AÖF DERS NOTLARINA HOŞ GELDİN!

Ders notlarına erişmek için lütfen ücretsiz kayıt olunuz.

Ücretsiz Kayıt ol!
Moderator
Mesajlar
419
Tepkime puanı
28
Puanları
18
ÜNİTE – 1 => ARAMA ve KURTARMAYA GİRİŞ
ARAMA VE KURTARMAYA GİRİŞ
Arama ve Kurtarma=>
İnsan kaynaklı afet esnasında ihtiyacı olan kimselerin yerini tespit etme,
gerekirse uygulama ve daha kapsamlı yardım alabilecekleri güvenli bir yere nakletme faaliyetleridir.
NOT=> Dünyanın en eski kayıt altına alınmış arama ve kurtarma çabalarının biri, Avustralya’nın batı
kıyısı açıklarında batan Hollanda bandıralı Vergulde Draeck isimli ticaret gemisinde mahsur kalan
denizciler için yapılmıştır.
NOT=> 29 Kasım 1945 tarihinde, bir Skorsky helikopteri, R-5 ve Breeze tarafından ortaklaşa
geliştirilen deneysel bir vinç kullanılarak, tarihin ilk sivil helikopter kurtarma operasyonu
gerçekleştirilmiştir.
ARAMA VE KURTARMA TÜRLERİ
ð Dağda arama ve kurtarma
ð Karada arama ve kurtarma
ð Kentsel arama ve kurtarma
ð Savaş alanında arama ve kurtarma
ð Hava ve deniz araçlarındaki kazalarda arama ve kurtarma
Arama ve Kurtarma Hizmetlerinden Sorumlu Otoriteler:
NOT=>
Ana Arama ve Kurtarma Koordinasyon Merkezi (AAKKM), Başbakanlık Denizcilik
Müsteşarlığı
’dır.
Sorumluluk Sahası=> Arama ve kurtarma hizmeti, Ankara ve İstanbul uçuş bilgi bölgeleri ile
Türkiye’nin arama ve kurtarma hizmeti vermekle yükümlü olduğu açık denizler üzerindeki alanlardan
sorumludur.
Arama ve Kurtarma Hizmetlerini Veriliş Koşulları:
Türkiye'deki arama - kurtarma hizmeti ve kolaylıkları, arama ve kurtarma çalışmaları ücretle tutulma
durumu olmadıkça, Sivil Havacılık İdaresi’ne (CAA) yapılacak müracaatla kendi toprağı üzerinde
komşu ülkelere her zaman ücretsiz sağlanır.
Sivil Toplum Örgütlerinin Arama ve Kurtarma Faaliyetlerine Katılımı:
ð Sivil toplum kuruluşları ve bu kuruluşların kullanabilecekleri nitelikli ekipmanı, donanımı ve
hatta personeli belirlenmelidir.
ð Sivil toplum örgütlerinin konuyla ilgili eğitilmesi ve bilgilendirilmesi amacıyla seminerler ya da
konferanslar düzenlenmelidir.
Arama ve Kurtarmada Uluslararası Yetki Paylaşımı
Birleşmiş Milletler:
1958
yılında Cenevre’de yapılan uluslararası bir antlaşma ile açık denizlerin ve uluslararası
sular olarak bilinen denizlerin sınırları belirlenmiş ve Deniz Hukuku oluşturulmuştur.
Uluslararası Arama Kurtarma Danışma Grubu (INSARAG), Ulusal Kentsel Arama ve Kurtarma
Kuruluşları arasındaki bilgi alışverişini teşvik eden bir Birleşmiş Milletler kuruluşudur.
Uluslararası Sular:
Uluslararası sular, Denizde Can Güvenliği Uluslararası Sözleşmesi ile 13 bölgeye ayrılmıştır.
Denizde Arama ve Kurtarma Uluslararası Sözleşmesi, 1979 yılında imzalanmış ve Temmuz 1985
yılında yürürlüğe girmiştir.
Kuzey Kutbu’nda arama ve kurtarma sorumlulukları, Kuzey Kutbu Arama ve Kurtarma Anlaşması
çerçevesinde Mayıs 2011’de yapılmıştır. Bu anlaşmaya göre; ülkeler bayrak ayrımı yapmadan gemi,
mürettebat ve yolcuları; tehlike altında bırakmadan, en hızlı ve güvenli şekilde kurtaracaklardır.
Uluslararası Denizcilik Örgütü:
Uluslararası Denizcilik Örgütü, (IMO) 1948 yılında Birleşmiş Milletler Denizcilik Konferansı’nda
kurulması öngörülen ve 10 yıl sonra Hükümetler Arası Deniz Danışma Örgütü (IMCO) adıyla kurulan
ve 1982 yılına kadar bu isimle, Birleşmiş Milletler bünyesinde bir "danışmanlık" birimi olarak faaliyet
gösteren bir ajanstır.
Teşkilatlanışı aşağıdaki gibidir:
ð Deniz güvenliği komitesi
ð Deniz çevresini koruma komitesi
ð Hukuk komitesi
ð Teknik iş birliği komitesi
ð Kolaylaştırma komitesi ve alt komiteler.
Dünyada Arama ve Kurtarma Faaliyetleri
ð Avustralya – AusSAR
ð Azerbaycan: Azerbaycan'da arama ve kurtarma operasyonları denizde, karada ve havada
Devlet Denizcilik İdaresi ve Devlet Sivil Havacılık İdaresi ile iş birliği içinde Acil Durumlar
Bakanlığı
tarafından yönetilir.
ð Belçika
Kuzey Denizi boyunca arama ve kurtarma görevleri Belçika Hava Kuvvetleri tarafından
yürütülür.
ð Brezilya
Brezilya'da arama ve kurtarma görevleri Brezilya Hava Kuvvetleri (D-SAR) sorumluluğundadır.
ð Kanada
Kanada arama ve kurtarma görevleri il, belediye hükümetler ve özel kuruluşlar ile birlikte Kanada
Silah Kuvvetleri
ve Kanada Sahil Güvenlik sorumluluğundadır.
ð Estonya
Estonya Sınır Muhafaza Güvenliği
arama ve kurtarma görevleri için ana destek kuruluşudur ve
arama – kurtarma gemileri ve helikopterlerden oluşan küçük bir filoyla arama – kurtarma hizmeti
vermektedir.
ð Almanya
Arama ve kurtarma çalışmaları Alman Donanması ve Alman Hava Kuvvetleri tarafından hava destekli
Alman Denizcilik Arama ve Kurtarma Servisi tarafından yürütülmektedir.
ÜNİTE – 2 => ARAMA VE KURTARMADA PLANLAMA VE
ORGANİZASYON
ARAMA VE KURTARMADA PLANLAMA VE ORGANİZASYONUN
ÖNEMİ

Arama ve kurtarmada planlama ve organizasyonun amacı; afet ve acil durumlara ilişkin
müdahale çalışmalarında görev alacak; il hizmet servisleri, İl hizmet grupları, il hizmet ekipleri ve il
koordinasyon birimlerine ait rolleri ve sorumlulukları tanımlamak; afet öncesi, sırası ve sonrasında
olmak üzere, müdahale planlamasının temel prensiplerini belirlemek ve uygulamaktır.
Herhangi bir yerde acil durum meydana geldiğinde acil olarak yürütülecek en önemli
faaliyetlerin başında, planlı ve organize bir şekilde olmak üzere; haberleşme, ulaşım, arama kurtarma
faaliyetleri ile sağlık hizmetlerinin yapılması gelmektedir.
Arama kurtarma, birçok farklı birimden oluşan organizasyon işidir. Bu organizasyona üst
düzeyde planlama, eğitim ve tatbikat düzenleme, diğer kurumlarla müşterek çalışma birimleri, orta
düzeyle alt düzey birimlerin birbirleri arasındaki koordinasyonu sağlama birimleri ve alt düzeyde
dağcı, cankurtaran, dalgıç, paraşüt, kırım kurtarma, yangın söndürme gibi birimler bulunmaktadır.
Planlama safhasında toplanılan verilerin bilgisayar destekli sistemlerle çözümlenmesi,
planlamanın doğruluğunu artırırken, aynı zamanda gereksiz işlemlerin yapılmasını da engelleyerek
zaman, personel ve para kazancı sağlayabilir.
Bilgisayar destekli arama kurtarma sistemine sahip olmayan ülkeler veya kurumlarda planlama
aşamasında şu basamaklar takip edilebilir:

ð Durumu değerlendirin, daha önceki benzer arama kurtarma faaliyetlerinin ‘‘Sonuç
Raporları’’
na bakın.
ð Olay mahallini kestirmeye çalışın, hata ve sapma ihtimallerini değerlendirin.
ð Kazazedelerin olası hareketliliklerini de hesaba katın, olası mesafe veya istikamet hatalarını
değerlendirin.
ð Yeni verileri de ekleyerek olay mahallinin ve kazazedelerin en muhtemel yerini belirleyin.
ð Olay mahalline gidilecek en uygun yol ve aracı belirleyin.
ð Spesifik arama yollarını belirlemek için muhtemel alt-arama sahaları ve patenleri belirleyin.
ð Durumu doğru olarak tanımlayan bir arama faaliyeti icra edin.
Bir arama ve kurtarma operasyonunda planlama ve organizasyon
safhalarında yapılması gerekli zorunluluklar şunlardır:

ð Zamana karşı yarış
ð Afet sonrası hayatta kalanların desteklenmesi
Genel Olarak Bilinmesi Gerekenler:
İki farklı arama ve kurtarma operasyonunda kesinlikle aynı yöntem takip edilemez. Her kaza
kendi içinde farklı bir durum olarak değerlendirilmeli ve planlanmalıdır.
Arama ve kurtarma olayları genellikle müdahale faaliyetlerini organize etmek için belirlenmiş
aşamalardan geçer. Bu aşamalar:
• Arama ve Kurtarma Servislerinin Kapasitesi
• Arama ve Kurtarma Aşamaları
• Haberdar Olma
• İlk Hareket
• Planlama
• Operasyon
• Sonuçlar
Arama ve Kurtarmada Detay Planlama ve Operasyon
Planlama=>
Eldeki verilere, geçmişte edinilen tecrübelere ve geleceğe dair öngörülere dayalı olarak
belli amaç veya amaçlar doğrultusunda geleceğe dair karar vermektir.
Bilinmesi ve kaçınılması gereken 3 ana tehlike mevcuttur:
ð Tam olarak ya da yeterli düzeyde plan yapmamaktadır.
ð "Fazla plan" yapmak.
ð Planı yeterince çalışmamak ve pratik yapmamak.
Kitle Kurtarma Operasyonunu:
ð Kurtarma personelinin ve ekiplerinin gönderilmesi,
ð Malzemeler ve hayatta kalma ekipmanları,
ð Tedarik sağlanması,
ð Tıbbi müdahale personeli,
ð Hava araçları tarafından kurtarma,
ð Deniz kurtarma unsurları tarafından kurtarma.
ARAMA VE KURTARMA ÇALIŞMALARI YÖNTEMLERİ VE
ORGANİZASYONU
Arama ve Kurtarma Çalışma Yöntemleri

