- Mesajlar
- 255
- Tepkime puanı
- 24
- Puanları
- 18
SÖMÜRGECİLİK TARİHİ (AFRİKA – ASYA)
ÜNİTE – 1 PORTEKİZ VE İSPANYOL SÖMÜRGECİLİĞİ
- 1494 yılında Portekiz ile İspanya arasında imzalanan Tordesillas Anlaşması ile Portekizlilere, Brezilya verilmişti.
- İspanya adına Amerika’ya ilk ulaşan Portekiz asıllı kâşif; KristofColomb’dur.
- Portekiz’in İspanya’dan ayrılma sebepleri;
- Ekonomik çöküntü
- Hollanda ve İngiltere’nin sömürge işgalleri
- İngiltere’nin Portekiz’e desteği
- Portekiz ayaklanmaları
- İngiltere’nin ilk deniz aşırı kolonisi; Kanada’da bulunan Saint Lucia’dır.
- KristofColomb’un, İspanya adına gerçekleştirdiği seferler/keşifler: San Salvador-Jamaika-Haiti-Küba.
- 17. y.y. ‘da İspanya’nın, Amerika kıtasından taşınan ganimetlere rağmen İspanya’nın ekonomik düzeninin bozulmasının temel nedeni; Sömürgenin ihtiyaçlarını üretimin gelişmesi için kullanmaması olmuştur.
- 17. y.y. ‘da İspanya’nın ekonomik düzeninin altüst olmasının sebepleri;
- Enflasyon
- Dış borçlar
- Ganimet akışının yavaşlaması
- Fiyatlardaki yükselme
- 1973 Karanfil Devrimi ile Portekiz sömürgelerindeki ayrılmalar hız kazanmıştır.
- Gine-Bissau; İspanya sömürgesidir.
- Angola ve Mozambik’e giden Türk denizcisi; Piri Reis’tir.
- Ümit Burnu’nu bulan ülke ve kâşif: İspanya – Bartolomeu Diaz.
- 1493 İnterCaetera Papalık Fermanı ile Portekizliler, Afrika’yı Hristiyanlaştırmanın tekelini elinde tutmuşlardır.
- Bartolomeo de LasCasas, “Kısa Rapor” adlı eserinde Portekiz sömürgeciliğinin vardığı noktayı raporlamıştır.
- Yeni Dünya’da ilk İspanyol yerleşmeleri; Büyük Antiller’e olmuştur.
- Kraliyet mensuplarından Prens Henry, Portekiz’in sömürgecilik hareketinde deniz aşırı seferleri desteklemiştir.
- HernandoCortes tarafından ortadan kaldırılan uygarlık; Aztek Uygarlığıdır.
- İnka Uygarlığının dağılmasına neden olan İspanyol kaşif; Francisco Pizarro’dur.
- Ümit Burnu’nu dolaşarak Hindistan sömürge yolunu açan Portekizli kaşif; Bartolomeo Diaz’dır.
- Kanarya Adaları, ilk olarak İspanya’nın deniz aşırı toprağı olmuştur.
- Portekiz sömürgelerine katılan gemicilerin kökeni Cenevizlilere dayanır.
- Asiento Sözleşmesi ile İngilizler, İspanyol Amerika’sındaki sömürgelere sızmayı başarmıştır.
- General Austin, Meksika’nın İmparatoru olarak I. Austin unvanını almıştır.
- ÜNİTE – 2 HOLLANDA SÖMÜRGECİLİĞİ
- Hollanda Hindistan’ı olarak anılan koloninin ve sömürge hükümetinin idari merkezi; Endonezya’nın da başketi olan Botavya’dır.
- 18. y.y. ‘da Hollanda Doğu Hindistan Şirketi’nin gücü zayıflamaya başlamasındaki temel etken; İngiltere ve Fransa’nın sömürgecilik yarışına katılmasıdır.
- Hollanda Batı Hindistan Şirketi (WIC) ilk olarak Portekiz ile rekabete girmiştir.
- Batı Hindistan Şirketi’nin Hollanda Doğu Hindistan Şirketine göre sömürgecilik faaliyetlerinde zorlanmasının ana nedeni; Brezilya ve İspanya ile savaşmak zorunda olmasıdır.
- Hollanda ve Endonezya halkı arasında, Hollanda’nın üstünlüğü ile biten savaşlar;
- Cava Savaşı
- Pedri Savaşı
- Açe Savaşı
- 1859-63 Savaşları (Bancarmasin)
- Hollandalıların sömürgelerinde oluşturdukları melez toplumlar;
- Boerler (Afrika’da)
- İndolar (Endonezyalılar ile)
- Burgherler (Sri Lankalılar ile)
- Kreoslar (Surinamlılar ile)
- 1629 Patronluk Kanunu; Yeni sömürge şehirlerinin kurulmasına imkân vermiştir.
- Cape Town ‘a (Kaapstad) ayak basan ilk Hollandalı kolonicilerin gerçekleştirdikleri faaliyetler;
- Tarım arazileri oluşturuldu
- At yetiştiriciliği yapıldı
- Çiftliklerde köleler kullanıldı
- Misyonerlik yapıldı ve altın arandı
- Boerler’in Afrika’nın ortasında kurdukları, Natal, Transual ve Orrange adlı bağımsız cumhuriyetlerin, İngiltere tarafından yıkılmasının ana nedeni; Bölgede bol miktarda elmas madeninin olmasıdır.
