ve duran varlıkların dikey yüzdelerinin birlikte incelenmesi faydalı olur.



İşletmeye bakıldığında duran varlıkların toplam aktif içindeki payı ve öz kaynakların toplam pasif içindeki payı sırasıyla %25,09 ve %37,43’tür. Tablodan da anlaşıldığı üzere öz kaynaklar duran varlıkları karşılayabilecek durumdadır.



Karşılayamaması durumunda devamlı sermayenin (öz kaynak + UVYK) duran varlıklardan daha fazla olmalıdır aksi takdirde işletme kısa vadeli kaynaklar ile duran varlık almış olur ki bu istenilen bir durum değildir çünkü kısa vadeli borçların ödenememe riskiyle karşı karşıya kalınabilir.







e) Stokların dikey Yüzdeleri



Stokların toplam aktif içindeki payını incelemek önemlidir. Stokların düzeyi işletmenin üretim ya da stok bulundurma politikası ile ilgilidir. Stoklardaki artış beklenen satışların gerçekleşmemesinden de kaynaklanabilir. Stok devir hızı yüksek olan firmalarda stok düzeylerinin yüksek olması işletmeyi olumsuz etkilemeyebilir.



İşletmeye bakıldığında stoklar işletmenin toplam aktifleri içinde %34,33’dür. Stoklardaki değişimi gözlemlemek için dönemler arası dikey yüzdeler hesaplanarak değişimin nedenleri araştırılabilir.



f) Ticari alacakların Dikey Yüzdeleri



Genel Aktif içerisinde gerekse dönen varlıklar grubunun içerisinde ticari alacakların payının bilinmesi önem arz eder. Şirketin toplam varlıkları içerisindeki ticari alacaklarının payının artması şirketin alacaklarını tahsil edememesinden ya da kredili satış politikasından kaynaklanıyor olabilir.



İşletmeye bakıldığında ticari alacakların toplam varlıklar içindeki payı %30,53’tür. Bu durum dönemler itibariyle izlenerek yorumlanabilir.



h) Ticari Borçların Dikey Yüzdeleri



Ticari borçların toplam kısa vadeli yabancı kaynaklar içindeki payı ve toplam pasif içindeki payının bilinmesi önemlidir. Aynı zamanda ticari alacaklarla da karşılaştırılarak ticari alacakların ne kadarının ticari borçları karşılayabildiği hakkında bilgi verir.



Ayrıca, ticari borçlardaki artış, stok düzeyindeki artışlarla ilgilidir. Stok hareketleri artıkça kredili alışlar nedeniyle ticari borçlarda artar. İşletmeler kredili alışlarıyla kredili satışları arasındaki ilişkiyi iyi ayarlamak zorundadır. Peşin alış yapan bir işletme kredili satış yapıyorsa net çalışma sermayesinin ve öz kaynaklarının yeterli olması gerekir.



İşletmenin toplam pasif içindeki ticari borçları payı %12,28 ve ticari alacakları payı ise %30,53’tür. İşletme kredili satışları ve kredili alışları arasında oransal olarak önemli farklılık vardır. Öz kaynak yapısına bakıldığında toplam pasif içindeki öz kaynak oranı %37,43’tür. Bu satış politikasını destekleyecek kuvvetli bir öz kaynak bulunmamaktadır.



























ÖRNEK:




Önceki Dönem
Cari Dönem

2000
2001

BRÜT SATIŞLAR
12.000
18.000
SATIŞ İNDİRİMLERİ (-)
(2.000)
(2.500)
NET SATIŞLAR
10.000
15.500
SATIŞLARIN MALİYETİ (-)
(6.000)
(10.000)
BRÜT SATIŞ KARI VEYA ZARARI
4.000
5.500
FAALİYET GİDERLERİ
(1.000)
(2.000)
FAALİYET KARI VEYA ZARARI
3.000
3.500
FAALİYETDIŞI GELİRLER
3.000
1.000
FAALİYETDIŞI GİDERLER
(1.000)
(1.500)
FİNANSAMAN GİDERLERİ
(1.000)
(1.500)
DÖNEM KARI VEYA ZARARI
4.000
1.500




Önceki Dönem
Cari Dönem
(%)
(%)

2000
2001
2000
2001

BRÜT SATIŞLAR
12.000
18.000
120
116,13
SATIŞ İNDİRİMLERİ (-)
(2.000)
(2.500)
20
16,13
NET SATIŞLAR
10.000
15.500
100
100,00
SATIŞLARIN MALİYETİ (-)
(6.000)
(10.000)
60
64,51
BRÜT SATIŞ KARI VEYA ZARARI
4.000
5.500
40
35,49
FAALİYET GİDERLERİ
(1.000)
(2.000)
10
12,90
FAALİYET KARI VEYA ZARARI
3.000
3.500
30
22,59
FAALİYETDIŞI GELİRLER
3.000
1.000
30
6,45
FAALİYETDIŞI GİDERLER
(1.000)
(1.500)
10
9,67
FİNANSAMAN GİDERLERİ
(1.000)
(1.500)
10
9,67
DÖNEM KARI VEYA ZARARI
4.000
1.500
40
9,67