Arama ve kurtarma faaliyetlerinin temel amacı, ilk 4 gün içerisinde maksimum sayıdaki
kazazedeyi canlı olarak kurtarmak, yararlıların tedavi edilmesini sağlamak ve kurtarılanların temel
ihtiyaçlarını en kısa sürede, en uygun yöntemlerle karşılamaktır.
Afet yönetimi faaliyetleri 2’ye ayrılır:
A- Afet Öncesi Planlama
B- Afet Aksiyon Planının Geliştirilmesi

ð Görevlerin belirlenmesi ve enkaz alanına hâkim olunması,
ð Enkazın üzerindeki tüm afetzedelerin güvenli ve hızlı olarak kaldırılması,
ð Yaşayabilir afetzedeler için tüm boşlukların ve ulaşılabilen bütün alanların aranması.
ð Seçilen enkazın kaldırılması.
ð Tüm enkazın kaldırılması.
Arama ve Kurtarma Organizasyonu
ARAMA VE KURTARMA FAALİYETLERİ İÇİN ALINACAK TEDBİRLER
Birinci Safha=> Acil Durum ve Afet Öncesi Hazırlıklar:

Acil durum ve afet bölgelerinde yer alan binaların içinde alınması gereken önlemlerde etkin yayın
organları aracılığıyla halka öğretilmelidir.
Acil durum ve afetlerin oluşturabileceği hasarları ve zayiatı azaltmanın en etkin yolu; gelişim
alanlarının seçimi, imara açılması ve bu alanların üzerinde afete dayanıklı yapıların inşa edilmesi ile
yapıların proje ve inşa hâlindeki denetimlerinin etkin şekilde yapılanması, caydırıcı cezalandırma
yöntemlerinin de yasallaştırılması gerekmektedir.
Önceden çıkış ve kaçış yolları ile toplanma bölgeleri belirlenmeli ve afet sırasındaki hareket tarzı
tatbikatları yaptırılmalıdır.
İkinci Safha=> Acil Durum ve Afet Anında Yapılması Gerekenler:
Acil durum ve afet sırasında ilk ve en önemli iş, paniğin önlenmesidir.
Afet bölgesinde kriz masası oluşturularak, görev paylaşımı yapılmalı ve bu masaya afetin
boyutları hakkında sağlıklı bilgi akışı sağlanmalıdır.
Acil durum ve afet bölgesi dışarısından gelecek kurtarma ekiplerine kılavuzluk hizmeti vermek ve
zaman kazandırmak için; bu ekiplerin konuşlanacağı yerler, hasar bölgeleri, enkaz altındaki yaralı ve
sağ insanların bulunduğu enkazlar ve açık olan yolların tespiti gerçekçi olarak hızla yapılmalıdır.
Kriz masası kurtarma ekiplerinin rahat çalışabilmelerini sağlayabilmek için; gerekli emniyet
tedbirleri sağlanmalı, gerekirse komşu illerden emniyet kuvveti takviyesi isteyerek kurtarma
ekiplerinin emrine verilmelidir.
Üçüncü Safha=> Kurtarma Çalışmalarının Yapılması:
Kurtarma ekipleri gelinceye kadar yerel imkânlarla enkaz altından çıkarılamayan ancak,
ulaşılabilen yaralılara mutlaka yerinde ilkyardım yapılmalıdır.
Kurtarma çalışmalarının başarısı;
ð İyi bir planlama sevk ve idareye,
ð Sağlıklı aramaya,
ð Doğru kurtarma sistemi seçimine,
ð Doğru araç- gereç seçimine,
ð Eğitilmiş personele ve
ð Diğer birimlerle koordinasyona bağlıdır.
Kurtarma çalışmalarının tek elden yürütülmesi ve kurtarma ekibine sorumluluk verilmesi;
ð Lüzumsuz arama yapılmasını önler.
ð İş makinelerinin gereken yerlerde kullanılmasın sağlar.
ð Kurtarma ve yıkıntı kaldırma faaliyetlerinin birbirinden ayrılmasını sağlar.
ð Sevk ve idarede çok başlılığı ortadan kaldırır.
ð Zamanın verimli kullanılmasını sağlar.
TÜRK ARAMA VE KURTARMA SİSTEMİ
Ülkemizde gerek kurumlar arası işbirliğini artırmak ve gerekse de arama kurtarma bölgelerinin
yetkili kurumlarını belirlenmesi amacıyla Ulusal Arama Kurtarma Yönetmeliği ve yönetmelik
çerçevesinde Ulusal Arama Kurtarma Planı’nı yayınlamıştır. Bu yönetmelik; plan doğrultusunda,
arama kurtarma faaliyetlerini koordine etmek üzere Ana Arama Kurtarma Koordinasyon Merkezi
(AAKKM)
kurularak, can güvenliği açısından son derece önemli olan kurtarma faaliyetlerinin
sürdürülmesi sağlanmıştır.
TÜRKİYE AFET PLANI ÖZETİ
Türkiye Afet Müdahale Planı’nın (TAMP) amacı; afet ve acil durumlara ilişkin müdahale
çalışmalarında görev alacak hizmet grupları ve koordinasyon birimlerine ait rolleri ve sorumlulukları
tanımlamak; afet öncesi, sırası ve sonrasındaki müdahale planlamasının temel prensiplerini
belirlemektir.
Türkiye Afet Müdahale Planı planlama prensipleri ,“temel prensipler” ve “tamamlayıcı prensipler”
olmak üzere 2 kısma ayrılmakta olup aşağıda verildiği şekildedir:
A- Temel Prensipler:
ð Kapsamlı olması. (Hazırlık, müdahale, ön iyileştirme aşamaları)
ð Her tür ve ölçekteki tehlikeleri kapsaması.
ð Tüm ana ve destek çözüm ortaklarının rol ve sorumluluklarını içermesi.
ð Ulusal, bölgesel ve yerel afet müdahale kapasitesini anında harekete geçirmeyi esas
alması.
B- Tamamlayıcı Prensipler:
ð Etkili planlama
ð Esnek ve ölçeklenebilir yapı
ð İyileştirme ve geliştirme
ð Koordinasyon, iş birliği ve dayanışma
ð Bilgi yönetimi ve iletişim
ð İlgili mevzuata uygunluk
Plan Türleri ve Entegrasyonu
Genel olarak planlar; stratejik, taktik ve operasyonel yaklaşımla hazırlanır.
Stratejik planlar; kurum ve kuruluşların orta ve uzun vadeli amaçlarını, temel ilke ve politikalarını,
hedef ve önceliklerini, performans ölçütlerini, hedeflerine ulaşabilmek için izlenecek eylem ve
yöntemler ile kaynak dağılımını içerir.
Taktik planlar; rolleri, sorumlulukları, görevleri tanımlar ve hizmet gruplarının yapacakları çalışmalar
ile eylemleri ifade eder.
Operasyonel planlarda ise; personel, ekipman ve kaynak yönetimi gibi detaylar yer alır.
Türkiye Afet Müdahale Planı; taktik yaklaşımla hazırlanmış olup, afet ve acil durumlara ilişkin
müdahale çalışmalarında görev alacak hizmet grupları ve koordinasyon birimlerine ait rolleri ve
sorumlulukları tanımlamaktadır.
NOT=> Afet ve Acil Durum Yüksek Kurulu, Türkiye Afet Müdahale Planı kapsamında hangi olay
türlerine yönelik ulusal düzeyde plan hazırlanacağına karar verir.
NOT=> İl Afet Müdahale Planı, İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü tarafından, ilçe Afet ve Acil Durum
Yönetim Merkezi olmayan ilçeleri de dikkate alacak şekilde hazırlanacaktır.
PLAN ENTEGRASYON ŞEMASI
Plan Hazırlama Süreci:
A- Organizasyon süreci:

ð Hizmet grubunun oluşturulması
ð Hizmet grubunun süreç analizinin yapılması
ð Hizmet grubunun kendi içinde süreç analizi çerçevesinde iş bölümü yapması
ð Hizmet grubu ekiplerinin kurulması
B- Analiz süreci:
ð Hizmet grubunun kaynak-envanter tespiti
ð İş birliği
ð Hizmet grubu saha destek ekiplerinin intikal planlaması
ð Hizmet grubu destek kaynaklarını intikal planlaması
ð Hizmet grubu 0. dakika planlaması
ð Hizmet grubu acil durum irtibat numaralarının tespiti
ð Bakanlıkların afet ve acil durum yönetim merkezlerinin teşkili
ð Hizmet grubunun raporlama ve haberleşme usullerinin tespiti
C- Kapasite geliştirme süreci:
ð Senaryo çalışması
ð Kapasite geliştirme kararları
ð Finansman temini
ð Organizasyon ve analiz
D- Entegrasyon süreci:
ð Tüm hizmet grupları planlarının bütünleştirilmesi,
ð Ulusal düzey hizmet grubu sorumlusu bakanlığın yerel teşkilatları tarafından hazırlanacak
operasyonel planların il afet müdahale planlarına entegrasyonu,
ð İhtiyaç duyulan konularda mevzuat değişikliği için yapılacak çalışmalar,
ð Hizmet gruplarının personel, haberleşme, mesaj, bilgi aktarımı, raporlara ve envanterlere
ulaşımı sağlayacak ortak bilgi işlem portalı hazırlanması,
ð Planların eğitimi,
ð Masa başı ve saha tatbikatlarının yapılması
ARAMA VE KURTARMA TEŞKİLATI
Arama ve Kurtarma Teşkilatı, Ana Hizmet Birimleri ve Yardımcı Hizmet Birimleri olmak üzere 2
ana birimden oluşur:
ÜNİTE – 3 => ARAMA VE KURTARMA TEKNİK VE BECERİLERİ
ARAMA VE KURTARMA TEKNİK VE BECERİLERİ HAKKINDA TEMEL
BİLGİLER

Arama kurtarmada teknik bilgi ve beceriyi artırmak ve başarılı sonuçlar alınması için, uygun
ekipler kurularak elemanların kurtarma becerileri kazanmaları ve kurtarmada ihtiyaç duyulan tüm
ekipmanları kullanacak şekilde eğitilmeleri sağlanır. Bu eğitimlerin ardından ekibin organizasyon
kültürü kazanmasını sağlayacak eğitim programları düzenlenir. Senaryolar hazırlanarak tatbikatlar
gerçekleştirilir.
Arama kurtarma faaliyetlerinde görev alacak ekiplerin muhtemel bir afette başarılı sonuç
almaları için kamu kuruluşları, gönüllü kuruluşlar ve uluslararası yardım kuruluşlarının çalışmalarını
organize etmek üzere afet öncesi “Kriz Yönetim Merkezleri” nin kurulup, gerekli tüm altyapı
çalışmalarının hazır duruma getirilmiş olması gerekir.
Arama ve kurtarma beceri ve eğitimleri; arama, kurtarma ve hayatta kalma/hayata destek
becerileri olarak 3 bölümde İncelenmektedir.
Arama kurtarma ekibinin genel olarak yürütebileceği faaliyetler şunlardır:
ð Zarar görmüş, çökmüş binalarda fiziksel ve teknik arama ve kurtarma çalışmaları yapmak
ð Hem ekip personeline, hem de afetzedelere acil tıbbi bakım yapmak
ð Hasar tespiti için, keşif yaparak yerel ve ulusal merkezlere geri bildirimde bulunmak
ð Tehlikeli maddeleri araştırmak ve değerlendirmek
ð Afet yanıtı faaliyetleri için, hemen kullanılmasına ihtiyaç olan binaların yapı ve tehlike
durumlarını değerlendirmek
ð Hasarlı yapıları stabilize etmek veya desteklemek
Bir arama ve kurtarma ekibi, en az 70 kişiden oluşmalıdır.
Köpeklerin ve bakıcılarının yeterlilik sertifikaları, 2 yılda bir yenilenmelidir.
Bir arama ve kurtarma ekibi; 72 saat boyunca yerel kaynakları kullanmadan, kendi kendine
yetecek donanıma ve iaşeye sahip olmalıdır. Ayrıca afet bölgesinde 10 güne kadar faaliyet
gösterebilmelidir.
Ekip; 2 gruba ayrılarak, 12 saatlik vardiya sistemi ile afet bölgesinde çalışmalıdır.
ARAMA KURTARMANIN GEREKLİLİĞİ VE ARAMA KURTARMA
GEREKTİREN DURUMLAR
Arama kurtarmanın amaçları şunlardır:

ð Bir kurtarma girişiminde en önemli kişinin kurtarıcı olduğunu kabul etmek
ð En çok sayıda insanı, kısa zamanda kurtarmak
ð İlk önce, hafif yaralı mağdurları kurtarmak
Arama Kurtarmanın Gerekliliği
Müdahale durumunda yapılan işler şu şekildedir:

ð Haber alma ve ulaşım problemlerinin çözümü
ð Afetin etkisinin ve ihtiyaçların tespit edilmesi
ð Arama ve kurtarma çalışmalarının başlatılması
ð İlk yardım çalışmaları
ð Alt yapı sorunlarının tespiti ve çözümü
ð Tahliye
ð Geçici konutların veya barınakların temini
ð Yiyecek, içecek, giyecek ve yakacak temin edilmesi
ð Güvenlik, çevre sağlığı ve koruyucu hekimlik hizmetlerinin sürdürülmesi
ð Basın ve halkla ilişkiler konusunun düzenlenmesi
ð Hasar tespiti, tehlikeli atıkların ve enkazın ortadan kaldırılması
Uluslararası arama kurtarma gereklilikleri
Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (ICAO)
ve Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO), nun üye
devletleri hayati standartları ve önerileri geliştirmek ve desteklemek, tehlikeli durumların üstesinden
gelmek ve önlemeye yardım etmek, devletlere diğer tip yardımları vermek ve uluslararası iş birliğini
ve koordinasyonu günlük esasta kolaylaştırmak için iş birliği yapmaktadırlar.
ARAMA VE KURTARMA TEKNİKLERİ
Arama ve Kurtarma Çeşitleri:
Arama ve kurtarma 2 ayrı bölüm altında incelenmektedir. Bunlar;

ð Denizde arama ve kurtarma
ð Karada arama ve kurtarma
Bunlar da kendi aralarında 2’ye ayrılmaktadır. Bunlar:
ð Tabii afetlerde arama ve kurtarma (Kendi arasında 4 ana bölüme ayrılmaktadır.)
- Depremde arama ve kurtarma
- Çığda arama ve kurtarma
- Heyelanda arama ve kurtarma
- Selde arama ve kurtarma
ð Kaza ve kaybolmalarda arama ve kurtarma (Kendi arasında 4 ana bölüme ayrılmaktadır.)
- Kaybolma
- Engellere takılma
- Kaza geçirme
- Sığınarak mahsur kalma ve kaybolma
Meydana Gelen Acil Durum veya Afet Derecesine Bağlı Olarak
Uygulanan Müdahale Teknikleri
A- Hafif arama kurtarma:

Göçük bina araştırmasındaki ilk 3 safha; tanıma ve araştırma, kaynakların elimine edilmesi, ilk
yüzey araştırması
. İlk saatlerde, organize olmuş gönüllüler tarafından emniyetle ve sistematik olarak
uygulanabilir. Bu adımlar hafif ve az hasar görmüş binalarda ve ağır hasar görmüş binalarda
emniyetle uygulanır ve “hafif arama ve kurtarma” diye adlandırılır.
Hafif arama kurtarmanın bileşenleri şunlardır:
ð Zaman
ð İnsan
ð Malzeme
B- Ağır arama kurtarma:
Arama kurtarmanın 3 işlemi vardır:

ð Yerini belirleme (cihaz ve köpeklerin de yardımıyla)
ð Teknik yardımda bulunma
=> Tıbbi yardımda bulunma
C- Kara Üzeri Arama Kurtarma:
Böyle kazalarda genellikle 112 Acil Servis görev yapmakta ve kazazedeyi ambulansla sağlık
kurumuna nakletmektedir. Bunun haricinde 4X4 arazi aracı ile de kurtarma icra edilebilir.
Kara üzerinde yapılan aramalarda, kazazedeyi ya da aracı bulma ihtimali arazi ve bitki örtüsü
çeşidine göre değişmektedir.
Karada yapılan faaliyetlerde görev alan arama kurtarma personeli 4X4 arazi araçlarını
sürebilmeli, harita okuyabilmeli, pusula ve GPS (Küresel Yer Belirleme Sistemi) kullanabilmeli, yaz ve
kış dağcılık eğitimi almış olmalı, kayak yapabilmeli ve aynı zamanda gerektiğinde kazazedeyi hava
araçlarına sedye ile verebilmelidir.
Kara üzerinde bir arama kurtarma faaliyeti icra edileceği durumlar:
ð Yardım çağrısı alındığında
ð Bir araç ya da insan geç kaldığında
ð Bir araç ya da insanın tehlikede olduğu belirlendiğinde
D- Su Üzeri Arama Kurtarma:
Su üzerinde arama yapılırken kullanılacak en muhtemel araçlar bot ve helikopterlerdir.
Su üzerinde bir arama kurtarma faaliyeti icra edileceği durumlar şunlardır:
ð Bir deniz aracından yardım çağrısı alındığında
ð Bir deniz aracından acil durum sinyali alındığında
ð Bir deniz aracının kesin olarak tehlikede olduğu anlaşıldığında
ð Terk edilmiş bir gemi ihbar edildiğinde
ð Bir deniz aracından haber alınamadığında
E- Hava Vasıtaları ile Arama Kurtarma:
Arama Kurtarma yapacak hava araçları ulaştırma uçakları ve helikopterlerdir.
Olası bir hava aracı ihtiyacı TSK’ dan karşılanmaya çalışılmaktadır.
Yeni dönemde Polis Özel Harekât birimleri arasından seçilmiş ve eğitim görmüş personel ile
Arama Kurtarma birimleri kurulacaktır. Bu yeni birim İçişleri Bakanlığı’na bağlı olduğu için olaylara
müdahale etmesi süresinin çok daha kısa olacağı değerlendirilmektedir.
Bir ekipte pilot, teknisyen ve arama kurtarma personeli yer alır.
Hava aracı ile arama yapılırken birçok yöntem kullanılır. Bunlardan bazıları sektör, paralel, rota
boyu
, genişleyen kare gibi metotlardır.
ARAMA VE KURTARMA ÇALIŞMALARINDA ÜLKEMİZDE UYGULANAN
SAHA KOORDİNASYONU

Afet ve acil durumlarda, AFAD koordinesinde gerekli müdahale ekipleri, uygun görülen çeşitli
illerden bölgeye gönderilerek sistem çalıştırılır.
Afet ya da acil durum mahallinde kurulan kriz merkezi ve bu merkez bünyesinde oluşturulan
“Acil Durum Hizmetleri” grubu marifetiyle gelen ekipler kayıt altına alınır, görev yerlerine dağıtılır,
günlük raporlamalarını ekip sorumlulukları marifetiyle afeti yaşayan ilde oluşturulmuş kriz merkezine
iletirler.
AFAD Başkanlığı afet yönetimi ve saha organizasyonlarında Afet ve acil durumların
doğuracağı hâllerle ilişkili olarak;

ð Hayat kurtarmak
ð Yaralanmaları azaltmak
ð Kesintiye uğrayan hayatı ve faaliyetleri en kısa sürede normale döndürmek
ð Müdahale çalışmalarını hızlı ve etkin bir şekilde gerçekleştirmek
ð Halk sağlığını korumak ve sürdürmek
ð Mülkiyet, çevre ve kültürel mirası korumak
ð Ekonomik ve sosyal kayıpları azaltmak
ð İkincil afetlerin etkilerini azaltmak
Müdahale ve saha koordinasyonunun ideal bir şekilde yapılabilmesi için yapılan bu planlamayla
Afet ve Acil Durum Hizmetleri’nin düzenlenmesinden, koordinasyonundan, denetlenmesinden ve
eğitiminden AFAD sorumludur.
Hizmet grubu planlarından hizmet grubundan sorumlu olan Bakanlık, asli sorumlu olmakla
birlikte, hizmet grubu planlarında görevlendirilen kurum ve kuruluşlar, özel sektör, STK’lar ve gerçek
kişilerde ayrı ayrı sorumludurlar.
İl afet müdahale planının hazırlanmasından ve uygulanmasından il ve ilçelerde vali ve
kaymakamlar sorumludur.
Bakanlık, kurum ve kuruluşlarda planın hazırlanmasından ve uygulanmasından üst yönetici,
özel sektörde ise sahibi veya yetkili temsil organları görevli ve sorumludur.
Sorumlulukların belirlenmesinin akabinde oluşan afetler, seviye ve etki derecelerine ayrılmış ve
ulusal afet ve acil durum müdahale çalışmalarının 4 seviyede yürütülmesi öngörülmüştür. Bu
seviyeler aşağıdaki şekildedir:

1. Seviye’de, yerel imkânlar yeterlidir.
2. Seviye’de, destek illerin takviyesine ihtiyaç vardır.
3. Seviye’de, ulusal desteğe ihtiyaç vardır.
4. Seviye’de, uluslararası desteğe ihtiyaç vardır.
ÜNİTE – 4 => ARAMA VE KURTARMADA KAZA DEĞERLENDİRME
SAFHALARI
ARAMA VE KURTARMA FAALİYETLERİNDE KAZALARA MÜDAHALE
EDECEK OLAN PERSONELDE BULUNMASI GEREKEN ÖZELLİKLER
Arama Kurtarma Personeli İçin İstenen Yetkinlikler:

=> Beceri ve Genel Yetkinlikler
=> Fiziksel Yetkinlikler
=> Güç
=> Dayanıklılık
=> Esneklik
=> Liderlik
HERHANGİ BİR ACİL DURUM VEYA AFETTE KAZAZEDE ARAMA
ÇALIŞMALARI VE KURTARMA OPERASYONLARI
Herhangi Bir Acil Durum Veya Afette Kazazede Arama Çalışmaları:
Arama çalışmaları 4 aşamada gerçekleştirilir:

ð Birinci Aşama: Fiziksel arama
ð İkinci Aşama: Köpeklerle arama
ð Üçüncü Aşama: Dinleme cihazları ile arama
ð Dördüncü Aşama: Görüntülü arama cihazları ile arama
Kazazedeyi Kurtarma Operasyonları:
ð Enkaz altında kalmamış afetzedelerin kurtarılması
ð Enkaz altında, fakat görünen afetzedelerin kurtarılması
ð Canlı olmayan afetzedelerin kurtarılması,
ð Enkaz altında yerleri belli olmayan afetzedeleri kurtarılması
KAZAZEDEYE ULAŞILMASI VEYA KORUNMASI İÇİN AFET ÖNCESİ,
SIRASI VE SONRASINDA YAPILMASI GEREKEN ÇALIŞMALAR
A- Afet Öncesinde Yapılması Gereken Çalışmalar:
Zarar Azaltma Evresi
: Tesislerde uzun dönemde tehlikeli durum ve bunların etkileri nedeni ile
oluşabilecek can, mal ve üretim kaybı vb. zararları azaltmayı veya ortadan kaldırmayı amaçlayan,
sürekliliği olan aktivite ve önlemlerdir.
Hazırlık Evresi: Ana hedefi, tehlikenin insanlar için olumsuz etkiler doğurabilecek sonuçlarına karşı
önlemler alarak; zamanında, en uygun şekilde ve en etkili organizasyon ve yöntemler ile müdahale
edebilmeye hazırlanmaktır.
Ekipman ve donanımların bakımı, tahmin ve erken uyarı sistemlerinin kullanımı, personelin
eğitimi ve diğer aktiviteler sürekli güncellenmelidir.
B- Afet Anında veya Hemen Sonrasında Yapılması Gereken Çalışmalar:
Müdahale Evresi
: Görev alacak personelin belirlenmesi, personelin uyarılması, başka yere tahliye
edilmesi ve barındırılması, tesis çevresindeki halkın sürekli bilgilendirilmesi, arama kurtarma
çalışmaları, tıbbi yardım sağlanması, hasar tespiti, zarar azaltma için göz önüne alınacakların
belirlenmesi ve hatta bölge dışından talep edilecek yardımlar “müdahale” evresi kapsamındaki
çalışmalardır.
Bu safhada yapılan faaliyetler arasında;
ð Haber alma ve ulaşım,
ð İhtiyaçların belirlenmesi,
ð Arama ve kurtarma,
ð İlk yardım,
ð Tedavi,
ð Tahliye,
ð Geçici iskân,
ð Yiyecek, içecek, giyecek, yakacak temini,
ð Güvenlik,
ð Çevre sağlığı ve koruyucu hekimlik,
ð Hasar tespiti,
ð Tehlikeli yıkıntıların kaldırılması yer alır.
Etki ve İhtiyaç Analizi: Afete hazırlık önlemlerini, acil afet önlemlerini ve onarım önlemlerini sorunsuz
bir şekilde yerine getirmek, afet ve acil durum bilgisini çabuk ve doğru bir şekilde toplamak, işlemek,
analiz etmek ve bu bilgiyi iletmek, bir ön koşuldur.
Kaynak Yönetimi: Kaynak yönetiminin ana bileşenleri; planlama, organizasyon, yönetim ve
kontroldür. Yönetilecek kaynaklar; insan gücü (görevli ve gönüllü), araçlar, ekipman ve teknik
bilgilerden ibarettir.
Davranış Şekilleri: Birincil tehlikelere karşın davranış şekilleri şunlardır:
ð Çök, Kapan ve Tutun
ð Yerinde Sığınak Oluştur
ð Kilitlen ve Yat
ð Tahliye
C- Afet Sonrasında Yapılması Gereken Çalışmalar:
Afet sonrası kriz yönetiminin önemli bir parçası olarak yapılan çalışmalardan ilk 21 gün içinde
yapılanlar, kısa vadeli iyileştirme çalışmaları olarak adlandırılır.
Bu evrede yürütülen faaliyetlerin ana hedefi; afete uğramış tesislerin haberleşme, ulaşım, su, elektrik,
kanalizasyon, eğitim, uzun süreli geçici iskân, ekonomik ve sosyal faaliyetler vb. hayati aktivitelerinin
minimum düzeyde karşılanabilmesi için gereken tüm çalışmaları yapmaktır.
AFET SONRASI KAZAYA UĞRAYAN KİŞİLERİN MARUZ KALABİLECEĞİ
OLAĞAN DIŞI DURUMLAR
Olağandışı Durum
Olağandışı durum
; günlük yaşamın ve toplumsal düzenin bozulması, kesintiye uğraması ve işlevlerini
yerine getirememesidir.
Olağandışı Durumların Ortak Özellikleri:
ð Yaşam kaynaklarına, altyapıya zarar verir.
ð Oluştuğunda şok etkisi yaratır.
ð Bir bölümünün ne zaman olacağı tahmin edilemezken, bir bölümününki tahmin edilebilir.
ð Bazıları ani olur, bazıları yavaş gelişir.
ð İlk anlarda organize müdahale gerçekleşemeyebilir.
Olağandışı Duruma Neden Olan Olaylar:
ð Toplumsal düzende olumsuz etki yaratabileceği tahmin edilen olaylar.
ð Hazırlık yapılmaması.
KAZAZEDENİN BULUNMASI VE KURTARILMASINA YÖNELİK ARAMA
VE KURTARMA YÖNTEMLERİ
Kaza Değerlendirme Safhaları

Uluslararası Arama ve Kurtarma sistemlerine göre 2 safha üzerinde değerlendirme
yapılmaktadır. Bunlar;
A- Şüphe safhası:

Ekibin planlanan ve etkinliğe giderken verdiği bilgilere göre aradan 1 gün (24 saat) geçmesine
rağmen, varması gereken bölgeye varamaması ve hiç kimseye bilgi verilememesi durumunda anılan
ekibin emniyetinden şüphe edilmesidir.
B- Alarm safhası:
Ekibin planlanan ve etkinliğe giderken verdiği bilgilere göre aradan 2 gün (48 saat) geçmesine
rağmen, varması gereken bölgeye varamaması ve hiç kimseye bilgi verilememesi durumunda oluşur.
Kazazedenin Aranması - Görev Planlaması
A- Havadan arama ve kurtarma yöntemleri:

Makul bir zaman içerisinde kazazedenin tam yeri hassas olarak doğrulanmazsa,hayatlar
kaybedilebilir. Geniş alanları kısa sürede taramada en uygun yöntem hava araçlarını (helikopter–
uçak)
kullanmaktır. Helikopter ve uçaklar arama/kurtarma yaparken uluslararası arama/kurtarma
teknikleri ve işaretlemeler (haberleşme) kullanırlar.
ð Papatya zinciri paterni (şablonu): Büyük vadilerin, girintilerin ve çıkıntıların olduğu alanlarda
düşük süratli uçakların ve helikopterlerin birbirilerinin tarama alanlarını kontrol edebildikleri
bir arama şeklidir.
ð S- Paterni (şablonu): Geniş vadi alanlarında 2 hava aracından biri S şeklinde arama yaparken,
diğer aracın direkt uçuş yaptığı kör noktaları kontrol edebilmek için yapılan bir arama şeklidir.
ð Yonca yaprağı paterni (şablonu): Hızlı uçan bir uçağın yonca yaprağı şeklindeki aramasına
devam ederken, yavaş uçan helikopterin uçağın dönüş rotalarındaki boşluğu dolduracak
şekilde ve alçak uçuş yaparak arama yapmasıdır.
Arama paternleri ve teknikleri çeşitli şekillerde yapılmakta olup bu patern ve teknikler aşağıda
verilmektedir:

ð Arama başlangıç noktası: Arama ve kurtarma vasıtalarının arama faaliyetini başlattığı
mevkidir.
ð Arama bacağı: Herhangi bir paternin izi boyunca olan bacaktır.
ð Yan bacak: 2 arama bacağı arasındaki bağlantıdır.
ð Yaklaşma: Arama ve kurtarma vasıtasının sektör paterni, dikdörtgen, kare, üçgen, S tarama,
genişleyen kare patern, rota boyu paterni, paralel tarama paterni, enine tarama paterni, dağ
çevre paterni gibi arama tekniklerinden herhangi biri kullanılarak arama sahasına hareket
ettiği genel yöndür ve normalde yan bacaklarla aynı yönde olur.
B- Karadan arama ve kurtarma yöntemleri:
B-1)- Karadan Arama Yöntemleri:
Kaza yeri biliniyor ise
; deneyimli bir grup önceden gönderilir. Bu grup çalışmaya başlarken, diğer
gruplarla irtibatı sağlar. Ana grup gelene kadar gerekli güvenlik tedbirlerini alır ve gerekli ise, ilk
yardım tedbirlerini uygular.
Kaza yeri bilinmiyor ise, arama yöntemleri 4 çeşittir:
ð Keşif araması: 3, 4 veya 5 kişilik çok deneyimli dağcıdan oluşur. Hızlı ve minimum
malzemeyle teçhiz edilmiş olmalıdırlar. Kaybolan grubun takip edeceği rotayı izlerler.
ð Alan taraması: Kısmen büyük alanların aranmasında kullanılan bir yöntemdir. Her grup, belirli
bölgeyi tarar. Gruplar, kendi aralarında muhabere yaparlar.
ð Süpürerek arama: Grup üyeleri, araştırılacak alana belli aralıklarla dizilir ve ileriye doğru
arama yapılır. Arama; arazinin yapısına, görüş alanına personel sayısına, alanın büyüklüğüne
ve arama zamanına göre belirlenir.
ð Temasla arama: Küçük alanların ve görüşün zayıf olduğu durumlarda, (sisli havada, gece,
uçurum kenarı, sık taşlık veya bitki ) araştırmacıların aralarındaki mesafe 5 - 25 m. arasında
olmalı ve araştırmacılar birbirilerinin alanlarını da kontrol edebilmelidirler.
ð S- Paterni (şablonu): Havadan arama paterninin yerdeki şeklidir.
B-2)- Karadan Kurtarma Yöntemleri:
Karada kurtarma yöntemleri kazazedenin sağlık durumuna bağlı olarak 2 farklı bölüm altında
yapılmaktadır. Bunlar;
ð Kazazedenin hayati tehlikesi yok fakat yürüyemiyor.
ð Kazazedenin hayati tehlikesi var:
• Kazazedenin şuuru açık.
• Kazazedenin şuuru kapalı.
Karada kurtarma yöntemleri arazinin yapısına bağlı olarak 2 farklı teknikle yapılmaktadır:
ð Teknik gerektirmeyen arazide kurtarma:
4 bölüm altında yapılmaktadır. Bunlar;
• Kazazedeyi bulunduğu bölümden yukarı çekme,
• Kazazedeyi bulunduğu bölümden aşağı indirme,
• Kazazedeyi yan geçiş yaptırarak kurtarma,
• Kazazedeyi taşımadır.
ð Teknik gerektiren arazide kurtarma:
5 bölüm altında yapılmaktadır. Bunlar;
• Kazazedeyi bulunduğu bölümden yukarı çekme
Kazazedeyi bulunduğu bölümden aşağı indirme,
• Kazazedeyi yan geçiş yaptırarak kurtarma,
• Kazazedeyi hava hattı kullanarak taşıma ve kurtarma,
• Kazazedeyi taşımadır.
C- Suda arama ve kurtarma yöntemleri:
Arama yapılacak alan belirlendiğinde, dalış koordinatörü hangi arama yönteminin
kullanılacağına karar verir.
Dalıcılar, tabanda iki elleri ile yaklaşık 60 cm’lik yeri tarayabilecek şekilde eğitilmiş olmalıdırlar.
Birçok arama çeşidinde, yönlendirici, enlemlerin başarılı bir şekilde kontrolünü, ipler vasıtası ile
dalıcıları sahile doğru çekerek sağlar.
Görüşün iyi olduğu zamanlarda, dalıcı sahile doğru daha çok çekilebilir. Görüşün yaklaşık 7–8
metre
olduğu sularda, eğer yetişkin bir kişinin cesedi aranıyorsa, dalıcı sahile doğru yaklaşık 3 metre
çekilebilir.
Kurtarıcının karadan, rıhtım üzerinden veya bir kayıktan emin bir yerden yaralıya yardım
etmeye çalışması daha uygundur. Bu şekildeki kurtarma hareketi, yüzerek yapılan kurtarma
hareketinden daha başarılı ve kolay olur.
ÜNİTE – 5 => ARAMA VE KURTARMADA KULLANILAN MAKİNE
VE EKİPMANLAR
W 70 TAHLİSİYE CİHAZI

