AÖF DERS NOTLARINA HOŞ GELDİN!

Ders notlarına erişmek için lütfen ücretsiz kayıt olunuz.

Ücretsiz Kayıt ol!

VİZE Sömürgecilik Tarihi (Avrupa-Amerika) Vize Ders Notu

Administrator
Yönetici
Mesajlar
255
Tepkime puanı
24
Puanları
18
SÖMÜRGECİLİK TARİHİ (AFRİKA – ASYA)

ÜNİTE – 1 PORTEKİZ VE İSPANYOL SÖMÜRGECİLİĞİ

  • 1494 yılında Portekiz ile İspanya arasında imzalanan Tordesillas Anlaşması ile Portekizlilere, Brezilya verilmişti.
  • İspanya adına Amerika’ya ilk ulaşan Portekiz asıllı kâşif; KristofColomb’dur.
  • Portekiz’in İspanya’dan ayrılma sebepleri;
  • Ekonomik çöküntü
  • Hollanda ve İngiltere’nin sömürge işgalleri
  • İngiltere’nin Portekiz’e desteği
  • Portekiz ayaklanmaları
  • İngiltere’nin ilk deniz aşırı kolonisi; Kanada’da bulunan Saint Lucia’dır.
  • KristofColomb’un, İspanya adına gerçekleştirdiği seferler/keşifler: San Salvador-Jamaika-Haiti-Küba.
  • 17. y.y. ‘da İspanya’nın, Amerika kıtasından taşınan ganimetlere rağmen İspanya’nın ekonomik düzeninin bozulmasının temel nedeni; Sömürgenin ihtiyaçlarını üretimin gelişmesi için kullanmaması olmuştur.
  • 17. y.y. ‘da İspanya’nın ekonomik düzeninin altüst olmasının sebepleri;
  • Enflasyon
  • Dış borçlar
  • Ganimet akışının yavaşlaması
  • Fiyatlardaki yükselme
  • 1973 Karanfil Devrimi ile Portekiz sömürgelerindeki ayrılmalar hız kazanmıştır.
  • Gine-Bissau; İspanya sömürgesidir.
  • Angola ve Mozambik’e giden Türk denizcisi; Piri Reis’tir.
  • Ümit Burnu’nu bulan ülke ve kâşif: İspanya – Bartolomeu Diaz.
  • 1493 İnterCaetera Papalık Fermanı ile Portekizliler, Afrika’yı Hristiyanlaştırmanın tekelini elinde tutmuşlardır.
  • Bartolomeo de LasCasas, “Kısa Rapor” adlı eserinde Portekiz sömürgeciliğinin vardığı noktayı raporlamıştır.
  • Yeni Dünya’da ilk İspanyol yerleşmeleri; Büyük Antiller’e olmuştur.
  • Kraliyet mensuplarından Prens Henry, Portekiz’in sömürgecilik hareketinde deniz aşırı seferleri desteklemiştir.
  • HernandoCortes tarafından ortadan kaldırılan uygarlık; Aztek Uygarlığıdır.
  • İnka Uygarlığının dağılmasına neden olan İspanyol kaşif; Francisco Pizarro’dur.
  • Ümit Burnu’nu dolaşarak Hindistan sömürge yolunu açan Portekizli kaşif; Bartolomeo Diaz’dır.
  • Kanarya Adaları, ilk olarak İspanya’nın deniz aşırı toprağı olmuştur.
  • Portekiz sömürgelerine katılan gemicilerin kökeni Cenevizlilere dayanır.
  • Asiento Sözleşmesi ile İngilizler, İspanyol Amerika’sındaki sömürgelere sızmayı başarmıştır.
  • General Austin, Meksika’nın İmparatoru olarak I. Austin unvanını almıştır.

  • ÜNİTE – 2 HOLLANDA SÖMÜRGECİLİĞİ
  • Hollanda Hindistan’ı olarak anılan koloninin ve sömürge hükümetinin idari merkezi; Endonezya’nın da başketi olan Botavya’dır.
  • 18. y.y. ‘da Hollanda Doğu Hindistan Şirketi’nin gücü zayıflamaya başlamasındaki temel etken; İngiltere ve Fransa’nın sömürgecilik yarışına katılmasıdır.
  • Hollanda Batı Hindistan Şirketi (WIC) ilk olarak Portekiz ile rekabete girmiştir.
  • Batı Hindistan Şirketi’nin Hollanda Doğu Hindistan Şirketine göre sömürgecilik faaliyetlerinde zorlanmasının ana nedeni; Brezilya ve İspanya ile savaşmak zorunda olmasıdır.
  • Hollanda ve Endonezya halkı arasında, Hollanda’nın üstünlüğü ile biten savaşlar;
  • Cava Savaşı
  • Pedri Savaşı
  • Açe Savaşı
  • 1859-63 Savaşları (Bancarmasin)