YORUMLAR:

2001 yılında 2000 yılına göre iskontolar düşürülmüştür. Bunun sonucunda 2001 yılında satış indirimlerinin 2000 yılına göre net satışlar içindeki payı düşmüştür,

Satışların maliyeti 2000 yılına göre 2001 yılında artmıştır. Bunun sebebi, maliyet unsurlarının fiyatlarındaki artış ya da işletmenin üretim maliyetlerinin artması sonucu olabilir,

Maliyet artışı sonucu brüt kar marjı %40’dan 35.49’a düşmüştür,



ÖRNEK:


Önceki Dönem
Cari Dönem

2000
2001
BRÜT SATIŞLAR
2.650.000
3.410.000
SATIŞ İNDİRİMLERİ (-)
10.000
19.000
NET SATIŞLAR
2.640.000
3.391.000
SATIŞLARIN MALİYETİ (-)
1.850.000
2.250.000
BRÜT SATIŞ KARI VEYA ZARARI
790.000
1.141.000
FAALİYET GİDERLERİ
510.000
830.000
FAALİYET KARI VEYA ZARARI
280.000
311.000
FAALİYETDIŞI GELİRLER
5.000
10.000
FAALİYETDIŞI GİDERLER
30.000
25.000
FİNANSAMAN GİDERLERİ
175.000
160.000
DÖNEM KARI VEYA ZARARI
80.000
136.000
DÖNEM KARI VERGİ VE DİĞER YASAL YÜK.(-)
30.000
66.000
DÖENEM NET KARI VEYA ZARARI
50.000
70.000




Önceki Dönem
Cari Dönem
(%)
(%)

2000
2001
2000
2001

BRÜT SATIŞLAR
2.650.000
3.410.000
100,38
100,56
SATIŞ İNDİRİMLERİ (-)
10.000
19.000
0,38
0,56
NET SATIŞLAR
2.640.000
3.391.000
100,00
100,00
SATIŞLARIN MALİYETİ (-)
1.850.000
2.250.000
70,08
66,35
BRÜT SATIŞ KARI VEYA ZARARI
790.000
1.141.000
29,92
33,65
FAALİYET GİDERLERİ
510.000
830.000
19,32
24,48
FAALİYET KARI VEYA ZARARI
280.000
311.000
10,61
9,17
FAALİYETDIŞI GELİRLER
5.000
10.000
0,19
0,29
FAALİYETDIŞI GİDERLER
30.000
25.000
1,14
0,74
FİNANSAMAN GİDERLERİ
175.000
160.000
6,63
4,72
DÖNEM KARI VEYA ZARARI
80.000
136.000
3,03
4,01
DÖNEM KARI VERGİ VE DİĞER YASAL YÜK.(-)
30.000
66.000
1,14
1,95
DÖENEM NET KARI VEYA ZARARI
50.000
70.000
1,89
2,06









































































EĞİLİM YÜZDELERİ İLE ANALİZ (TREND ANALİZİ)



Bu yöntemde, finansal tablolarda incelenecek dönemlere ait bir yıl esas alınır. Bu yıla ait tutarlar 100 kabul edilerek, diğer dönemlere ait değerler esas alınan yılın aynı değerleri ile karşılaştırılarak yüzde yöntemine göre oranlanır. Bu şekilde, finansal tablolarda yer alan kalemlerin dönemlere arasında göstermiş olduğu artış veya azalışlar tespit edilerek, bu değişimlerin önemleri ortaya konmaya çalışılır.



Trend Yüzdesi = [(İlgili kalem cari yıl verisi)/(İlgili Kalem Baz alınan yıl verisi)]X100



AKTİF
1999
2000
2001
1999
2000
2001
Dönen Varlıklar







Hazır Değerler
10000
13000
11000
100,00%
130,00%
110,00%
Ticari Alacaklar
23000
20000
25000
100,00%
86,96%
108,70%
Stoklar
18000
22000
24000
100,00%
122,22%
133,33%
Dönen Varlıklar Toplamı
51000
55000
60000
100,00%
107,84%
117,65%
Duran Varlıklar





Mali Duran Varlıklar
8000
8000
8000
100,00%
100,00%
100,00%
Maddi Duran Varlıklar
18000
20000
12000
100,00%
111,11%
66,67%
Duran Varlıklar Toplamı
26000
28000
20000
100,00%
107,69%
76,92%
AKTİF TOPLAMI
77000
83000
80000
100,00%
107,79%
103,90%
PASİF