W 70 tahlisiye cihazı 9x18x28 alkali patron ve 200kg/cm2 tüp ile 4 saat kullanılabilir.
W70 Tahlisiye Cihazının Ana Parçaları
Oksijen tüpü ve manometre

Çelikten imal edilmiş olup serbest hâlde 2 lt hacim ihtiva eder. Üzerinde test tarihi bulunur. Kullanılan
tüpler 10 yılda bir, normal dolum kapasitesi 200kg/cm
2
basıncın %50 fazlası olan 300kg/cm
2
basınç
altında teste tabi tutulurlar. Basınç testleri, su havuzunda tüp içine oksijen yerine su basılarak yapılır.
Cihazın kullanma süresi hesaplanırken emniyet katsayısı olarak sabit sürekli oksijen akışı 2lt/dakika
olarak alınır.
Redüksiyon ventil
Oksijen tüpünde bulunan 200kg/cm
2
basıncı 4kg/cm
2
basınca düşüren tazyik düşürücü sistemdir.
Redüksiyon ventil üzerindeki takviye düğmesine basıldığı zaman temiz hava hortumunun önündeki
emiş klepesine direkt olarak oksijen akımı gelir.
Ciğer otomatiği
Redüksiyon ventil üzerine montelidir. Nefes alma odası ile irtibatlıdır. Sabit sürekli oksijen akış dozajı
yetmediği zaman oksijen takviyesi sağlar. Tahlisiye cihazında bulunan oksijen tüpü ilk açıldığında bir
defaya mahsus ön püskürtme olur. 2- 2.5 saniye içinde nefes torbasına 5-6 lt oksijen vererek cihazı
kullanılacak konuma getirir.
Alkali patron
İnsanlar nefes alıp verdiklerinde ağızlarından çıkan kirli hava %3-4 CO
2
’li havanın temizlenmesi ve
normal atmosfer havasındaki CO
2
konsantrasyonuna inmesi gerekmektedir (Resim 5.2). Alkali
patronun görevi, %3-4 CO
2
’ li havayı %0.03 – 0.04 CO
2
’ ye indirmektir.
Aşındırıcı özelliği nedeniyle yün, ipek, boya ve buna benzer cisimleri eritir. Kuvvetli nem çekicidir.
Derinin suyunu çekerek kavurur, yakar ve büyük acı verir. Bu sebeple; NaOH’e çıplak elle kesinlikle
dokunulmaması gerekir.
Alkali patronun kullanılışı
ð Alkali patron müstakilen kullanılmaz, tipine uygun oksijen cihazına takılarak kullanılır.
ð Alkali patronun mühürleri koparılarak kapakları açılır. “Üst” yazısı ve ok işareti, oksijen
cihazındaki ok işareti ile aynı yönde olacak şekilde cihaza takılır. Cihazın bağlantı başlıkları
alkali patrona hava sızdırmayacak şekilde vidalanır. Bağlantı başlıklarındaki contalar
sertleşmiş ise değiştirilmelidir.
ð Alkali patron sadece bir defa kullanılır. Çok kısa zaman dahi olsa kullanılıp soğumuş alkali
patron değiştirilmelidir ve tekrar kullanılmamalıdır.
ð Alkali patronun kullanma süresi, oksijen cihazının 1.5lt/dk devamlı oksijen dozajı ve ciğer
otomatiği ile 8 saat, 0.65 lt/dk devamlı oksijen dozajı 12 saattir.
NOT: Alkali patron sadece bir defa kullanılır.
Alkali patronun depolanması
ð Alkali patron, vidalı kapaklar ile emniyete alınmıştır. Taşıma esnasında bu kapaklar
gevşeyebilir, kapakların gevşeyip gevşemediği dikkatle kontrol edilmelidir.
ð Herhangi bir şüphe hâlinde kontrol, tartılarak yapılır. Üzerinde yazılı ağırlıktan ±20 gr’dan
fazla fark hâlinde alkali patron kurtarma amacıyla kullanılmaz.
ð Kapakları sıkıca kapalı ve mühürlü olarak rutubetsiz ve serin (0 -25
o
C) yerde muhafaza
edilmelidir.
ð Depolama esnasında zaman zaman kapak ve ağırlık kontrolü yapılmalıdır.
ð Benzin, benzen, alkollü çözeltiler ve boyaların yanında depolanmamalıdır. Zamanından önce
açılan alkali patronun kimyevi maddesi bozulur.
Nefes torbası: Nefes torbalarının içi kauçuk, dışı da bezden imal edilmiştir. Nefes torbası yüksek ve
alçak basınca karşı dayanıklıdır. Nefes torbası, üzerinde bulunan iki kol vasıtasıyla, alkali patron çıkışı
ve nefes alma klapesi arasında 6.5 lt’lik bir rezerve oksijen deposu görevini yapar.
Maske
Maskeler, gaza, ısıya ve aside karşı dayanıklıdırlar. Maske yüze takıldığında, tahsiliyeci kendi sesini
cızırtı olarak duyuyorsa, maske diyaframının patlak olma ihtimali söz konusudur.
Körüklü temiz ve kirli hava hortumları
Hortumların körüklü olması nedeniyle her türlü katlanma ve kıvrılmalarda dahi oksijen geçişini
sağlamaktadır. Ayrıca, çalışma sırasında hortumda meydana gelebilecek bir kesilme veya delinmede,
kaçağın olduğu kısımdaki birkaç körüğü sıkıştırıp geçici olarak azaltmak veya önlemek mümkün
olabilmektedir. Körüklü hortumlardan alttaki temiz hava hortumu olup üzerinde tükürük hokkası
mevcuttur. Üstte bulunan hortum ise dönüş havası olan kirli hava hortumudur. Tahlisiye cihazının
hortum ve maskesi her kullanımdan sonra dezenfekteli suda yıkanıp durulanmalı ve direkt güneş
ışığını almayacak ortamda kurutulmalıdır. Körüklü temiz ve kirli hava hortumlarını cihaza monte
ederken dikkat edilecek noktalar şunlardır:

ð Hortumlar hava sızdırmaz olmalıdır.
ð Hortum contalarının yuvasında ve sağlam durumda olduğu görülmelidir.
ð Temiz hava hortumu tükürük hokkası aşağı gelecek şekilde monte edilmelidir.
Tahlisiye cihazının kasası
Üzerinde alkali patron, nefes torbası, oksijen tüpü, redüksiyon ventili, ciğer otomatiği, askı kayışları ile
temiz ve kirli hava hortumları bulunan alüminyum alaşımından yapılmış bir kasadır. Tahlisiye cihazının
montajı yapılırken ve cihaz test edilirken daima ayakları üzerinde dik olarak tutulmalıdır. Her
tahlisiyeci, cihazı kullandıktan sonra alkali patron, oksijen tüpü, temiz ve kirli hava hortumları ile
maskeyi yenileriyle değiştirerek montajını yapar.
Alkali patron ve oksijen tüpü montajı yapılarak hazır durumda bekletilen bir tahlisiye cihazı en fazla 6
ay kullanılmadan muhafaza edilebilir. 6 ayı geçen sürelerde tahlisiye cihazındaki alkali patron ciddi
olaylarda kullanılmaz.
Oksijen devridaimi
Basınçlı oksijen, oksijen tüpünün (1) içine doldurulmuştur. Oksijen vanasının (2) açılmasıyla oksijen
basınç düşürme valfine (6) doğru akar. Basınç düşürme valfinden sonra oksijen akışı ciğer otomatik
ünitesine (10) ve temizleme valfi (9) sistemine devamlılık sağlar. Temizleme valfinden boşalan oksijen
dozajı ön püskürtmeyi (12) besleyerek akar ve nefes torbası (20) ile irtibatlanır. Ciğer otomatik
ünitesine yerleştirilen bir regülatör vasıtasıyla, oksijeni cihazın çalıştığı sürece devamlı aynı dozajda
kalmasını sağlar. Fakat bazı hâllerde sabit dozaj, cihaz kullanan kişiye yetmez. O zaman ciğer otomatik
gerekli oksijeni sağlar. Ayrıca takviye valfi (8) el ile de çalıştırılabilir. Basıncın yükselmesi tehlikesine
karşı emniyet supabı (7) devreye girerek basıncı dengeler.
UNİVERSAL KONTROL CİHAZI
Oksijen solunum cihazları ile basınçlı hava verici ve hassas dalma cihazlarının kontrolü için kullanılır
Universal kontrol cihazı ile aşağıdaki kontroller yapılabilir:
Oksijen soluma cihazlarında;

ð Yüksek ve alçak basınç kontrolü
ð Ciğer otomatik basınç kontrolü
ð Ciğer otomatik hacim kontrolü
ð Yüksek basınç supapları açılma dirençleri kontrolü
ð Dakikada litreye düşen miktarın hacim ölçümü
ð Alarm sinyallerinin kontrolü
Basınçlı solunum aletleri ve hassas dalma cihazlarında;
ð Yüksek ve alçak basınç sızdırmazlık kontrolü
ð Akciğer otomatik çalışma basınç kontrolü
ð Solunum valfleri açılma dirençlerinin ölçülmesinde
Son Kontrol Cihazının Üzerinde Bulunan Parçalar
ð Cihaz bağlama parçası: yuvarlak dişli, ayrıca dozaj ölçmek için hortum ağzı ile tespit
edilmiştir. Kontrol cihazının fazla basınca karşı korunması için yüksek basınç valfi mevcuttur.
ð Gösterge skalası: 160 mm çapında, dairesel olarak yapılmış olup litre/dakika olarak dozaj
ölçmek için biri 0.5-2, diğeri 2-5 değer aralıklı olmak üzere iki skala, ayrıca sıfır noktasının
tespiti için donatım plakası üzerine de sıfırlama düğmesi konulmuştur. Alet vakumlu
membran ( diyafram ) sistemine göre çalışmaktadır.
ð Kronometre: sızdırmazlık kontrolünde gereklidir.
ð Çift kademeli havalandırma supabı: kırmızı düğmeye hafif basmak suretiyle ibre istenilen
basınç noktasına getirilebilir.
ð Anahtar: alçak basınç, yüksek basınç, hava sızdırmazlık, 0.5-2lt/dak dozaj, 2-5 lt/dakika dozaj
testleri yapabilmek amacıyla muayene aleti ile tahliye cihazı arasındaki irtibatı sağlar.
GAZ ÖLÇÜM CİHAZLARI
Metan (CH4) Gazı Ölçüm Cihazları
Gaz detektörü