- Hollanda, İspanya’dan koparak bağımsızlığını kazanmıştı.
- Hollandalı deniz tüccarların düzenledikleri ilk deniz seferi; Maluku Adaları’na yapmışlardır.
- Hollanda Doğu Hindistan Şirketi, Maluku Adalarındaki baharat ticaretini, Portekiz ile yaptığı mücadele sonucu ele geçirmeye çalıştı.
- Hollanda’nın Doğu Hindistan Şirketine el koymasının nedeni; Amsterdam Borsasına aşırı borçlanarak iflas etmesidir.
- Hollanda’nın 17. y.y. ‘dan itibaren Güney Amerika’da sefer düzenlediği yerler;
- Brezilya Sahilleri
- Hudson Nehri civarı
- Amazon bölgesi
- Antil Adaları (Karayip Sahilleri)
- Hollanda’nın 17. y.y. ‘da Güney Amerika’daki seferlerini düzenleyen şirket; Hollanda Batı Hindistan Şirketi.
- Hollanda Brezilyası olarak bilinen bölge; San Roque Burnundan, Rio San Francisco’ya dek olan topraklar.
- 1654 Refice Teslim Anlaşması ile 1661 Lahey Barış Anlaşmasının sonucu; Hollanda, Brezilya’daki köleleri Portekizlilere verdi.
- 1614-1618 yılları arasında Kuzey Amerika’daki Hollanda kolonilerini; Batı Hindistan Şirketi yönetmiştir.
- Hollanda Hindistan’ı olarak bilinen yer; Endonezya’dır.
- Endonezya adalarını ilhak eden Hollanda şirketi; Doğu Hindistan Şirketi.
- Endonezya, II. Dünya Savaşında, Japonya tarafından işgal edilmiştir.
- İngiltere’nin sonradan New York adını verdiği New Amsterdam’da daha çok, tütün ticareti yapılıyordu.
- Hollanda’nın New Amsterdam’ı İngiltere’ye bırakarak Amerika’daki kolonilerinden çekildiği anlaşma; Breda Anlaşması’dır.
- Breda Anlaşması ile Hollanda, Kuzey Amerika’daki kolonilerinin yerine, Surinam’ı almıştır.
- Hollanda 1795’te Fransız Devrim Ordusu tarafından işgal edilmesinin ardından bağımsızlığını 1815 Viyana Kongresi ile kazanmıştır.
- ÜNİTE – 3 FRANSIZ SÖMÜRGECİLİĞİ
- Avrupa sömürgeciliğinin gerçek anlamda 19. y.y. ‘ın ikinci yarısına kadar sarkmasının nedeni; Osmanlının Kuzey Avrupa’daki varlığıdır.
- Osmanlı Devleti’nden “buyrultu” adı verilen evrak; Avrupalı sefirlerin, Afrika’nın iç kısmına seyahat edebilmesi için alınan icazet belgesidir.
- Osmanlının Afrika’daki son toprağı Trablusgarp’tır.
- 1857’de siyahi kölelerden oluşan ilk düzenli birlik; Fransa’ya aittir.
- Avrupalı seyyahlardan Rene Caille; ilk defa Müslüman topraklardan geçerek, Mali’nin Timbuku Sahillerine varmıştır.
- Mozambik; Afrika’daki sömürge saldırısına karşılık Osmanlının korumasını istemiştir.
- Osmanlının Kuzey Afrika’daki varlığı; 1516’da Memlüklülerin alınması ile başlamıştır.
- Kızıldeniz’in batı sahillerinde, bugünkü Sudan devletinin Sevakin Adası olan beşinci eyalet; Habeş.
- Osmanlı Devleti, Afrika’nın kuzey ve doğu sahillerini korumak için daha çok Balkan ve Kafkasların askerlerini kullanmıştır.
- Osmanlının, Afrika’nın güney ve doğu bölgelerinde etkin olmasını Hatt-ı İstiva Eyaleti sağlamıştır.
- Afrika’da kültür sömürgeciliğini Fransa başlatmıştır.
- Fransa, modern milletler arasında Afrika sömürgeciliği planını şekillendiren ilk ülke olarak gerçekleştirdiği ilk faaliyet; Mısır politikası ve Cezayir’in işgali olmuştur.
- Fransa’nın ilk deniz aşırı filosu, XI. Louis tarafından başlatıldı.
- 1509-1534 tarihlerinde Fransa’nın Kanada’daki Terra-Neuve denen bölgeyi ele geçirmesine Aydınlar karşı çıkmıştır.
- Fransız sömürgeciliğinin sistematik olarak başlaması; Kardinal Richelieu döneminde olmuştur.
- Fransa, köle ticaretine ilk olarak; 16. y.y. ‘da Hollandalılardan Dakar’ı almasıyla başlamıştır.
- Cezayir’in işgali ile Fransız sömürgeciliğinde en temel değişiklik; Sadece ticari maksatla değil idari yapılarda da değişikliğe gidilmiştir.
- Cezayirli Müslümanlara ilk defa oy verme hakkı; 1936 yılında verilmiştir.
- Fransız Birliği (Française Union), 1946 yılında kurulmuştur.