KVYK






Mali Borçlar
2000
10000
14000
100,00%
500,00%
700,00%
Ticari Borçlar
25000
30000
34000
100,00%
120,00%
136,00%
Öd. Verg. Ve Fon.
5000
6000
7000
100,00%
120,00%
140,00%
KVYK Toplamı
32000
46000
55000
100,00%
143,75%
171,88%
UVYK





Mali Borçlar
15000
10000
5000
100,00%
66,67%
33,33%
UVKY Toplamı
15000
10000
5000
100,00%
66,67%
33,33%
ÖZ KAYNAKLAR





Ödenmiş Sermaye
15000
15000
15000
100,00%
100,00%
100,00%
Sermaye Yedekleri
8000
10000
12000
100,00%
125,00%
150,00%
Kar Yedekleri
6000
7000
7000
100,00%
116,67%
116,67%
Geç. Yıl. Zararı
0
0
5000
100,00%

Dönem Net Karı
1000
0
0
100,00%

Dönem Net Zararı
0
5000
9000
100,00%

Öz Kanaklar Toplam
30000
27000
20000
100,00%
90,00%
66,67%
PASİF TOPLAMI
77000
83000
80000
100,00%
107,79%
103,90%



a) Dönen Varlıkların ve Kısa Vadeli Yabancı Kaynakların Göstermiş Olduğu Eğilim



Dönen Varlıklar 2000 yılında 1999 yılına göre 1,07 kat arterken 2001 yılının 1999 yılına göre 1,17 katlık bir artış gösterdiği görülmektedir. Dönen Varlıklar bir artış eğilimi içerisindedir.



Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklara bakıldığında ise 1999 yılına göre 2000 ve 2001 yıllarında sırasıyla 1,44 ve 1,72 katlık bir artış söz konusudur. Bu durum Kısa vadeli yabancı kaynakların hızlı bir artış içerisinde olduğunu göstermektedir. İşletme bu gelecek yıllarda bu hızdaki bir artış sonucu likidite sorunu ile karşı karşıya kalabilir.



b) Dönen Varlıklar ile Duran Varlıkların Göstermiş olduğu Eğilim



Aktif yapısındaki değişimi göstermek açısından dönen varlıklar ile duran varlıklardaki değişim eğiliminin birlikte gösterilmesi uygundur.



İnceleme konusu olan işletmede Dönen varlıklar ile Duran varlıklar 2000 yılında aynı hızda artış eğilimi göstermişler. 2001 yılında ise duran varlıklar azalırken Dönen varlıklar yine artış eğilimi göstermektedir.



c) Yabancı Kaynaklar ile Öz Kaynakların Eğilim Yüzdeleri



Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar 2000 ve 2001 yıllarında hızlı bir artış eğilimi gösterirken Uzun vadeli yabancı kaynaklar da aynı dönemler içinde hızlı bir azalış eğilimi içerisindedir. Öz Kaynaklara bakıldığında ise hızlı bir azalış eğilimi içerisinde görülmektedir. Bu durum işletmenin kaynak yapısında önemli değişimleri göstermekte ve önemli derecede işletmenin likidite sıkıntısı ile karşı karşıya kalabileceğini göstermektedir.



d) Duran Varlıklar İle Öz Kaynakların ve Devamlı Sermayenin Eğilim Yüzdeleri



Devamlı sermayedeki değişim eğilimi hızlı bir azalış göstermektedir 2000yılında (82,22%) ve 2001 yılında (55,56)’dır. Bu UVKY ve Özk Kaynaklar da meydana gelen hızlı azalış eğiliminden kaynaklanmaktadır.

Öte yandan, Duran varlıklar 2000 yılında artış eğiliminde iken 2001 yılında hızlı bir azalış eğilimine girmiştir. Duran varlıkların devamlı sermaye tarafından finanse edildiği düşünüldüğünde Devamlı sermayedeki hızlı azalış eğilimine paralel davranış göstermesi beklenmelidir.



e) Stoklar ile Satışların Eğilim Yüzdeleri



Stoklar ile satışların eğilim yüzdelerinin birlikte irdelenmesi uygundur. Genelde, stoklardaki azalışa karşılık, satışlardaki artış işleminin lehine yorumlanacak bir durumdur. Ancak satışlardaki azalışa karşılık stokların artması işletmenin stoklarını satışta güçlüklerle karşılaştığını veya stoklara fazla yatırım yapıldığının bir göstergesidir.