Metan gazını tespit etmek amacıyla yaygın olarak kullanılan cihazlardan biri de gaz detektörüdür
Kullanma prensibi:
Pompa vasıtasıyla, riken gaz detektörünün haznesine ortam havası emdirilir. İçinde metan gazı
bulunan ortam havası detektörün içinde bulunan yolu izleyerek optik okuyucu tarafından tespit edilir.
Metan gazının riken gaz detektörü ile tespiti için su buharı ve CO2 gazının bulunmaması
gerekmektedir. Bunlar metan gazının kırılma indisine tesir ederler. Bu nedenle, su buharı ve CO2’ i
tutmak amacıyla kireç kaymağı kullanılmaktadır. Kullanılan kireç kaynağının (soda lime) periyodik
olarak kontrol edilmesi ve özelliğini yitirdiyse değiştirilmesi gerekmektedir. Cam tüp içindeki soda
lime kristal hâldedir. Tozlaşma veya birbirine yapışma başladığında özelliğini yitirmiş demektir.
GP-322 metan gazı ölçüm cihazı
ð Grizulu yerlerde kullanılabilir.
ð Alarm lambası uyarıcıdır ve görülmesi kolaydır.
ð Alarm lambası ışık yayıcı led uygular ve cihazın üst kısmının etrafında 16 lamba vardır.
Böylece alarm lambaları her açıdan görülebilir.
ð Alarm nokta ayarı kolaylıkla istenilen orana getirilebilir.
ð Işıkla beraber sesli olarak da alarm verildiği için metan artışı anında çalışanlar tarafından fark
edilebilir.
ð Cihazın bataryası zayıfladığında yeşil güç lambası (led) ikaz eder.
Kullanma prensibi: GP – 322 metan gaz ölçü detektörünün elektrik akımı vasıtasıyla düşük, belli
bir sıcaklığa kadar ısıtılan iki platin tel flamanı vardır. Flamanlardan biri numune gazın tesirine maruz
kalır. Numunedeki patlayıcı gaz platin telin üzerinde katalitik olarak yanar veya okside olur. Yanma
olayında yükselen gaz, elektrik rezistansını yükseltir. Rezidanstaki bu yükselme metre ile ölçülür.
Karbonmonoksit (CO) Ölçüm Cihazları
Comopac karbonmonoksit ölçüm cihazı

Comopac CO, elde taşınabilir özellikte olup ışıklı ve sesli olarak CO artışını ikaz eder.
CO-82 detektörü
Madenlerde, teknik cihazlarda, endüstride ve yangın sonucu oluşan gazlı ortamlarda 0-300 ppm
arasındaki CO miktarını tespit etmek için kullanılır.
Birleşik Gaz Detektörleri
Multi gaz detektörü

ð Elde veya cepte rahatlıkla taşınabilir. CO, CO
2
, O
2
, H
2
, H
2
S ve duman tüpleri kullanılmak üzere
adı geçen gazların ölçümleri yapılabilir.
Kullanılışı;
ð Detektör üzerindeki göz deliğinde detektör tüpünün her iki ucu bükülerek kırılır.
ð Tüp üzerindeki ok işareti pompaya doğru gelecek şekilde detektöre takılır.
ð Sağ elle körük sonuna kadar sıkıştırılır.
ð Körük serbest bırakıldığın anda, emme safhası otomatik olarak başlar. Zincir tamamen
gerildiği zaman ölçüm tamamlanmış olur.
ð Gaz detektör tüplerinin iki sene depolama ömrü vardır. Işıktan etkilenmeyecek şekilde kapalı
kutular içinde ve serin bir yerde depolanmalıdır.
ð CO2 gazı ölçülecekse; CO2’ nin havadan ağır olması nedeniyle gaz detektörü ölçüm yapılan
alanın tabanında dolaştırılır.
Exotox 60 model gaz detektörü
Hava Ölçümü
Anemometre

Adet kanadın yatay bir mile, radyal kollarla monte edilmesiyle ve üzerinde 1 dakika çalışma süreli
kronometresi bulunan, kadran tarafından geçen havanın m/dakika cinsinden hızını tespit etmeye
yarayan alettir
FERDÎ KURTARICILAR
Oksijenli Ferdî Kurtarıcılar
Oksijenli Ferdî Kurtarıcı Kullanımında Dikkat Edilecek Hususlar:

ð Bir kullanımlık cihazdır.
ð Cihazı alan kişi, cihazda dıştan herhangi bir hasar olup olmadığını ve kapak emniyet mandalını
kontrol eder.
ð Tehlikeli durumlarda kaçış için kullanılan bir cihazdır. Kullanım esnasında sakin olmak
gereklidir. Çünkü bu cihaz takıldıktan sonra kaçış için 30 dakikalık bir sürenin olduğu
unutulmamalıdır.
ð Kullanımda ağız lokması ve burun mandalı çıkartılmamalı ve konuşulmamalıdır.
ð Kaçış esnasında yüksek efordan dolayı, nefes alımlarda bazen ses duyulabilir. Bu ses nefes
torbasının tam boşalması nedeni iledir.
ð Kaçış esnasında gerekmedikçe efor artırıcı (malzeme taşımak, meyil yukarı yolu seçmek, vb.)
hareketlerden kaçınmak gerekir.
Filtreli Ferdî Kurtarıcılar
Filtreli ferdi kurtarma maskesi yangın ve patlama sonucu oluşan CO gazına karşı koruma sağlayan acil
teneffüs ekipmanıdır.
ÜNİTE – 6 => ARAMA VE KURTARMADA YANGIN VE MÜDAHALE
TEKNİKLERİ
YANMA VE YANGIN BİLGİSİ
Yanma
: Yanıcı maddenin tutuşma sıcaklığına ısıtıldığında oksijenle verdiği ekzotermik (ısı veren)
zincirleme reaksiyona denir.
Yanmanın meydana gelmesinde en büyük etken, ısıdır. Isı, cisimlerin sıcaklığının artmasına neden
olan fiziksel bir etkidir. Isının yayılması;
ð Direkt temas
ð Hava yolu ile
ð Işıma yolu ile gerçekleşir.
Yanma olayını;
ð Yavaş yanma,
ð Kendi kendine (alevsiz) yanma,
ð Hızlı (alevli) yanma ve parlama-patlama şeklinde yanma olmak üzere dört gruba ayırarak
incelemek mümkündür.
Yangın: Ortamda her zaman ve bir arada mevcut olan, oksijen, yanıcı madde ve ısının kontrol dışında
birleşmesi ile ışık (alev) ve kuvvetli ısının açığa çıkması sonucu çevreye yayılması, büyümesi, yaşam ve
çevreye zarar verme niteliğine bürünmesidir.
Yangınlar:
ð Likit petrol gazı (LPG) yangınları
ð Doğalgaz yangınları
ð Akaryakıt yangınları
ð Baca yangınları
ð Elektrik yangınlar
ð Orman yangınları
ð Araç yangınları
ð Bina yangınları
ð Sanayide (endüstride) görülen yangınlar olarak incelenebilir.
Yangın Yerindeki Tehlikeler
ð Yangının büyüme hızı
ð Yüksek sıcaklık tehlikesi
ð Yangın bileşenlerinin yangının yayılmasına etkileri
ð Yangının safhalarındaki tehlikeler
ð Zehirli gazların oluşturduğu solunum zorluğu tehlikesi
ð Çökme tehlikesi
ð Elektrik tehlikesi
ð Kimyasal tehlike
Yüksek sıcaklık tehlikesi
ð Derinin yanması ile derinin altında bulunan ter bezleri tahrip olur.
ð Vücutta bulunan toksik maddeler ter bezleri yoluyla dışarı atılmadığında kan zehirlenmesi
olur ve hayat sona erer.
ð Yangın yerinde oluşan kızgın hava kısa süre de olsa solunduğunda, solunum alanlarında
yanmaya neden olur.
Gazların oluşturduğu tehlikeler
Gazlar etkilerine göre 3 grupta incelenmektedir:
1 => Grup gazlar
İlk yardım olarak;

ð Gazların tesiri altındaki odalar derhâl havalandırılmalı,
ð Kazazedeler derhâl temiz havaya çıkarılmalı,
ð Rahat nefes alabilmeleri için yatırılmalı, kolu ve yakası gevşetilmeli ve oksijen verilmelidir.
ð Hayat belirtisi görülmeyen kazazedeye suni teneffüs yaptırılmalı,
ð Vücut ısısını kaybetmemesi için üzeri örtülmelidir.
2 => Grup gazlar
İlk yardım olarak;

ð Kazazedeler kaza yerinden hemen uzaklaştırılmalı,
ð Rahat nefes almaları sağlanmalı ve oksijen verilmeli,
ð Kazazedeye derhâl doktor yardımı sağlanmalı,
ð Taşımada sarsılması engellenmeli, solunum cihazı olarak depolu teneffüs cihazı
kullanılmalı,
ð İlk yardım işlemlerine ilaveten kazazedenin yüzü gözü yıkanmalıdır.

3 => Grup gazlar
İlk yardım olarak;