  • Hollandalıların sömürgelerinde oluşturdukları melez toplumlar;
  • Boerler (Afrika’da)
  • İndolar (Endonezyalılar ile)
  • Burgherler (Sri Lankalılar ile)
  • Kreoslar (Surinamlılar ile)
  • 1629 Patronluk Kanunu; Yeni sömürge şehirlerinin kurulmasına imkân vermiştir.
  • Cape Town ‘a (Kaapstad) ayak basan ilk Hollandalı kolonicilerin gerçekleştirdikleri faaliyetler;
  • Tarım arazileri oluşturuldu
  • At yetiştiriciliği yapıldı
  • Çiftliklerde köleler kullanıldı
  • Misyonerlik yapıldı ve altın arandı
  • Boerler’in Afrika’nın ortasında kurdukları, Natal, Transual ve Orrange adlı bağımsız cumhuriyetlerin, İngiltere tarafından yıkılmasının ana nedeni; Bölgede bol miktarda elmas madeninin olmasıdır.
  • Hollanda, İspanya’dan koparak bağımsızlığını kazanmıştı.
  • Hollandalı deniz tüccarların düzenledikleri ilk deniz seferi; Maluku Adaları’na yapmışlardır.
  • Hollanda Doğu Hindistan Şirketi, Maluku Adalarındaki baharat ticaretini, Portekiz ile yaptığı mücadele sonucu ele geçirmeye çalıştı.
  • Hollanda’nın Doğu Hindistan Şirketine el koymasının nedeni; Amsterdam Borsasına aşırı borçlanarak iflas etmesidir.
  • Hollanda’nın 17. y.y. ‘dan itibaren Güney Amerika’da sefer düzenlediği yerler;
  • Brezilya Sahilleri
  • Hudson Nehri civarı
  • Amazon bölgesi
  • Antil Adaları (Karayip Sahilleri)
  • Hollanda’nın 17. y.y. ‘da Güney Amerika’daki seferlerini düzenleyen şirket; Hollanda Batı Hindistan Şirketi.
  • Hollanda Brezilyası olarak bilinen bölge; San Roque Burnundan, Rio San Francisco’ya dek olan topraklar.
  • 1654 Refice Teslim Anlaşması ile 1661 Lahey Barış Anlaşmasının sonucu; Hollanda, Brezilya’daki köleleri Portekizlilere verdi.
  • 1614-1618 yılları arasında Kuzey Amerika’daki Hollanda kolonilerini; Batı Hindistan Şirketi yönetmiştir.
  • Hollanda Hindistan’ı olarak bilinen yer; Endonezya’dır.
  • Endonezya adalarını ilhak eden Hollanda şirketi; Doğu Hindistan Şirketi.
  • Endonezya, II. Dünya Savaşında, Japonya tarafından işgal edilmiştir.
  • İngiltere’nin sonradan New York adını verdiği New Amsterdam’da daha çok, tütün ticareti yapılıyordu.
  • Hollanda’nın New Amsterdam’ı İngiltere’ye bırakarak Amerika’daki kolonilerinden çekildiği anlaşma; Breda Anlaşması’dır.
  • Breda Anlaşması ile Hollanda, Kuzey Amerika’daki kolonilerinin yerine, Surinam’ı almıştır.
  • Hollanda 1795’te Fransız Devrim Ordusu tarafından işgal edilmesinin ardından bağımsızlığını 1815 Viyana Kongresi ile kazanmıştır.

  • ÜNİTE – 3 FRANSIZ SÖMÜRGECİLİĞİ
  • Avrupa sömürgeciliğinin gerçek anlamda 19. y.y. ‘ın ikinci yarısına kadar sarkmasının nedeni; Osmanlının Kuzey Avrupa’daki varlığıdır.
  • Osmanlı Devleti’nden “buyrultu” adı verilen evrak; Avrupalı sefirlerin, Afrika’nın iç kısmına seyahat edebilmesi için alınan icazet belgesidir.
  • Osmanlının Afrika’daki son toprağı Trablusgarp’tır.
  • 1857’de siyahi kölelerden oluşan ilk düzenli birlik; Fransa’ya aittir.
  • Avrupalı seyyahlardan Rene Caille; ilk defa Müslüman topraklardan geçerek, Mali’nin Timbuku Sahillerine varmıştır.
  • Mozambik; Afrika’daki sömürge saldırısına karşılık Osmanlının korumasını istemiştir.
  • Osmanlının Kuzey Afrika’daki varlığı; 1516’da Memlüklülerin alınması ile başlamıştır.
  • Kızıldeniz’in batı sahillerinde, bugünkü Sudan devletinin Sevakin Adası olan beşinci eyalet; Habeş.
  • Osmanlı Devleti, Afrika’nın kuzey ve doğu sahillerini korumak için daha çok Balkan ve Kafkasların askerlerini kullanmıştır.
  • Osmanlının, Afrika’nın güney ve doğu bölgelerinde etkin olmasını Hatt-ı İstiva Eyaleti sağlamıştır.
  • Afrika’da kültür sömürgeciliğini Fransa başlatmıştır.
  • Fransa, modern milletler arasında Afrika sömürgeciliği planını şekillendiren ilk ülke olarak gerçekleştirdiği ilk faaliyet; Mısır politikası ve Cezayir’in işgali olmuştur.
  • Fransa’nın ilk deniz aşırı filosu, XI. Louis tarafından başlatıldı.
  • 1509-1534 tarihlerinde Fransa’nın Kanada’daki Terra-Neuve denen bölgeyi ele geçirmesine Aydınlar karşı çıkmıştır.
  • Fransız sömürgeciliğinin sistematik olarak başlaması; Kardinal Richelieu döneminde olmuştur.
  • Fransa, köle ticaretine ilk olarak; 16. y.y. ‘da Hollandalılardan Dakar’ı almasıyla başlamıştır.
  • Cezayir’in işgali ile Fransız sömürgeciliğinde en temel değişiklik; Sadece ticari maksatla değil idari yapılarda da değişikliğe gidilmiştir.
  • Cezayirli Müslümanlara ilk defa oy verme hakkı; 1936 yılında verilmiştir.
  • Fransız Birliği (Française Union), 1946 yılında kurulmuştur.
 
Üst