Eğilim yüzdelerinden de anlaşılacağı üzere satıştaki artış eğilimi ile stoklardaki artış eğilimi paralellik göstermektedir.



f) Satışlar ile Ticari Alacakların Yüzde Eğilimi



Net satışlar 2000 ve 2001 döneminde artış eğilimi gösterirken ve 2000 yılında ticari alacaklar azalış eğilimi ve 2001 yılında artış eğilimi göstermektedir. Net satışlardaki artış eğilimi ticari alacaklardaki artış eğiliminden daha hızlı olarak gerçekleşmiştir. Bu durum işletmenin ticari alacaklarında bir problem yaşamadığını göstermektedir. Satışlardaki artış eğilimi daha çok peşin satışlardan kaynaklanmaktadır.







Eğilim Yüzdelerine Göre Düzenlenmiş Gelir Tablolarının Analizi ve Yorumu


Gelir tabloları verilerinin inceleme dönemi içinde, temel yıla göre göstermiş oldukları eğilimler hesaplandıktan sonra, bu eğilimlerin yorumlanması gerekir.

Gelir tablosunun eğilimleri yorumlanırken bilançoda olduğu gibi, kalemler arasındaki ilişkilerin yorumlanması gerekir.


1999
2000
2001
1999
2000
2001

BRÜT SATIŞLAR
30000
35000
40000
100,00%
116,67%
133,33%
SATIŞ İNDİRİMLERİ (-)
0
0
0


NET SATIŞLAR
30000
35000
40000
100,00%
116,67%
133,33%
SATIŞLARIN MALİYETİ (-)
25000
29000
35500
100,00%
116,00%
142,00%
BRÜT SATIŞ KARI VEYA ZARARI
5000
6000
4500
100,00%
120,00%
90,00%
FAALİYET GİDERLERİ
4000
4500
3000
100,00%
112,50%
75,00%
FAALİYET KARI VEYA ZARARI
1000
1500
1500
100,00%
150,00%
150,00%
FAALİYETDIŞI GELİRLER
5000
2000
1000
100,00%
40,00%
20,00%
FAALİYETDIŞI GİDERLER
1000
1500
1500
100,00%
150,00%
150,00%
FİNANSAMAN GİDERLERİ
2000
7000
10000
100,00%
350,00%
500,00%
OLAĞAN KAR VEYA ZARARLAR
2000
5000
9000
100,00%
250,00%
450,00%
OLAĞANDIŞI GELİR VE KARLAR
0
0
0


OLAĞAN DIŞI GİDER VE ZARARLAR(-)
0
0
0


DÖNEM KARI VEYA ZARARI
2000
5000
9000
100,00%
250,00%
450,00%
DÖNEM KARI VERGİ VE DİĞ.YAS.YÜK.(-)
1000
0
0


DÖNEM NET KARI VEYA ZARARI
1000
5000
9000
100,00%
500,00%
900,00%











a) Satışlarda ve Satışların Maliyetinde Eğilim



Satışlar ve satışların maliyeti kalemindeki eğilimin yorumunda, değişikliklerin ne kadarlık kısmının miktar değişmesinden ne karlık kısmının ise fiyat etkisinden kaynaklandığı yorumlanmaya çalışılır.



İnceleme ye konu olan işletmeye bakıldığında 2000 yılında net satışlardaki artış eğilimi satışların maliyetindeki artış eğilimi ile aynıdır. Satışlardaki ve satışların maliyetindeki artış eğiliminin miktar etkisinden kaynaklanmış olabileceğinin göstergesidir. 2001 yılındaki eğilimlere bakıldığında satışlardaki artış eğilimi satışların maliyeti artış eğiliminden daha azdır. Bu dönem için eğilimler fiyat etkisine maruz kaldığını göstermektedir.



Satışların maliyetindeki artış eğilimi satışlardaki artış eğiliminden daha düşük seyrediyorsa bu işletmede üretim sürecinde verimliliğin artırılması olarak ta yorumlanabilir.









b) Brüt Satış Karı, Faaliyet Karı, Olağan Kar ve Dönem Net Kar’ındaki Eğilim



Şirketin Karlılık durumunun incelenmesinde, karların gerçekleşme safhalarına göre değerlendirilmesi faydalı olur.



İncelemeye konu olan işletmenin Gelir tablosuna bakıldığında Brüt satış karı 2000 yılında artış eğiliminde iken 2001 yılında azalış eğilimindedir. Bu durum 2001 satışların maliyetindeki artış eğiliminin net satışlardaki artış eğiliminden daha yüksek olması sonucu gerçekleşmiştir.