ð Kazaya maruz kalan kişi, gazın bulunduğu odadan derhâl çıkartmalı; vücut ısısını aynı
seviyede tutmak için gerekirse battaniye gibi şeylerle üstü örtülmeli ve hemen doktor
müdahalesi sağlanmalıdır.
ð Kapalı hacimlere giren ekipler, camları açarak havalandırmayı sağlamalıdır.
ð Teneffüs cihazıyla çalışmalarda gruplar hâlinde ilerlenmeli, karmaşık durumlarda
görevlendirilmiş her ekip için bir yedek ekip hazır bulundurulmalı, deriye zarar verici gaz
varsa koruyucu elbise giyilmeli ve müdahale ekipleri teneffüs cihazlarını her zaman
yanlarında bulundurmalıdır.
Patlama tehlikesi
Yangın yerinde patlama fiziksel ve kimyasal olmak üzere 2 şekilde oluşabilmektedir.
Fiziksel patlama: Yangınlarda yüksek ısıya maruz kalan basınçlı kaplarda bu olay gözlemlenebilir:
Kimyasal patlama: Patlayıcı maddelerin patlaması, oda patlaması, yangın patlaması, yağ patlaması ve
gazların yol açtığı patlamalar olmak üzere alt gruplara ayrılmaktadır.
Yangın Sınıflaması
ð A Sınıfı (Katı yanıcı maddeler yangını)
ð B Sınıfı (Sıvı yanıcı maddeler yangını)
ð C Sınıfı (Gaz yanıcı maddeler yangını)
ð D Sınıfı (Yanabilen metal yanıcı maddeler yangını)
ð E Sınıfı (Elektrik etkenli yangınlar)
ð F Sınıfı (Yağ tavası yangınları)
Yangın Söndürme Yöntemleri
Örtme (Yakıtı giderme):
Yakıt kaynağını yok etmek için sıvı ya da gaz akışı durdurulur. Örnek:
Doğalgaz vanasının kapatılması ile yakıt kesilir.
Soğutma (Isıyı düşürme): Soğutma yanıcı maddeden ısı alınarak sıcaklığını tutuşma derecesinin altına
düşürmektir.
Boğma (Oksijeni giderme): Oksijen konsantrasyonunu yanma için gerekli oranın altına indirmektir.
Zincirleme reaksiyonu engelleme: Kuru kimyevi tozlar ve halojenli hidrokarbonlar gibi bazı söndürme
maddeleri, yanıcı madde ile ısı üretmeyen reaksiyonlar meydana getirip alev üreten kimyasal
reaksiyonu keserek alevlenmeyi durdurur.
Yangınla Mücadele
ð Yanıcı maddeyi ısıdan ayırma, ara boşluğu meydana getirme veya sıvı ya da gaz yakıtın
akışını durdurma gibi yöntemler uygulanır.
ð Diğer bir yöntem ise yakıt tükeninceye kadar yangının kontrollü olarak sürmesine izin
verilmesidir.
ð Genel olarak yangın güvenlik önlemleri, pasif ve aktif olmak üzere 2 grupta
incelenebilmektedir.
Pasif yöntemler olarak binanın kaçış yolları, yangın merdivenleri, tesisat şaftları, pompa
daireleri, su depoları, yangın bölmeleri, yangın kesicileri ve duman tahliye bacaları
sayılabilir.
Aktif sistemler ise, yangın dolapları, sprinkler sistemleri, gazlı söndürme sistemleri, duman
tahliye sistemleri, algılama ve uyarı sistemleri gibi sistemlerdir.
Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik’e göre binada veya bir bölümünde söndürme
sistemleri ve kompartıman oluşturulurken aşağıda belirtilen tehlike sınırlandırmaları dikkate alınır:
Düşük tehlikeli yerler:
Düşük yangın yüküne ve yanabilirliğe sahip malzemelerin bulunduğu, en az 30
dakika yangına dayanıklı ve tek bir kompartıman alanı 126 m
2
’den büyük olmayan yerlerdir.
Orta tehlikeli yerler: Orta derecede yangın yüküne ve yanabilirliğe sahip yanıcı malzemelerin
bulunduğu yerlerdir.
Yüksek tehlikeli yerler: Yüksek yangın yüküne ve yanabilirliğe sahip ve yangının çabucak yayılarak
büyümesine sebep olacak malzemelerin bulunduğu yerlerdir.
Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik’e göre 50 kişiden fazla insan bulunan her
türlü binada aşağıdaki ekipler oluşturulacaktır.

ð Söndürme ekibi (en az 3 kişi)
ð Kurtarma ekibi (en az 3 kişi)
ð Koruma ekibi (en az 2 kişi)
ð İlk yardım ekibi (en az 2 kişi), her ekipte bir ekip başı bulunur.
Yangına müdahale yöntemleri
Yangına müdahale yöntemleri; hazırlıklı ve hazırlıksız müdahale olarak 2’ye ayrılmaktadır.
Müdahale sisteminin aşamaları;
ð Durum tespiti,
ð Bilgi toplama,
ð Karar verme,
ð Emir verme ve
ð Kontrol şeklinde 5 kısımdan oluşmaktadır.
Yangına müdahale ekibinin teçhizatı
ð Koruyucu ceket ve pantolon
ð Baret
ð Çizme
ð Eldiven
ð Solunum yolu koruyucuları
ð Kemer, balta, el feneri, holigan
YANGIN ÖNLEYİCİ TEDBİRLER
Önlemler:

ð Mevcut risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması
ð Yangından korunma ekiplerinin oluşturulması
ð Yangından korunma ekiplerinin görev ve sorumluluklarının öğretilmesi
ð Yangın eğitiminin teorik ve pratik olarak verilmesi
ð Yangının fark edilmesi ile ilgili önlemler
ð Yangının söndürülmesi ile ilgili önlemler
ð Kaçışın sağlanması ile ilgili önlemler
ð Bina ve tesislerde yetkili ve sorumlu haricinde tesisatlarda çalışma yapılmamalı ve yapılan
değişiklikler ilgili yetkililerce projeye işlenmelidir.
ð Binanın iç elektrik tesisat ve donanımlarını gösteren plan muhafazalı bir şekilde elektrik
sayacına yakın ve kolayca görülebilir bir yere asılmalıdır.
ð Tesislerde bulunan tüm elektrik tesisat ve donanımları periyodik bakımları aksatılmadan
yapılmalıdır.
ð Tesisatlarda standart dışı malzeme kullanılmamalıdır.
ð Elektrikli alet ve cihazların kablo, fiş ve prizlerinde sıyrık, çatlak ve kırık olanlar
kullanılmamalıdır.
ð Aynı prize birkaç cihaz bağlanmamalıdır.
ð Elektrik sigortaları tel sarılarak kullanılmamalıdır.
ð Yapılan iş bittiğinde kullanımı biten elektrikli cihaz ve aletler prize takılı olarak
bırakılmamalıdır.
ð Parlayıcı, patlayıcı gaz tehlikesi olabilecek yerlerde sızdırmazlığı olan (exproof) armatürler
kullanılmalı veya ortam dışından aydınlatma yapılacak şekilde ortam düzenlenmelidir.
ð Trafo, jeneratör vb. yüksek gerilim olan yerlerin girişinde mutlaka görülebilecek şekilde
uygun yerlere uyarı levhaları konulmalıdır.
ð Ambar içinde ateşli işler izinsiz yapılmamalı ve sigara içilmesine izin verilmemelidir.
ð Ambarların elektrik tesisatları periyodik kontrollerden daha sık geçirilmelidir.
ð Parlayıcı, patlayıcı ve yanıcı maddeler depo dışında ayrı bir bölümde tutulmalıdır.
ð Birbirini etkileyebilecek kimyasalların bir arada depolanmaması konusunda dikkat
edilmelidir.
ð Statik elektrik oluşturabilecek işlemlerin ve ekipmanların bulunduğu yerlerde gerekli
önlemler
ð Sigara içilmesi tehlike arz eden yerlere gerekli uyarı levhaları konulmalıdır.
ð Kolay yanabilir kâğıt, karton vb. ambalaj malzemeler özel olarak ayrılmış bölmelerde
tutulmalı, fazla biriktirilmeden ve bekletilmeden tesis dışına çıkarılmalıdır.
ð Ateşli işler ve kazı işleri izne tabi olmalı, gerekli önlemler alınmalı ve sıkı bir şekilde kontrol
edilmelidir.
ð Forkliftler ambar içinde kolay yanıcı ambalaj malzemeleri yanında çalışır vaziyette
bırakılmamalıdır.
ð Parlayıcı, yanıcı sıvıların konulduğu kaplar tekrar kullanılacak ise buharla iyice temizlenerek
kullanılıncaya kadar ağzı açık bir şekilde muhafaza edilmelidir.
ð Parlayıcı, yanıcı sıvıların konulduğu kaplar kimyasal etkilenmeye, ateşe dayanıklı olmalı ve
sızdırmaz olmalıdır.
YANGIN ORTAMINDA ARAMA VE KURTARMA
ð Açığa çıkan zehirli gazların varlığına karşı solunum cihazı kullanılmalıdır.
ð Yangına maruz kalan kişi, yangının bulunduğu bölgeye gelmesini geciktirici önlemleri
almalıdır.
ð Çökme tehlikesine karşı dikkatli olunmalıdır. Yanan binada mahsur kalanlar derhâl tehlikeli
bölgeden uzaklaştırılmalıdır.
ð Kurtarıcı, dışarıda kalanlarla haberleşmeyi sağlamak için beline, koluna veya bacağına bir
emniyet kılavuz ipi bağlamalıdır.
ð Kapılar çok dikkatli açılmalı ve kapı tokmağının ısınmış olması ihtimaline karşı çıplak elle
tutulmamalıdır.
ð Aleve doğru yönelmemeli, içeriden gelecek tehlikeye karşı kendisini ve özellikle yüzünü
korumalıdır.
ð Gaz ve duman dolu odalarda kendiliğinden çıkamayacak durumda olanlar ve yaralılar
sürükleme yöntemi ile ya da yerde çekerek dışarıya çıkarılmalıdır.
Olay Mahalli Güvenlik Çalışmaları
ð Olay mahallinde yangın varsa derhâl yangına müdahale edilmelidir.
ð Olay mahalli emniyet şeridi ile çevrilmelidir.
ð Trafik ile ilgili düzenleme ve tedbirler alınmalıdır.
ð Söndürme çalışmaları ile birlikte kolay kurtarılacak afetzedeler olay mahallinden alınarak
sağlık merkezine gönderilir.
ð Yangın olmayan enkazlarda gaz ölçümleri yapılarak koruyucu tedbirler ve muhtemel
patlamaların önüne geçecek önlemler alınmalıdır.
ð İkinci çökme riskine karşı önlemler alınmalıdır.
ð Elektrik tehlikesine karşı elektrikler kestirilir.
ð Boğulma tehlikesine karşı tedbirler alınır.
ð Ortamda tehlikeli maddelerin varlığı araştırılmalı ve var olan tehlikeler bertaraf edilmelidir.
ð Afetzedelere mümkün olduğu kadar ilk yardım, ileri yaşam desteği ve hafif koruma
tedbirleri uygulanmalıdır.
ð Olay yerinde oluşturulan güvenlik hattı içine kurtarma ve sağlık görevlileri dışındaki
kişilerin girmesine engel olunmalıdır.
ð Çevredeki vatandaşların oluşturulacak güvenli bir alanda toplanmaları sağlanmalıdır.
ð Araç ve malzemelerin zarar görmemesi sağlanmalıdır.
ð Güvenli bir malzeme alanı seçilerek sürekli başında personel bulunması sağlanmalıdır.
ÜNİTE – 7 => ARAMA VE KURTARMADA HABERLEŞME
ARAMA VE KURTARMADA HABERLEŞME
Türk Arama ve Kurtarma Yönetmeliği’nde Haberleşme

ð Haberleşme sistemine bağlı deniz ve hava vasıtalarından tehlike mesajlarını süratle
gönderecek, arama kurtarma birliklerinin birbirleri ile en iyi şekilde koordinasyon yapmalarını
sağlayacak, kontrol üniteleri, radar ve haberleşme istasyonları ile arama kurtarma alt
merkezleri arasındaki haberleşmeyi sağlayacak şekilde tesis edilmesi gerektiğini
belirtmektedir.
ð Kazazedeler ile arama kurtarma birliği, deniz ve hava vasıtaları ve karadaki telsiz istasyonları
arasındaki haberleşmeleri uluslararası frekansları kullanarak gerçekleştirir.
ð Arama ve kurtarma hizmeti verilirken haberleşmenin en güvenilir şekilde sağlanması,
komuta/kontrol mekanizmasının sağlıklı icra edilebilmesi amacıyla, telefon, teleks, faks,
network bilgi ağı gibi haberleşme cihazları ile deniz seyyar servisi telsiz cihazları (MH, HF, VHF
ve uydu) Ana Arama Kurtarma Koordinasyon Merkezi ve Arama Kurtarma Koordinasyon
Merkezinde ihtiyaca göre tesis edilir.
ð Gemilerden telsiz haberleşmesi yoluyla gelecek sağlık yardım talepleri, Sağlık Bakanlığının
belirleyeceği en yakın Tele Sağlık Servisine bildirilir.
Arama ve Kurtarma Komuta ve Kontrol Düzeni
ð Arama ve kurtarma bölgesinde kara ve adalar üzerindeki hizmetin arama ve kurtarma
koordinatörü Sivil Havacılık Genel Müdürlüğüdür. Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü kurduğu
Hava-Arama Kurtarma Koordinasyon Merkezini uluslararası standartlara uygun yeterli
malzeme, teçhizat ve personel ile donatır. Kara arama ve kurtarma faaliyetlerini Ana Arama
ve Kurtarma Koordinasyon Merkezi adına koordine ve icra eder.
ð Arama ve kurtarma bölgesinde kıyılardan itibaren deniz sahalarındaki arama ve kurtarma
faaliyetlerinin koordinatörü Sahil Güvenlik Komutanlığıdır. Sahil Güvenlik Komutanlığı
kurduğu Deniz-Arama Kurtarma Koordinasyon Merkezini, uluslararası standartlarda, uygun
yeterli malzeme, teçhizat ve personel ile donatır. Arama ve kurtarma faaliyetlerini Ana Arama
ve Kurtarma Koordinasyon Merkezi adına koordine ve icra eder.
ð Kara-Arama Kurtarma Birliği istasyonları, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sivil Savunma
Genel Müdürlüğü
tarafından kurulur. Jandarma Genel Komutanlığı özellikle Sivil Savunma
Genel Müdürlüğü birimlerinin bulunmadığı ve yeterli olmadığı yerlerde, bu istasyonları kurar
ve işletir.
ð Kara olay yeri koordinatörü, olayın meydana geldiği arama kurtarma alt merkezi sorumluluk
sınırları içerisinde bulunan ilin valisidir veya il valisinin uygun gördüğü bir vali yardımcısıdır.
İLETİŞİM
İletişim konusunda beklenmedik kısa ve uzun süreli aksamalar önceden dikkate alınmalı ve
bu durumda yapılacaklar planlanmalıdır. Planlanması gereken hususlar aşağıda belirtilmektedir:

ð Firmada/tesiste günlük işlerin yürütülmesinde kullanılan iletişim yolları nelerdir?
ð İletişim yollarının kullanılamaması işleri nasıl etkiler? Acil duruma müdahaleyi nasıl etkiler?
ð İletişim öncelikleri nelerdir? Acil durumda zarar gören iletişim yollarından hangisi öncelikli
olarak onarılacaktır? (İletişim sistemlerinin onarımıyla ilgili bir prosedür oluşturulmalıdır.)
ð Alternatif iletişim araçlarının neler olacağı belirlenmelidir.
Acil Durum Hâlinde İletişimin Sağlanması:
ð Personelin Ailesi ile İletişiminin Sağlanması
ð Acil Durumun Duyurulması
ð Uyarı Sistemi
ð Dış Kurumlarla Koordinasyon:
Bilgi ve yardım alınabilecek kaynaklar arasında;

ð Yerel afet yönetim merkezleri (ilçe/belediye)
ð Kaymakamlık/Belediye başkanlığı
ð İtfaiye
ð Polis
ð Acil sağlık merkezleri
ð Kızılay
ð Meteoroloji
ð Su dairesi
ð Bölge elektrik idaresi
ð Telefon idaresi
ð Doğalgaz idaresi
ð Komşu tesisler, firmalar sayılabilir.
TELSİZ HABERLEŞMESİ
Birbirine kablo bağlantısı olmayan, elektronik cihazlar ile yapılan, kişilerin birbirinden uzak olduğu,
telefon-internet-faks-yazılı metin yollama gibi yöntemleri kullanamadığı durumlarda bilgilerin bir
birimden diğer birim/birimlere radyo dalgaları, ses ve data sinyalleri ile aktarılmalarını sağlayan teknik
iletişim yöntemlerine, telsiz haberleşmesi denmektedir
Telsiz Haberleşmesinde Organizasyon
ð Telsiz haberleşmesinde çağrı işareti kullanılmalıdır. Çağrı işareti veya çağrı kodları rakam veya
harf gruplarından oluşabilir. Kesinlikle isim ile çağrı yapılmaz. Bu işaretler bir kullanıcıya
verilmiş kimliklerdir.
ð Grupların alt gruplarına da numara verilebilmektedir.
ð Bir diğer çağrı şekli ise Amatör Telsiz İşaret Sistemi’dir.
ð Haberleşmeyi kolaylaştırmak amacı ile telsiz haberleşmesinde uluslararası veya Türkçe
Fonetik (Ses) Alfabesi kullanılır
Telsiz Haberleşmesinde Kurallar
ð Telsiz haberleşmesinde trafik kurallarında olduğu gibi haberleşme tek bir yoldan-kanaldan
yapılmaktadır.
ð Eğer ses ile haberleşme yapılıyor ise sinyal durumuna göre iki rakam verilir. Maniple ile Mors
Alfabesi kullanılarak haberleşme yapılıyorsa 3 rakam verilir.
ð Arama ve kurtarma haberleşmesinde yer alan birimlerin telsiz kullanımı sırasında kullandıkları
frekanslar aşağıda belirtilmiştir.
Valilik/İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü: VHF-UHF/FM Bandı Frekanslar
ð Emniyet: VHF-UHF/FM Bandı Frekanslar
ð Jandarma: VHF/FM Bandı Frekanslar
ð Sahil Güvenlik: VHF/FM Deniz Bandı Frekanslar
ð Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü (GMDSS): HF/SSB-VHF/FM Bandı Frekanslar
ð Sivil Toplum Kuruluşları: VHF-UHF/FM, PMR Bandı Frekanslar:
ð Uzun mesafe/Uluslararası: VHF (Very High Frequency): 30-300 MHz
ð Uzun mesafe/Yerel-Bölgesel-Açık alan: UHF (Ultra High Frequency): 300-1000 MHz
ð Orta mesafe/Engel aşmada rahatlık: SHF (Super High Frequency): 1000 MHz üstü
ð Simpleks: Aynı frekansta dinleme-gönderme (yakın kanal)
ð Semi Dupleks: Farklı frekansta dinleme-gönderme (role kanalı)
ð Full Dupleks: Aynı frekansta aynı anda dinleme-gönderme (telefon)
ARAMA VE KURTARMADA KULLANILAN UYDU SİSTEMLERİ
ð Acil durum yardım talebi ve arama kurtarma çalışmalarında iki ayrı uydu sistemi COSPASSARSAT
ve INMARSAT
kullanılmaktadır.
COSPAS-SARSAT sistemi Ruslar tarafından uzaya gönderilen 2 adet COSPAS ve 2 adet SARSAT
uydusundan oluşmaktadır.
ð INMARSAT sisteminde 4 adet ekvatoral yörüngeli 1,6 Ghz frekanslarında çalışan uydu
bulunmaktadır. Bu uydular:
• POR: Pasifik Okyanus bölgesi üzerindeki uydudur. 1780 E enlemindedir.
AOR-W: Batı Atlantik Okyanus Bölgesi üzerindeki uydudur. 540 W enlemindedir.
• AOR-E: Doğu Atlantik Okyanus Bölgesi üzerindeki uydudur. 15,50 E enlemindedir.
IOR: Hint Okyanus bölgesindeki uydudur. 640 E enlemindedir.
INMARSAT uydularının COSPAS-SARSAT uydularına üstünlüğü şudur:
Bu sistemde uydular sadece epirblerin sinyallerini iletmekle kalmaz; gemiler ile kara istasyonları
arasında tehlike, aciliyet, emniyet ve rutin haberleşme mesajlarına da aracılık ederler. Telsiz
sistemine olan üstünlüğü ise tüm bu işlemleri mesafe sınırı tanımaksızın yeryüzünün 700 N-700 S
enlemleri arasında kalan tüm alanında yapabilmesidir.
Gemi Elektronik Haberleşmesi
ð Gemiler bir acil durumda veya gemi terk durumunda tek veya çift taraflı haberleşme
yapabilmek için sabit telsiz ve uydu haberleşme cihazlarını kullanır.
ð GMDSS; denizde ortaya çıkan tehlikelerde kara esaslı iletişim sistemlerinin de kullanılarak
kurtarma birimlerini otomatik olarak uyaran, arama ve kurtarmayı otomatik olarak hızla
temin eden uluslararası bir sistemdir
ð Epirb; acil bir durumda el ile veya alınamadan geminin batması hâlinde otomatik olarak
gemiden ayrılıp denizde yüzer hâlde kendi kendine çalışmaya başlayan ve cinsine göre telsiz
istasyonlarına veya uydular aracılığı ile uydu kara istasyonlarına belirli formatta tehlike sinyali
gönderebilen bir cihazdır.
ð Sart; gemilerde bulunan ve kaybolduğunda çevredeki gemilerin radarlarına iz bırakıcı sinyal
göndererek bulunmayı kolaylaştıran bir cihazdır.
Denizde Yardım Organizasyonu
ð Ana Arama Kurtarma Koordinasyon Merkezi (AAKKM), bakanlıklar bünyesinde kurulan en
üst arama kurtarma birimidir. Üst düzey koordinasyonları ve ülke dışından alınacak veya
verilecek yardımları koordine eder. Ana arama kurtarma koordinasyon merkezi, bakanlıklar
bünyesinde kurulan en üst arama kurtarma birimidir. Üst düzey koordinasyonları ve ülke
dışından alınacak veya verilecek yardımları koordine eder.
ð Arama ve Kurtarma Koordinasyon Merkezleri (AKKM) tarafından, arama kurtarma
organizasyonları yapılır. Tehlike içerisinde olan gemilerin telsiz cihazları ile verdikleri alarmlar
kıyı istasyonları tarafından alınarak en yakın AKKM’ye ulaştırılırlar. Bu merkezler, bilgi
toplayan, mevcut arama ve kurtarma planları doğrultusunda, kurumlar arası veya komşu ülke
AKKM’leri ile organizasyon yapan birimlerdir. Alınan ihbarları değerlendirerek, derhâl o
bölgeden sorumlu olan Arama ve Kurtarma Merkezine ve AAKKM’ye bildirirler.
ð Arama ve Kurtarma Merkezi (AKM), arama ve kurtarma çalışmalarını yürütür. AKM’ler,
AKKM’den aldıkları bilgi ve talimatlar doğrultusunda, derhâl faaliyete geçerek, emirleri
altındaki arama ve kurtarma birliklerini (AKB) görevlendirerek arama kurtarma faaliyetini
başlatırlar.
ð Arama ve Kurtarma Birlikleri (AKB), AKM’lerin emri altında çalışan, bir arama kurtarma
faaliyetini gerçekleştirmek için gerekli plan, eğitim, teçhizat, bot, helikopter ve uçak gibi
arama ve kurtarma araçlarına sahip birimlerdir.
 
Üst