Çeşitli düzeylerdeki karlılıkları incelendiğinde faaliyet karları her iki dönemde de aynı artış eğilimi göstermiştir. Olağan Karlar ise her iki dönemde de önemli derecede düşüş eğilimi göstermektedir. Bunun nedeni ise yüksek finansman giderleri olarak göze çarpmaktadır. Gelir tablosundan da görüldüğü gibi finansman giderleri çok hızlı bir artış eğilimi içerisindedir. Buna bağlı olarak da Dönem net Karı hızlı bir azalış eğilimi içerisine girmiştir.



ORAN YÖNTEMİ İLE ANALİZ (RASYOLAR)



Finansal tablolar analizinde kullanılan en yaygın yöntemlerden birisi de oran yöntemi ile analiz tekniğidir.



Bu analiz tekniğinde, finansal tablolar arasındaki anlamlı ilişkiler, birbirinin yüzdesi veya birkaç katı olarak belirtilir.

Rasyo yöntemi ile analiz, hesap veya hesap grupları arasında matematiksel ilişkiler kurulmak suretiyle, işletmenin ekonomik ve mali yapısı ile karlılık, çalışma durumu hakkında bir yargıya ulaşmaya çalışmaktır.

Rasyo yöntemi ile analiz tekniği, iki kalem arasındaki ilişkinin basit matematiksel ifadesidir,

Rasyoların (oranların) hesaplanması tek başına bir amaç değildir. Önemli olan hesaplanan bu matematiksel ifadelerin işletmenin amaçları ile bütünleştirerek değerlendirilmesi ve yorumlanmasıdır.

Hesaplanan bu oranların işletmenin amacına yönelik yorumlanmasında, işletmenin geçmiş yıllarda hesaplanan oranlarla, genel kabul görmüş ölçülerle ya da işletmenin bulunduğu endüstri kolu için geliştirilen oranlarla mukayese edilmesi ve buna göre yorumlanması önem arz eder.



Oranların Sınıflandırılması


Dersimiz boyunca oranlar işletme faaliyetlerinin değerlendirilmesindeki kullanış biçimlerine göre sınıflandırılacaktır. Bunlar;



  • Likidite Oranları
  • Mali Oranlar
  • Faaliyet Oranları
  • Karlılık Oranları






LİKİDİTE ORANLARI



İşletmenin cari durumunu, diğer bir deyişle, likidite durumunun analizinde likidite oranlarından yararlanılır.



  • Likidite oranları, işletmenin parasal durumunu göstererek, vadesi gelen borçların, ödenme olanaklarını saptamaya yardım eder.
  • Diğer bir ifade ile, bu oranlar işletmenin kısa vadeli borçlarını ödeyebilme yeteneğinin ölçülmesinde ve çalışma sermayesinin yeterli olup olmadığının belirlenmesinde kullanılır.
  • Ödeme gücünün saptanmasında, işletmenin dönen varlıkları ile kısa vadeli borçlar arasındaki ilişkileri analiz eder.


İşletme ilgilileri, özellikle işletmeden alacakları olanlar, yöneticiler, firmalara kısa vadeli borç verecek olan bankalar, likidite oranları ile işletmenin kısa vadeli borçlarını, vadesi geldiğinde dönen varlıkları ile derhal ödeyebilecek durumda mıdırlar? Sorusunu cevaplamaya çalışmaktadırlar.



Likidite Oranları kendi içinde üçe bölümlenir: Cari Oran, Asit-test Oranı, Nakit Oranı. Ayrıca likidite durumunun analizinde bu oranlar dışında destekleyici oranlarda hesaplanabilir (Alacak devir hızı oranı, Stok devir hızı oranı… gibi)





Cari Oran


Dönen Varlıklar ile kısa vadeli yabancı kaynaklar arasındaki ilişkiyi gösteren bir orandır.









  • Cari oran, işletmenin genel likidite durumunu ortaya koyarak işletmenin net çalışma sermayesinin yeterli olup olmadığını ortaya koyar. Bu nedenle orana çalışma sermayesi oranı da denilmektedir.
  • Oranın payında bulunan dönen varlıklar toplamı, şüpheli alacaklar karşılığı, stok değer düşüş karşılığı gibi aktif düzenleyici hesapların toplamdan düşüldükten sonraki tutarı yansıtır.
  • Dönen varlıkların toplamının Kısa vadeli yabancı kaynaklardan yüksek olması istenir. Bu nedenle Oranın mutlak olarak 1’den büyük olması gereklidir. Cari oranın 1’den büyük olması işletmenin ödeme gücünün emniyet marjı olarak görülmektedir. Genel kural olarak ise, oranın 2 olması yeterli kabul edilir.


Cari Oranın oranının küçük olması durumunda hemen likidite durumunun kötü olduğu yorumu yapılmadan önce stok devir ve alacak devir hızlarına da bakmak gerekir. Stok devir hızı ve alacak devir hızı yüksek olan işletmeler kısa vadeli yabancı kaynakların ödenmesinde zorluk çekmeyebilir.





Asit- Test Oranı


Asit-test oranı cari oranı tamamlayan bir likidite oranıdır. İşletmenin her 1 YTL için ne kadar süratle paraya çevrilebilen likit dönen varlığı olduğunu gösterir.





















Eğer İşletmenin gelecek dönemlere ilişkin gelirleri olursa bu durumda asit-test oranı nasıl hesaplanacaktır?



Asit-test oranının 1 olması yeterli sayılmaktadır. Oranın bir olması işletmenin kısa vadeli yabancı kaynaklarının tamamını nakit ve hızlıca paraya çevrilebilen değerlerle karşılanabileceğini gösterir.



Asit-test oranının 1 den küçük olması durumunda hemen likidite durumunun kötü olduğu yorumu yapılmadan önce stok devir ve alacak devir hızlarına da bakmak gerekir. Stok devir hızı ve alacak devir hızı yüksek olan işletmeler kısa vadeli yabancı kaynakların ödenmesinde zorluk çekmeyebilir.



Nakit Oranı


Bu oran, para ve benzeri değerlerin kısa vadeli yabancı kaynaklara oranıdır. İşletmenin elindeki mevcut hazır değerler ile kısa vadeli borçların ne ölçüde karşılandığını gösterir.



  • Nakit oranı, faaliyetlerden sağlanan fon girişlerinin durması ve alacakların tahsil edilememesi durumunda, işletmenin kısa vadeli borçlarını ödeme gücünü yansıtmaktadır.






Nakit Oranının 0.20’nin altına düşmemesi genel bir kural olarak istenir. Bu oranın 0.20’nin altında olması durumunda para bulma şansı oldukça azdır. Öte yandan oranın çok yüksek olması da arzulanmaz çünkü nakit fazlasının iyi kullanılamadığı ve hareketsiz bırakıldığı anlamını taşır. Bu durum işletmenin para kazanma durumunu azaltarak gelir düşüklüğüne neden olur.









LİKİDİTE YARDIMCI ORANLARI



Stok Bağımlılık Oranı




Asit-test oranının 1’den küçük olması durumunda; borçların geri ödenmesinde işletmenin stoklara olan bağımlılığının ölçümünde kullanılan bir orandır. Stok bağımlılık oranı, işletmenin kısa vadeli borçlarının geri ödenmesinde, hazır değerleri ve diğer süratle paraya çevrilebilir varlıkların dışında, stokların yüzde kaçının satılması gerektiğini gösterir. Başka bir ifade ile işletmenin kısa vadeli borçlarının ödenmesinde, stok satışına ne derecede bağımlı olduğunu ortaya koyar.



Stok Bağımlılık Oranı = (KVYK-(Hazır Değerler+Menkul Kıymetler+Alacaklar))/Stoklar



AKTİF CAMSAN TİC. 01.12.2003 TARİHLİ BİLANÇOSU PASİF

100 KASA
102 BANKALAR
120 ALICILAR
153 TİCARİ MALLAR
255 DEMİRBAŞLAR
257 BİRİKMİŞ AMORT.





9.000.000
3.000.000
3.000.000
15.000.000
10.000.000
(4.000.000)


36.000.000
300 BANKA KRED.
320 SATICILAR
321 BORÇ SENET.
405 ÇIK. TAHVİLLER
500 SERMAYE
3.000.000
12.000.000
3.000.000
9.000.000
9.000.000



36.000.000



Cari Oran







Dönen Varlıklar = Kasa + Bankalar + Alıcılar + Ticari Mallar



KVYK = Banka Kredileri + Satıcılar +Borç Senetleri







Asit-Test Oranı















Nakit Oranı













Stok Bağımlılık Oranı




Stok Bağımlılık Oranı = (KVYK-(Hazır Değerler+Menkul Kıymetler+Alacaklar))/Stoklar



Stok Bağımlılık Oranı = (18,000,000-15,000,000)/15,000,000 = 0,20



İşletmenin Cari oranı ve Asit-test Oranı istenilenden daha düşüktür. Nakit oranı ise iyi görünmektedir. Ancak bu atıl nakdin olduğu anlamını da taşıyabilir. Ayrıca kısa vadeli yabancı kaynakların ödenebilmesi için işletme hazır değerlerin dışında stoklarında %20’ının satılması gerekmektedir.



FAALİYET ORANLARI



Faaliyet oranları işletmenin faaliyetlerinde kullanılan varlıkların etkili biçimde kullanılıp kullanılmadığı hakkında bilgi veren oranlardır.



Stok Devir Hızı



Stok devir hızı belirli bir dönem içinde stokların kaç defa yenilendiğini gösterir.



S.D.H = (Satışların Maliyeti)/Ortalama Stok



Örnek: Satışların maliyeti 12,000,000 TL, Dönem başı stok 2,800,000 TL ve Dönem sonu stok 3,200,000 olduğu bir işletmede



olur.



Burada stokların yılda 4 kez devrettiği anlaşılmaktadır. Stoklar ay esasına göre 12/4= 3 ayda bir, gün esasına göre 360/4=90 günde bir devretmektedir ya da yenilenmektedir.



















Alacak Devir Hızı



Alacak devir hızı oranı, belirli bir dönemdeki kredi satışlar tutarının, hesap dönemi sonundaki ticari alacaklar tutarına veya ortalama ticari alacaklar miktarına bölünmesi ile elde edilen orandır. Alacak devir hızı oranı alacakların tahsil yeteneğini gösteren orandır. Ticari alacakların kalitesi ve likiditesi hakkında bir bilgiye ulaşmak için kullanılan önemli bir orandır.



ADH = (Kredili Net Satış Tutarı)/Ortalama Ticari Alacaklar



Kredili satışların net bilinmemesi durumunda, net satışlar tutarı da esas alınabilir. Alacak devir hızı işletmenin likidite durumunun ölçülmesinde yararlanılan tamamlayıcı oranlardan birisidir.



Alacak devir hızının artışı, işletmenin lehine yorumlanan bir durum olup, çalışma sermayesinin alacaklara nispeten az bağlandığını gösterir. Bunun tersi ise çalışma sermayesinin büyük bir kısmının alacaklara bağlandığını gösterir.



Alacakların Ortalama Tahsilat süresi Oranı



Alacakların Ortalama Tahsilat Süresi = 360/Alacak Devir Hızı olarak hesaplanabilir.



Örnek: Belirli bir dönemde işletmenin kredili satış tutarı 12,000,000 TL. dönem sonundaki ticari faaliyetlerden doğan alacak senetlerinin borç kalanı 700,000 TL alıcılardan doğan alacaklar hesabının borç kalanı 1,300,000 TL ise alacakların devir hızı oranı nedir?









Öte yandan burada işletmenin kredili satışlarının uygun bir şekilde yürütülüp yürütülmediği ile ilgili kredili alışların ödenme sürelerine de bakmak gerekir. Alacakların ortalama tahsilât süreleri değerlendirilirken ticari borçların ödenme sürelerinin de değerlendirilmesi gerekir.



Tic. Borç. Ort. Öden. Süresi=[Satıcılar+Borç senetleri(Ticari Borçlar)]/Günlük peşin satışlar



Örneğin, aynı işletmenin 1 yıllık dönem sonundaki satıcılar hesabı 1,000,000 TL borç senetleri hesabı 800,000 TL alacak kalanı vermiş ve yıllık peşin satışlar toplamı 36,000,000 TL ise,



olur.



Bu durumda işletme alacaklarını ortalama 30 günde tahsil ederken borçlarını ortalama 18 günde ödemektedir. İşletmenin müşterilerine açmış olduğu kredilerin vadesinin, kendisine satıcıların açmış olduğu kredilerin vadesinden daha uzundur. Bu nedenle işletme kendisine açılan vade ile kendisinin açmış olduğu vade arasında bir denge kurması gerekir.



Net İşletme Sermayesi Devir Hızı



Net çalışma sermayesinin yeterli olup olmadığı hakkında bilgi verir.

Net çalışma sermayesi devir hızının düşük olması, işletmenin aşırı net çalışma sermayesine sahip olduğunu, stok ve alacak devir hızının yavaş olduğunu, işletmenin gereksiniminden fazla olduğunun göstergesidir.Net çalışma sermayesi devir hızının yüksek olması, işletme net çalışma sermayesinin verimliliğinin yüksek olduğunu ifade eder. Ancak verimlilik ile karlılık bir arada olduğu sürece anlam taşır. Bu nedenle karlılık ve verimlilik birlikte incelenmelidir.



NÇSDH=(Net Satışlar)/(Ortalama Net Çalışma Sermayesi)



Net çalışma sermayesi devir hızı ile ilgili belli bir ölçü yoktur. Endüstri kollarına göre farklılık gösterir.



Dönen Varlıklar Devir Hızı



Dönen Varlık Devir Hızı = (Net Satışlar/Ort. Dönen Varlıklar)



Oranın yüksek olması, dönen varlıkların verimliliğinin yüksek olduğunu gösterir. Düşük olması ise, işletmede dönen varlıklarda bir aşırılık, stok ve alacak devir hızının düşük olduğunu gösterir.



Bu oran için belli bir ölçü yoktur. İşletmeden işletmeye farklılık gösterir.



Duran Varlıklar Devir Hızı



Duran Varlık Devir Hızı = (Net Satışlar/Ort. Duran Varlıklar)



Oranın düşük olması duran varlıkların yeteri kadar verimli kullanılmadığını ve duran varlıklardan istenilen gelirin elde edilemediğini gösterir. Oranın yüksek olması ise, işletmenin duran varlıklardan verimli olarak fayda sağladığını gösterir. Çok yüksek çıkması ise işletmenin duran varlıklardan kapasitelerinin üzerinde yararlandığını gösterir.



Bu oranla ilgili belirli bir kabul olmamakla beraber, büyük sanayi kuruluşlarında oranın 2 olması uygun görülmektedir.



Aktif Devir Hızı



İşletmenin sahip olduğu tüm varlıkların verimliliğini ölçmede kullanılan bir orandır.



Aktif Devir Hızı = Net Satışlar/Ort. Toplam Aktif



Oranın düşük olması işletmenin tam kapasite ile çalışmadığını gösterir.













Öz sermaye Devir Hızı



Özsermaye devir hızı, özsermayenin (özkaynağın) ne ölçüde verimli kullanıldığını gösteren bir ölçüdür.



Özsermaye Devir Hızı = (Net Satışlar)/Özsermaye



Oranın, paydasında bulunan özsermaye tutarı dönem sonu tutarı olabileceği gibi dönemin ortalama özsermaye tutarı da olabilir.



Oranın yüksek olması, işletmenin özsermayesini verimli olarak kullandığını gösterir. Ancak, oranın çok yüksek olması işletmenin özsermayesinin yeterli olmadığını ve daha çok yabancı kaynak kullandığının göstergesidir.



Bu oran için kabul edilmiş standart bir ölçü yoktur. İşletmenin özsermaye oranının yeterli olup olmadığını ölçmek için aynı iş kolundaki diğer işletmelerin ve işletmenin kendisinin önceki yıllardaki oranları ile karşılaştırılması gerekir.



MALİ YAPI ORANLARI



Finansal Kaldıraç Oranı



FKO = (Toplam Yabancı Kaynaklar)/Aktif(Pasif) Toplamı



Varlıkların yüzde kaçının borçlarla finanse edildiğini gösteren oran olarak yorumlanabilirken, aynı zamanda kaynak toplamı içersinde yabancı kaynakların payını gösteren bir orandır. İşletmeler genellikle kaldıraç etkisinden yararlanarak firma değerlerini artırmaya çalışırlar. Firma değerinin maksimum olduğu borç seviyesine optimal borç seviyesi denir. Optimal borç seviyesinden sonra borçlanmaya devam etmek işletmenin karlılığını etkiler ve iflasa doğru işletmeyi sürükleyebilir.



Oranın 0,50 olması kabul edilebilir bu oranın Türkiye gibi sermayesi yetersiz olan ülkelerde 0,60 kabul edilebilir. Ancak bu düzeyden sonra borç yükünü artırmak işletme riskini artırarak işletmenin Finansal sıkıntı içine girmesine neden olabilir.



Finansman Oranı



FO = (Özkaynaklar)/(Toplam Yabancı Kaynaklar)



Oranın 1 olması istenir. Oranın birden yüksek olması işletmeyi borç baskısından kurtarır işletmenin rahatlamasına neden olur. Oranın yüksek olması işletme varlıklarının büyük bir kısmının işletme sahiplerince finanse edildiğini gösterir. Ancak, finansal yöneticiler işletmenin değerini maksimum yapan oran üzerinde durmalılardır.







Duran Varlıklar/Özkaynaklar Oranı



Oran, Duran varlıkların yüzde kaçının Özkaynaklar ile finanse edildiğini gösterir. Oranının genelde 1’den küçük olması istenir. Oranın 1’den büyük olması duran varlıkların finansmanında özkaynakların yetersiz kaldığı ve yabancı kaynakların kullanıldığı anlamını taşır.



Aynı şekilde Duran Varlıklar/Devamlı Sermaye oranı da, işletmenin duran varlıklarının yüzde kaçının devamlı sermaye ile finanse edildiğini gösterir. Duran varlıklar/Özkaynaklar oranı 1’den büyük ise, Duran Varlıklar/Devamlı Sermaye oranının 1 eşit olup olmadığına bakılmalıdır. Bu oranın 1’e yakın veya eşit olması durumunda duran varlıkların devamlı sermaye ile finanse edildiğini ve bu oranın kabul edilebilir bir oran olduğu düşünülür. Bu oranın birden yüksek çıkması ise devamlı sermayenin duran varlıkları finanse etmek için yetersiz kaldığı ve kısa vadeli yabancı kaynakların bir kısmı ile finanse edildiği yorumlanır. Bu işletmelerce pek istenmeyen bir durumdur.
 
Üst